Oglądając horrory, często zastanawiamy się: „Po co ona schodzi do tej piwnicy?”, „Po co oni jadą na to odludzie?”, „Dlaczego ta zabawka ma takie czerwone oczy? Zaraz ożyje i pomorduje wszystkich? Czy oni nie mogą się jej jakoś pozbyć?”. Filmowi bohaterowie czasem aż się sami proszą o kłopoty, a przecież czytelnicy robią to samo – z własnej woli sięgają po książkowe horrory. Choć… boimy się bać, to i lubimy się bać. Oczywiście nie wszyscy, ale jeśli należycie do miłośników powieści grozy, thrillerów, zapoznajcie się z naszą listą książek, które nie pozwolą wam zasnąć.

10 najstraszniejszych horrorów

1. „Nawiedzony dom na wzgórzu”, Shirley Jackson

Jednym z najczęściej pojawiających się na kartach horrorów motywów jest ten związany z nawiedzonym domem. W końcu niemal każdy boi się starszych, opuszczonych budynków, w których na każdym rogu mogą się czaić duchy i inne upiory. Klasyczną już książką, która porusza ten temat, jest wydany w 1959 roku „Nawiedzony dom na wzgórzu” Shirley Jackson.

Czworo bohaterów – specjalista od zjawisk paranormalnych, jego asystentka, a także młoda kobieta posiadająca niemałą wiedzę na temat duchów oraz przyszły jej spadkobierca trafiają do opuszczonej posiadłości. Początkowo myślą, że będą mieć do czynienia co najwyżej z tajemniczymi odgłosami, nagle zamykającymi się drzwiami. Okazuje się jednak, że dom wybrał ich sobie na swoją ofiarę.

Ta ofiara złożona domostwu nie będzie jednak krwawa, bo brutalnych opisów walających się wszędzie szczątków w książce Shirley Jackson zdecydowała się czytelnikom oszczędzić. Jednak budowanego z każdą stroną napięcia, coraz większego strachu, w książce zdecydowanie nie zabrakło.

Użytkownik Galfryd, który ocenił książkę w serwisie Lubimyczytać na 9 punktów w 10-stopniowej skali, napisał o tym horrorze:

2. „Zew Cthulhu”, H.P. Lovecraft

Nie tylko powieść Jackson należy do najbardziej znanych spośród najstraszniejszych horrorów. W klasyce grozy znajdują się też oczywiście dzieła H.P. Lovecrafta, twórcy mitologii Cthulhu oraz horroru, który z czasem nazwano lovecraftowskim. Jeśli nigdy nie czytaliście książek Loverafta, warto zacząć od „Zewu Cthulhu”, czyli zbioru pięciu najstraszniejszych (według wielu recenzji) opowiadań tego pisarza. Poza tytułową historią, w książce znajdziemy również: „Szepczącego w ciemności”, „Widmo nad Innsmouth”, „Zgrozę w Dunwich” oraz „Kolor z przestworzy”. Polskiemu wydaniu w serii Biblioteka Grozy C&T Crime&Thriller towarzyszy wstęp „Cień z Providence” Marka Wydmucha, a także ilustracje Antoniego Sobeckiego. Z opowiadaniami Lovecrafta warto się zapoznać nie tylko po to, by „po prostu” bać się podczas lektury, ale i na własnej czytelniczej skórze przekonać się, co tak bardzo zafascynowało, zainspirowało pisarzy, którzy w swojej twórczości do słynnego amerykańskiego twórcy horrorów nawiązywali i wciąż nawiązują, a byli/są wśród nich m.in. Jonathan Carroll, Maxime Chattam, Umberto Eco, Stephan King, Jacek Dukaj czy Jakub Ćwiek. Opowiadania Lovecrafta przypadły do czytelniczego gustu użytkownikom Lubimyczytać, którzy ocenili je na 7,6/10. Jak napisał o zbiorze użytkownik BMTH:

3. „Dziecko Rosemary”, Ira Levin

W zestawieniu najstraszniejszych horrorów nie mogło zabraknąć „Dziecka Rosemary” – książki, która udowadnia, że aby przestraszyć czytelnika, wcale nie są potrzebne krwawe jatki i rozrzucone dookoła części ciała pomordowanych ludzi (choć one też mogą spędzać sen z powiek!). „Dziecko Rosemary” rozsławił film z Mią Farrow w roli głównej, wyreżyserowany przez Romana Polańskiego, a samą książkę napisał Ira Levin, urodzony w 1929 roku amerykański pisarz, który mógł przejąć interesy po ojcu, importującym zabawki, ale zamiast tego wolał tworzyć (z sukcesem!) powieści. Levin jest bowiem również autorem m.in. „Żon ze Stepford”.

W trakcie lektury „Dziecka…” czytelnik poznaje Rosemary i Guy’a – młode małżeństwo, które właśnie wprowadziło się do pewnego apartamentu w Nowym Jorku. Owianego co prawda złą sławą, ale z miłymi sąsiadami. Krótko po wprowadzeniu się do mieszkania kobieta zachodzi w ciążę, co wiąże się dla niej z początkiem męki: nie tylko odczuwa silne bóle brzucha, ale ma halucynacje, przerażające sny, umiera jej przyjaciel, czyta książki z zatrważającymi informacjami, sąsiedzi okazują się jednak nie mili, a dziwni. Rosemary czuje, że nikomu już nie może ufać i wierzy, że jej mąż oddał duszę diabłu i że sama Diabła wkrótce urodzi… Jak pisze użytkowniczka suspensce_books, która oceniła „Dziecko Rosemary” na 10 w 10-stopniowej skali:

Warto dodać, że w ilustrowanym wydaniu „Dziecka Rosemary” w polskim tłumaczeniu Janusza Ochaba możemy również znaleźć posłowie Bartosza Czartoryskiego, krytyka filmowego, znawcy literatury grozy, a także publicysty Lubimyczytać. Czartoryski pisał o powieści także w artykule „Diabli nadali. Kobiece sprawy Rosemary Woodhouse”, zwracając uwagę na to, że powieść to nie tylko horror, który ma czytelnika przestraszyć, ale i powieść z „drugim dnem”:

4. „Ezgorcysta”, William Peter Blatty

Słynnym horrorem, który również doczekał się nie mniej słynnej ekranizacji, jest również „Egzorcysta” Williama Petera Blatty’ego. Wyprodukowany w 1973 roku film Williama Friedkina pod tym samym tytułem jest do dzisiaj uważany za jeden z najlepszych produkcji grozy, a powieść należy do klasyków tego gatunku. Książka opowiada o 12-letniej Regan, która zaczyna się bawić tabliczką ouija – to tablica używana podczas seansów spirytystycznych. Ma literki, za pomocą których duchy przekazują żywym wiadomości. Regan przypadkowo nawiązuje kontakt z bytem przedstawiającym się jako Kapitan Howdy, a wkrótce potem wszystko zaczyna wskazywać na to, że dziewczynka została opętana, w jej otoczeniu dochodzi do paranormalnych zjawisk. Zrozpaczona matka Regan, gwiazda filmowa Chris MacNeil, prosi o pomoc zaprawionych w bojach z diabłem księży, którzy zaczynają potyczki z siłami zła…

Użytkownicy Lubimyczytać przyznali „Egzorcyście” średnią ocen 7,5/10, jednak tym razem, aby zachęcić was do sięgnięcia po tę powieść, zacytujemy Dagmarę Chojnacką, współautorkę przekładu książki:

5. „Psychoza”, Robert Bloch

Jeszcze przed „Dzieckiem Rosemary” ukazała się „Psychoza” Roberta Blocha, która również została zekranizowana, i to przez Alfreda Hitchocka. To właśnie z filmowej wersji tej książki pochodzi słynna scena pod prysznicem. Powieść ma jedynie 170 stron, jednak tyle wystarczy, by przestraszyć czytelnika. Bohaterka „Psychozy”, Mary, to młoda i zakochana kobieta, która, chcąc pomóc swojemu ukochanemu w wyjściu z długów, okrada pracodawcę i ucieka z niemałą sumą pieniędzy. Niestety, Mary gubi się, wracając do swojego wybranka, na dodatek pogoda znacznie się pogarsza, kobieta postanawia więc spędzić noc w hotelu, którego właścicielem jest Norman Bates. Pozornie i na pierwszy rzut oka, całkiem miły i wzbudzający zaufanie nieśmiały mężczyzna. 

Jeszcze nie wiedziała, jak bardzo się myliła… Jak pisze o książce Martucha_czyta:

6. „To”, Stephen King

Stephen King, zapytany w jednym z wywiadów o to, co sprawia, że dana historia straszy, odpowiedział, że nie wie, że to bardzo trudne pytanie. Np. po premierze „To” niektórzy z czytelników podziękowali mu za tę książkę, mówiąc, że od zawsze bali się klaunów, że są one przerażające. Jednak jedna z czytelniczek miała Kingowi za złe, że „tak źle pisał o klaunach”, ponieważ jej maż wykonuje właśnie ten zawód i zdecydowanie nie jest niedobrym człowiekiem. A czytając „To”, zdecydowanie można się klaunów przestraszyć.

Po tę książkę lepiej sięgnąć z nastawieniem, że będzie się czego bać. Dorośli bohaterowie „To” zostają wezwani do konfrontacji ze złem, czającym się w miasteczku ich dzieciństwa – Derry. Bo choć lata temu dla ich rodziców to było po prostu zwyczajne miasteczko, najmłodsi wiedzieli, że w znajdujących się pod nim kanałem zalęgło się nieokreślone, przybierające różne postacie, przerażające To.

Raz mogło być wielkim ptaszyskiem, raz głosem dochodzącym z rur, raz klaunem. Bo przecież to on jest symbolem dzieciństwa, niewinnych zabaw, to za jego krzywym uśmiechem może się ukryć zagrożenie. Temu zamaskowanemu zagrożeniu uległ kiedyś mały George, który – gdy pewnego dnia gonił papierową łódeczkę – dał się skusić czerwonemu balonikowi, trzymanemu przez Pennywise, pozornie przyjacielskiego klauna, który zwabił dziecko w śmiertelnie niebezpieczną pułapkę.

Po wielu latach morderca postanowił znów wrócić na polowanie, a zmierzą się z nim ci, którzy ze swojego dzieciństwa pamiętają, jak nawiedził Derry po raz pierwszy… Mme Laufer w „recenzji” książki napisała tak:

7. „Rytuał”, Graham Masterton

Kolejnym pisarzem, któremu również nadaje się często miano „króla grozy”, jest Graham Masterton, a w naszym zestawieniu najstraszniejszych horrorów chcielibyśmy wspomnieć o „Rytuale”. To powieść, w której czytelnik może zapoznać się z opisem ponownego przyjścia na świat Jezusa Chrystusa, ale i objawienie jednego z największych demonów Voodoo, ale zacznijmy od początku… Głównym bohaterem powieści jest inspektor kulinarny Charlie, który przemierza Stany, kosztując różnych (nie tylko) smakowitości. Tym razem wyruszył w podróż z synem Martinem, chcąc zacieśnić z nim więzi. I udawało mu się to do czasu, gdy w jednej z miejscowości usłyszał o Le Reposoir. To ekskluzywny klub tylko dla wytrawnych smakoszy, a Charlie wprost uwziął się, by do niego dołączyć. Jak to się dla niego skończy? „Rytuał” to horror przerysowany – straszy, ale bardziej niż pojawiającymi się znikąd zjawami, budowaniem napięcia, atmosfery oraz… makabrycznymi opisami. Jak napisała o książce użytkowniczka unirosbooks:

8. „Nikt naprawdę”, James Herbert

Ludzkość od wieków próbuje poznać odpowiedź na pytanie, co dzieje się z człowiekiem po śmierci. Wierzeń i teorii jest wiele, jednak nikt (z żywych!) pewności co do istnienia czy funkcjonowania świata pozagrobowego nie ma. Motyw duchów, upiorów, żywych trupów często wykorzystują twórcy najbardziej przerażających horrorów. Zazwyczaj jednak ich fabuła opisywana jest z perspektywy całkiem żywych bohaterów, którzy muszą z tymi nadprzyrodzonymi istotami walczyć, boją się ich. Jeden z najsłynniejszych twórców horrorów James Herbert, którego książki sprzedały się w liczbie ponad 50 milionów egzemplarzy i zostały przetłumaczone na ponad trzydzieści języków, w „Nikt naprawdę” postanowił przedstawić świat (poza)ziemski z perspektywy kogoś, kto nie żyje.

James True umarł, jednak, z tego, co pamięta, nie był przy swojej śmierci, dlatego widok własnego martwego ciała był dla niego, jak można się spodziewać, ogromnym szokiem. Z czasem True odkrywa jednak, że został zamordowany, a w trakcie swojej duchowej podróży dowiaduje się również, że nawet ludzie, którym bardzo ufał, zdradzili go. Mężczyzna (a raczej ciało astralne) postanawia odnaleźć swoich morderców. Udaje mu się to, a jego prywatne śledztwo wykazuje, że mroczny, dziwny morderca również potrafi opuszczać własne ciało i czyha na żonę i córkę Jima… Jak go powstrzymać, gdy samemu jest się duchem?

Użytkownicy serwisu Lubimyczytać ocenili książkę na 7 w 10-punktowej skali, natomiast czytelniczka immortal15 uznała „Nikt naprawdę” za jeden z najstraszniejszych i najlepszych horrorów, jakie czytała, przyznając mu ocenę 10/10 i tak motywując swoją decyzję:

9. „Deman”, Artur Urbanowicz

Jednym z najgłośniejszych książkowych horrorów, napisanych przez polskiego autora w ostatnich latach, jest „Inkub” Artura Urbanowicza. Pisarz, a z wykształcenia matematyk, urodził się w Suwałkach i to właśnie „na naszej ukochanej Suwalszczyźnie” umieścił akcję „Inkuba”.

Jesienią 2022 roku ukazała się natomiast kolejna powieść tego autora, „Deman” – opisane w niej wydarzenia rozgrywają się w Warszawie. Główny bohater książki, Dorian, jest księdzem zmagającym się nie tylko z własnymi demonami, ale i z konsekwencjami posiadania nadludzkich umiejętności. Ta licząca ponad 700 stron historia stanowi ukłon w stronę komiksów, zwłaszcza tych z gatunku super hero. Jeśli więc kiedykolwiek zastanawialiście się, co by się stało, gdyby w trakcie opętania to człowiek kontrolował demona, a nie odwrotnie i jak wyglądałoby miasto, w którym klasyczne postacie z horrorów tworzą uniwersum superbohaterów i superzłoczyńców, sięgnijcie po „Demana”.

Jak napisała o niej użytkowniczka harisa003:

10. „Statek śmierci”, Yrsa Sigurðardóttir

Yrsa Sigurðardóttir kiedyś pisała książki dla dzieci, dzisiaj znana jest przede wszystkim jako autorka powieści kryminalnych, które jednak często mają w sobie elementy grozy. „Statek śmierci”, wydany w serii Platforma Strachu, to jednak zdecydowanie bardziej thriller, horror, a nie kryminał. Istnieje ryzyko, że po jego przeczytaniu, przynajmniej na jakiś czas, odechce Wam się podróżować. Akcja tej mrocznej, rozgrywającej się w ciemnej, zimnej scenerii Islandii powieści, rozpoczyna się od tego, że do wybrzeży Reykjaviku przypływa luksusowy jacht. A właściwie rozbija się o to wybrzeże, ponieważ na pokładzie nie ma nikogo. Co się stało z czteroosobową rodziną i trzema osobami z załogi, które weszły na pokład łodzi w Lizbonie? Poznawanie odpowiedzi na to pytanie przypomina nieco „I nie było już nikogo” Agathy Christie – co jakiś czas ginie kolejna osoba, jednak o ile u Królowej Kryminałów wyjaśnienie wydawało się zdecydowanie „z tej ziemi” – zabójcą mógł być człowiek z krwi i kości, tak w „Statku śmierci” wydaje się, że może być inaczej…

W serwisie Lubimyczytać książka uzyskała ocenę 7,1/10, a użytkowniczka Atorod tak o niej napisała:

Jakie książki dodalibyście do tej listy? Które z przeczytanych przez was utworów uważacie za najstraszniejsze, a które horrory i thrillery chcielibyście przeczytać? Dajcie znać w komentarzach! A jeśli szukacie dodatkowych, mrożących krew w żyłach, propozycji książkowych horrorów, zajrzyjcie do pełnego katalogu książek właśnie z tego gatunku. 

Artykuł po raz pierwszy ukazał się w lipcu 2021 roku.