Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Rozczarowująca pozycja, choć może miałem zbyt wygórowane oczekiwania wobec tak zachwalanego przez wydawcę "bestsellera" Alberto Angeli. (W końcu to "Czytelnik", a nie Bellona czy inny "wyrób wydawniczopodobny"). Po "Podróży po cesarstwie rzymskim" spodziewałem się raczej publikacji w typie książek Mary Beard - w nieoczywisty sposób opowiadającej o fenomenie antyku, burzącej komfort oklepanych i stereotypowych podręcznikowych historii, często mających wątpliwe podstawy naukowe. Liczyłem ewentualnie na bardziej akademickie dzieło podobne w odbiorze do kolejnych pozycji fantastycznej piwowskiej serii historycznej (tzw. ceramowskiej).

Sam pomysł na opisanie potencjalnej podróży jednej monety po świecie rzymskim dojrzałego cesarstwa to genialny w swej prostocie pomysł, dający autorowi niezwykłe pole do popisu. Jednakże "Imperium" Albero Angeli - znanego popularyzatora historii starożytnej (główni z racji urodzenia starożytnego Rzymu rzecz jasna), to dość rozwlekła książka popularnonaukowa (z naciskiem na popularno- choć to jeszcze nie jest zarzutem), gdzie wbrew pozorom tytułowa podróż po cesarstwie niezbyt satysfakcjonuje. Niby w zamierzeniu nasza podróż śladami monety jest iście epicka, to jednak mało tu konkretów, a dużo kolokwialnie rzecz ujmując-lania wody. Autor ze swobodą porusza się po Italii (wykorzystując zapewne materiały po poprzedniej publikacji opisującej jeden dzień w Rzymie), pozostałe prowincje traktując nieco po macoszemu. Kolejne miasta, prowincje czy regiony to tylko wygodny pretekst do kolejnej infantylnej fabularnej historyjki (najlepiej jeszcze z jakąś prostytutką o olbrzymich sutkach jak w Aleksandrii), ewentualnie paru popularnonaukowych, mitologicznych czy literackich anegdotek, bądź w końcu uproszczonego wywodu o jakiejś dziedzinie imperialnego życia, handlu, gospodarki etc., etc. Autor na dwudziestu stronach rozwlekle opisuje zawody w rzymskim Circus Maximus, a po Galii rzymskiej i Półwyspie iberyjskim ślizga się pobieżnie racząc nas tylko opowieścią z kamieniołomu, wytwórni garum czy fabularyzowanym napadem na powóz. Cały wschód rzymski: Grecja z Atenami, Koryntem i Peloponezem, Azja Mniejsza z Efezem, Pergamonem czy Halikarnasem, Syro-palestyna z Antiochią, Egipt rzymski, Cyrenajka etc. są potraktowane po macoszemu, pobieżnie jakby w tym zakresie wiedzy autorowi jednak nie starczyło.
Kolejne fabularne historyjki to tzw. wypełniacze, dzięki którym książka urasta do ponad pięciuset stronnicowej cegły. Autor lubuje się w wątpliwych współczesnych analogiach i odwołaniach, mając nawet swego rodzaju fiksację odnośnie tzw. Trzeciego Świata. Świat rzymski jest bowiem w niektórych swych przejawach podobny "do naszego" (ale raczej tylko do Europy Zachodniej), albo podobny do "krajów Trzeciego Świata", przez który to termin rozumie on w zasadzie cały pozostały świat poza USA może.

Choć mam wrażenie, że jest to pozycja skierowana raczej do nastolatków, te ciągłe dość prostackie współczesne porównania (coś jest a to starożytnym lotniskiem, a to antycznym autobusem, samochodem etc.) jest nie tylko infantylne, ale i obraża inteligencję przeciętnego czytelnika, którym raczej nie jest dziecko z trzeciej klasy podstawówki. Przedziwna mania wielokrotnego nadmieniania przez autora jakoby większość mieszkańców Imperium rzymskiego w II wieku n.e. potrafiła czytać i pisać poddaje w wątpliwość merytoryczność i naukowe podstawy całości książki. Dziwaczne lubowanie się w opisywaniu "jędrnych ciał", "urywanych oddechów" i "spoconych ciał" kolejnych kochanków jest również nieco...dziwaczne. Och, gdybyż to tyle wysiłku Angeli wniósł w opis realiów prowincji co w kolejne erotyczne wstawki, albo chociaż pozostając przy tematyce erotyki, seksu, prostytucji etc. przybliżył nam nieco dokładniej i hm,...naukowo realia antyczne panujące w tej dziedzinie.

Całość nie prezentuje się tak źle jak by to wynikało z mojej nieco zgryźliwej opinii. Nadal znajdziemy tu dużo informacji o mniej lub bardziej codziennym życiu w II wieku n.e. pod rządami Trajana. Liczy się jednak też forma i jakość podania: całość po odpowiedniej redakcji dałaby się skrócić pewnie o połowę (jeśli nie więcej). No, ale gdzie podziałyby się te pikantne opisy młodych Rzymianek...

Na koniec nie mogę nie napisać o fatalnej reprodukcji mapy poglądowej ukazującej nam "wędrówkę naszego sesterca" wyglądającej jak wielokrotnie skserowana kopia odręcznego szkicu, narysowanego gdzieś w parku na kolanie za co winę ponosi wyłącznie wydawca.

Rozczarowująca pozycja, choć może miałem zbyt wygórowane oczekiwania wobec tak zachwalanego przez wydawcę "bestsellera" Alberto Angeli. (W końcu to "Czytelnik", a nie Bellona czy inny "wyrób wydawniczopodobny"). Po "Podróży po cesarstwie rzymskim" spodziewałem się raczej publikacji w typie książek Mary Beard - w nieoczywisty sposób opowiadającej o fenomenie antyku,...