Mocny, brutalny niekiedy obraz pensji i świata dziewcząt w XIX wieku. Zapolska jest bacznym obserwatorem i krytykiem rzeczywistości. Świetna książka o konkretnym, ostrym wydźwięku.

Mocny, brutalny niekiedy obraz pensji i świata dziewcząt w XIX wieku. Zapolska jest bacznym obserwatorem i krytykiem rzeczywistości. Świetna książka o konkretnym, ostrym wydźwięku.

Przedpiekle doskonale ukazuje obyczajowość XIX wieku i to, jak trudna do zniesienia mogła być dla kobiet - tych dorosłych i tych młodszych. Powieść ukazuje życie na pensji, ale i inne jego aspekty - jak wyglądały małżeństwa, ile kobiety wiedziały o macierzyństwie i jak bardzo nie bardzo przygotowane do życia, jak bardzo obyczajowość nie pozwalała im zdobyć odpowiedniej wiedzy. To upiorny obraz świata, w którym zasady społeczne stają się ważniejsze niż ludzkie zdrowie i życie.

Sama opowieść o Stasi jest smutną historią dorastania pewnej dziewczynki, która musiała opuścić dom rodzinny z powodu nowej kobiety w życiu ojca. Nie jest to baśń, nie jest piękna opowieść, choć czarnych charakterów nie brakuje, a i paru dzielnych "rycerzy" by się znalazło. To smutna opowieść o samotności, obojętności dorosłych, złych wpływach i braku jakiegokolwiek pozytywnego wzoru do naśladowania. To chyba najbardziej uderza w powieści, bo sprawia, że jest ponadczasowa. I dziś nietrudno znaleźć taką Stasię, bo choć pewna różnica między nią a współczesnymi odpowiednikami się znajdzie, to nie będzie duża. Momentami przez to Przedpiekle przypomina współczesne powieści młodzieżowe.

Przedpiekle to jednak nie tylko Stanisława, ale i inni bohaterowie, którzy zostali doskonale wykreowani. Mamy kilka pustych dziewczynek, mamy pragnącą życia ale i bliską śmierci Józię, cudownego doktora i Franka. To właściwie cała plejada różnorodnych postaci, każda jest inna, charakterystyczna i ma własne podejście do świata i życia. Niektóre nowoczesne, inne skrajnie staroświeckie, wszystkie na raz zachwycają różnorodnością i realizmem.

To, co troszeczkę razi w powieści, to sposób jej napisania. Wszechwiedzący narrator bardzo często wychodzi na pierwszy plan i zaczyna moralizować, użalać się na bohaterami lub ich oceniać. Jest to rozwiązanie bardzo popularne w prozie XIX wieku, pojawiało się na przykład w powieściach tendencyjnych, o których już pisałam, ale Przedpiekle nią nie jest. Ma uczyć i pokazywać co właściwe, jednak w tym przypadku robi to zbyt nachalnie, zwłaszcza, że bez tego powieść wiele by zyskała na uroku.

Polecam Przedpiekle wszystkim zainteresowanym realiami XIX wieku i obyczajowości tamtejszego okresu. Polecam też tym, którzy lubią smutne historie z dobrym zakończeniem.

---
Opinia także na coffee-kafes.blogspot.com

Przedpiekle doskonale ukazuje obyczajowość XIX wieku i to, jak trudna do zniesienia mogła być dla kobiet - tych dorosłych i tych młodszych. Powieść ukazuje życie na pensji, ale i inne jego aspekty - jak wyglądały małżeństwa, ile kobiety wiedziały o macierzyństwie i jak bardzo nie bardzo przygotowane do życia, jak bardzo obyczajowość nie pozwalała im zdobyć odpowiedniej...

W zasadzie spodziewałam się czegoś zupełnie innego. Chociaż tylko dlatego, że ta książka została mi polecona po tym jak zachwyciłam się "Emancypantkami" B. Prusa. A okazało się, że jedyne co wspólnego obie te pozycje mają to słowo "pensja", w znaczeniu szkoły dla dziewcząt...
Obraz pensji, jaki daje Zapolska potrafi nieźle przerazić. Aż człowiek ma ochotę wykrzyczeć, jak uradowany jest, że jego spotkało "tylko" zło w postaci współczesnej edukacji szkolnej, naprawdę (chociaż wciąż powtarzany jest błąd kładzenia w głowy dzieciom rzeczy zbędnych).
Oczywiście moją ulubioną pensjonarką była Józia, bezsprzecznie. Szkoda tylko, że świat wymógł na niej antysemityzm (bo jak sami się dowiadujemy, w głębi siebie, wcale nienawidzić nie chciała...). Jako jedna z mnóstwa dziewcząt nie interesowała się romansami, i chwała jej za to!
Dziwiła mnie za to jedna rzecz... Jest to książka napisana przez kobietę wykształconą i światłą (w końcu pisarka, tak?),ale jedynym ratunkiem i wyjściem dla kobiety jest tu, no właśnie, rodzenie dzieci. Ja rozumiem, że to wszystko w imię lepszego życia dla kobiet, którym pensje wyraźnie nie służyły. Ale ciągłe powtarzanie, że najwyższym celem powinno być rodzenie dzieci, to jednak dla mnie przesada (i ta pogarda wobec kobiet bezdzietnych, phiew).

W zasadzie spodziewałam się czegoś zupełnie innego. Chociaż tylko dlatego, że ta książka została mi polecona po tym jak zachwyciłam się "Emancypantkami" B. Prusa. A okazało się, że jedyne co wspólnego obie te pozycje mają to słowo "pensja", w znaczeniu szkoły dla dziewcząt...
Obraz pensji, jaki daje Zapolska potrafi nieźle przerazić. Aż człowiek ma ochotę wykrzyczeć, jak...

Polecam przeczytać do niej opracowanie Krystyny Kłosińskiej z książki "Ciało, pożądanie, ubranie". Sporo wyjaśnia, chociaż, gdy dotarło do mnie, że gra trzynastoletniej Stasi na fortepianie jest jednocześnie jej "odgrywaniem" aktu miłosnego, to... Można złapać się za głowę.

Polecam przeczytać do niej opracowanie Krystyny Kłosińskiej z książki "Ciało, pożądanie, ubranie". Sporo wyjaśnia, chociaż, gdy dotarło do mnie, że gra trzynastoletniej Stasi na fortepianie jest jednocześnie jej "odgrywaniem" aktu miłosnego, to... Można złapać się za głowę.

Stylistycznie jest raczej średnia, Zapolska jako moralistka wychyla się z książki i grozi palcem. Ale ideowo jak najbardziej mi pasuje, historia głównej bohaterki przemawia do mojej wrażliwości. Polecam osobom zainteresowanym sytuacją kobiety pod koniec XIX wieku oraz obyczajowością tego okresu.

Stylistycznie jest raczej średnia, Zapolska jako moralistka wychyla się z książki i grozi palcem. Ale ideowo jak najbardziej mi pasuje, historia głównej bohaterki przemawia do mojej wrażliwości. Polecam osobom zainteresowanym sytuacją kobiety pod koniec XIX wieku oraz obyczajowością tego okresu.