Tytuł wywołał morze dyskusji i protestów w chwili premiery! Z jednej strony błyskawicznie stało się bestsellerem – od połowy marca do końca kwietnia 1939 roku sprzedawała się w liczbie 2500 egzemplarzy na dzień, by do końca roku osiągnąć imponującą ilość niemal pół miliona sprzedanych kopii. Z drugiej strony, książka wzbudziła masę kontrowersji, zwłaszcza wśród właścicieli ziemskich, sprzeciwiających się surowej krytyce, jakiej poddał ich Steinbeck w swoim dziele. Książka była zakazana, palona publicznie, ale lawina ruszyła – dzisiaj jest jednym z najznamienitszych dokonań nie tylko samego autora, ale i całej literatury amerykańskiej. Wrażliwość na ludzką krzywdę stawia Steinbecka pośród najważniejszych artystów XX wieku.

Grona gniewu od strony artystycznej są oczywiście powieścią bardzo dobrą, choć ten akurat aspekt w dniu premiery krytykom chyba umykał (szczególnie ciekawe są: symbolika chrześcijańska postaci pastora Pacy’ego, oraz stopniowe przejście z patriarchalnego kształtu rodziny Joadów w stronę matriarchatu, a w finale powieści wytworzenie wśród bohaterów grupowej świadomości) – książka Steinbecka to przede wszystkim siła społecznej diagnozy. Nie jest ona dziką krytyką kapitalizmu, jak mogłoby się wydawać. Steinbeck punktuje słabe strony kapitalizmu w tej postaci, jaką zastał w latach 30-tych. W czasie I wojny światowej amerykańscy farmerzy trafili na okres swego rodzaju prosperity – rynki europejskie podupadły, dzięki czemu płody rolne osiągały wysokie ceny; korzystając z dobrej koniunktury, rolnicy zaciągali kredyty w bankach. Po wojnie sytuacja zaczęła się odwracać, aż przyszła Wielka Depresja, której konsekwencje widzimy w powieści. Sam Steinbeck wskazuje banki jako jeden z symboli krwiożerczego systemu, niszczącego Joadów i inne rodziny obecne w książce.

Pisarz oczywiście nie daje recepty na poprawę zastanej sytuacji. Nie próbuje stworzyć sztucznego panaceum na problemy kapitalizmu, jak próbowało wielu lewicowych autorów. Owszem, wskazuje on wady systemu, wskazuje, w których miejscach system toczy choroba, ale nie bawi się w teoretyzowanie – świadom jest, że we współczesnej ekonomii nie ma miejsca na proste rozwiązania. Z tego między innymi powodu Grona gniewu są wciąż aktualne. Sytuacja społeczna i gospodarcza przez 70 lat od wydania powieści zmieniła się, ale czy nie dostrzegamy wokół siebie zalążków tych samych problemów, które widział Steinbeck?

Grona gniewu uczą wrażliwości na ludzką niedolę, wzmaga poczucie sprawiedliwości, przypomina iż każdemu przysługuje minimum praw, o które należy bez względu na okoliczności zawsze walczyć.

Tytuł wywołał morze dyskusji i protestów w chwili premiery! Z jednej strony błyskawicznie stało się bestsellerem – od połowy marca do końca kwietnia 1939 roku sprzedawała się w liczbie 2500 egzemplarzy na dzień, by do końca roku osiągnąć imponującą ilość niemal pół miliona sprzedanych kopii. Z drugiej strony, książka wzbudziła masę kontrowersji, zwłaszcza wśród właścicieli...