Przeczytana niestety dopiero teraz. A może i stety? Gdybym przeczytał tę książkę w dzieciństwie, na pewno moją uwagę przykułaby przede wszystkim wartka akcja, wszystkie te przygody małego Tomka Milewskiego, jego przyjaźń z żołnierzami, dziwna relacja ze Stefanem i jego odwaga oraz pomysłowość, dzięki którym przysłużył się w walce z nieprzyjacielem Polski. Tak, to są niewątpliwie zalety tej książki i na pewno czytając ją nie można narzekać na nudę.
Z drugiej strony, czytając ją obecnie, gdy posiadam już sporą wiedzę historyczną, skupiłem się na nieco innej rzeczy: mianowicie na komunistycznej propagandzie, wetkniętej czasem mniej, czasem bardziej subtelnie w fabułę powieści. Boli to, że kapitan Milewski, człek ze wszech miar sympatyczny i honorowy, jest komunistycznym agitatorem, popiera PKWN, namawia prosty lud do głosowania 3 razy tak w pamiętnym referendum (w sumie po co się tak trudził, skoro wyniki i tak sfałszowano? No ale o tym Żółkiewska napisać przecież nie mogła). Boli mnie też wrzucanie do jednego worka Żołnierzy Niezłomnych z mordercami UPA (ochrzczonych wspólnym mianem ,,band"). W książce wspomniany jest imiennie tylko jeden z Wyklętych - ,,Ogień", czyli Józef Kuraś - który zginął w 1947 r. w obławie KBW - zbrojnego ramienia tej pięknej nowej władzy, którą ojciec Tomka tak mocno uwielbiał. Oczywiście, rozumiem że w tamtych czasach inaczej pisać się nie dało, cenzura nie pozwoliłaby na pewne rzeczy; stąd też we wspomnieniach żołnierzy przewija się wyłącznie walka z hitlerowcami - o walce z czerwonym najeźdźcą ze wschodu cisza. To by nie przeszło, tak. Tym niemniej, to wciąż kłuje w oczy (i w serce). Jakkolwiek by jednak nie patrzeć, to wciąż dobra i wciągająca powieść młodzieżowa, którą czyta się naprawdę dobrze (jeśli ,,odfiltrować" z niej w trakcie lektury propagandowe treści).

Przeczytana niestety dopiero teraz. A może i stety? Gdybym przeczytał tę książkę w dzieciństwie, na pewno moją uwagę przykułaby przede wszystkim wartka akcja, wszystkie te przygody małego Tomka Milewskiego, jego przyjaźń z żołnierzami, dziwna relacja ze Stefanem i jego odwaga oraz pomysłowość, dzięki którym przysłużył się w walce z nieprzyjacielem Polski. Tak, to są...