Prof. Jerzy Strzelczyk to zasłużony mediewista do wczesnego średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem historii Słowian zachodnich oraz najwcześniejszych stosunków słowiańsko-germańskich. Dobie pióro przy jednoczesnej umiejętność przystępnego przedstawienia zawiłych i niejasnych kwestii związanych ze wczesnym średniowieczem sprawiły, że jest znanym autorem profesjonalnych prac popularnonaukowych. Zajmując się najstarszą historią Słowian zachodnich nie sposób pominąć wątku związanego z przejściową obecnością Wandalów oraz Gotów na ziemiach współczesnej Polski. Stąd pewnie zainteresowanie prof. Strzelczyka tym wymarłym dzisiaj bez potomnie w tradycji historycznej ludzie. Plamiona wschodniogermańskie od początków I w. n.e. przewalały się przez tereny dorzecza Odry i Wisły. Z różną intensywnością posuwały się na południe z czego Wandale wybrali południowy zachód, zaś Goci południowy wschód. Co ciekawe te dwa bratnie plemiona przez cały okres swojej historii będą się wzajemnie zwalczać i konkurować między sobą. Wandalska obecność na ternach polskich mogła łącznie wynieść blisko 400 lat. Historycy i archeologowie spierają się na temat tego czy germanie byli twórcami lub dominującymi współtwórcami kultury przeworskiej. Specyficznej kultury właściwej dla terenów polskich, która masowo używała żelaza. Nie rozstrzygając tego sporu należy ostrożnie założyć że ten wpływ był bardzo duży. Wandalowie przed swoją „rzymską przygodą” dzielili się na dwa odłamy Silingów, którzy siedzieli na terenach wokół dolnej Odry oraz Hasdingów mających siedziby już bliżej rzymskiego Limesu na terenach górnej Cisy. Zapewne pod naporem Hunów i innych koczowników wyruszyli w swoją wiekopomną wędrówkę aby w noc sylwestrową 406 r. n.e. przekroczyć Ren i rozpocząć kilkudziesięcioletni okres zdobywania plądrowania posiadłości Cesarstwa Zachodniego i dalszej ekspansji aż do geograficznego ich kresu. Szlak ich wiódł przez Północną Galię na Półwysep Iberyjski, gdzie po kilkunastoletnim pobycie przeprawili się brawurowo przez Cieśninę Gibraltarską aby w drodze barbarzyńskiego „blizkrigu” podbić zasobną rzymską Afrykę Północną. Wandalowie po przez długość swojego rajdu ustanowili swoisty rekord w czasach Wędrówek Ludów. Najsłynniejszym władcą Wandalskim okazał się Genzeryk, który nie tylko mocną stopą osadził swój lud na nowych siedzibach ale prowadził mocarstwową politykę w zachodni basenie Morza Śródziemnego. Gdzie flota wandalska nie miała sobie równych. Ukoronowaniem tej wandalskiej przewagi w tym czasie było zdobycie i złupienie Rzymu 455r. Po śmierci Genzeryka, państwo Wandalów stało się mniej aktywne ale twardo utrzymywało wywalczone wczesniej zdobycze. Kres przyszedł nagle i nieoczekiwanie. Ekspedycja wojsk bizantyjskich pod wodzą słynnego Belizariusza nadspodziewanie łatwo powaliło to jedyne państwo germańskie w Afryce. To co zaskakujące, to że klęska militarna przełożyła się właściwie na unicestwienie etniczne Wandalów lub przynajmniej zniknięcia ich z kart historii. Jest to jedne duże plemię germańskie z tamtej epoki, które nie pozostawiło po sobie w spadku nowożytnego narodu czy chociaż tradycji państwowej.
Strzelczyk sporo uwagi poświęca „odwandalizowaniu” plemienia Wandali. Był to lud, który w swoim okrucieństwie i zaborczej polityce niczym specjalnie się nie wyróżniał na tle realiów epoki. Termin wandalizm został ukuty przez rzymsko-chrześcijańską historiografię, która jest na dzisiaj jedynym źródłem opisującym historię tego ludu. Sami Wandalowie nie pozostawili po sobie żadnych źródeł pisanych. Wyżywano się na nich za ich heretyckie wyznanie –byli arianami- i za zniszczenie stołecznego miasta Rzymu, co było widomym dowodem końca pewnej epoki. Termin „wandalizm” jest już tak mocno osadzony w kulturze, że szkoda energii na jego prostowanie ale należy mieć na uwadze jak mocno tendencyjna lub kłamliwa potrafi być pamięć historyczna nawet ta uświęcona blisko dwutysiącletnią tradycją.
Redakcyjnie książka dzieli się na dwa działy. Pierwszy w mojej opinii najwartościowszy jest opisem całej znanej nam historii Wandalów zarówno na podstawie źródeł pisanych jak i archeologicznych. Autor stara się nie gmatwać przekazu, nie opiniować wydarzeń, ogranicza się do samych bezspornych lub zaakceptowanych przez naukę faktów. Druga cześć jest już dużo mniej wartościowa. Są to już subiektywne spekulacje autora. Począwszy od różnych alternatywnych hipotez po przez radosną twórczość kończąc. Co ciekawe aby snuć hipotezy badawcze prof. Strzelczyk musiał powtarzać wciąż te same fakty, które już wybrzmiały w pierwszej części książki, co jest najlepszym dowodem na to, że przy takiej szczupłości źródeł kreacja daleko idących interpretacji jest zadaniem karkołomnym a już na pewno o nienaukowym charakterze. Ale rozumiem tą pokusę. Tak wielkie są oczekiwania czytelników, aby naukowcy wszystko wiedzieli i wszystko potrafili wytłumaczyć, że trudno gasić te przecież relatywnie niewielkie zainteresowanie współczesnego świata tymi zamierzchłymi czasami. Do tego dochodzi ta niezwykła przyjemność jaką jest wypełnianie swoją twórczością wielkich dziur naszej aktualnej wiedzy w wspomnianym temacie. Ja też to lubię robić na swój użytek i co ciekawe często dochodziłem do tych samych wniosków co Pan profesor. A to jest najlepszym dowodem, że historia w rzeczywistości potoczyła się zupełnie inaczej😉

Prof. Jerzy Strzelczyk to zasłużony mediewista do wczesnego średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem historii Słowian zachodnich oraz najwcześniejszych stosunków słowiańsko-germańskich. Dobie pióro przy jednoczesnej umiejętność przystępnego przedstawienia zawiłych i niejasnych kwestii związanych ze wczesnym średniowieczem sprawiły, że jest znanym autorem profesjonalnych...

Profesor Strzelczyk to prawdziwa gwiazda wśród naszych historyków. Lekkość pióra, przygotowanie źródłowe, elokwencja i bogactwo szczegółów.

Autor opowiada o mało znanym epizodzie z okresu wczesnego średniowiecza/późnego antyku w sposób uporządkowany, konkretny i przystępny. Potrafi umiejscowić przytaczane informacje w szerszym kontekście epoki i wyprowadzić przekonujące wnioski.

Świetna rzecz!

Profesor Strzelczyk to prawdziwa gwiazda wśród naszych historyków. Lekkość pióra, przygotowanie źródłowe, elokwencja i bogactwo szczegółów.

Autor opowiada o mało znanym epizodzie z okresu wczesnego średniowiecza/późnego antyku w sposób uporządkowany, konkretny i przystępny. Potrafi umiejscowić przytaczane informacje w szerszym kontekście epoki i wyprowadzić przekonujące...

Moim zdaniem najlepsza książka Jerzego Strzelczyka. Ciekawie opowiedziana historia wzlotów i ostatecznego upadku w sumie mało znanego ludu. Napisana jasnym, klarownym językiem i bardzo łatwo przyswajalna, nawet dla laika, który do chwili jej przeczytania o Wandalach wiedział tylko tyle, że pewnego razu zdemolowali Rzym. Pozycja, z którą koniecznie powinien się zapoznać każdy kto interesuje się schyłkowym okresem Imperium Rzymskiego.

Moim zdaniem najlepsza książka Jerzego Strzelczyka. Ciekawie opowiedziana historia wzlotów i ostatecznego upadku w sumie mało znanego ludu. Napisana jasnym, klarownym językiem i bardzo łatwo przyswajalna, nawet dla laika, który do chwili jej przeczytania o Wandalach wiedział tylko tyle, że pewnego razu zdemolowali Rzym. Pozycja, z którą koniecznie powinien się zapoznać...

Książka wybitnego poznańskiego mediewisty spełniła moje oczekiwania, a nawet je w pewnych punktach przekroczyła. Autor podjął się przedstawienia nie tylko afrykańskiego etapu dziejów ludu Wandalów, ale i ich wcześniejszych, słabo przez źródła pisane naświetlonych losów, m.in. na ziemiach polskich. Przy tej okazji prof. Strzelczyk przedstawił podstawowe ustalenia archeologiczne dotyczące tych zagadnień. Głównym tematem opracowania jest wandalskie państwo w Afryce Płn. Autor poświęcił mu wiele miejsca analizując zarówno jego dzieje polityczne, jak i społeczno-gospodarcze, religijne i kulturowe. Szczególnie podobał mi się właśnie rozdział poświęcony mało znanemu rzymskiemu piśmiennictwu w państwie Wandalów. Pod tym względem znakomitym uzupełnieniem tej części książki jest zamieszczony na końcu aneks zawierający kilka fragmentów poetyckich z kręgu afrykańskiego (autorzy tacy jak Drakoncjusz czy krąg twórców Antologia Latina). Nie zabrakło w tej książce także poloniców: pierwsza część książki w dużej mierze jest poświęcona obecności Wandalów (współtworzących tzw. kulturę przeworską) na ziemiach polskich. Autor poświęcił też osobny aneks teorii o wandalskim pochodzeniu Polaków, która często pojawiała się w polskiej literaturze średniowiecza i wczesnej epoki nowożytnej. Książka została napisana ładnym językiem, w oparciu o dużą bibliografię. W moim odczuciu przydałyby się jej jednak - choćby jakieś minimalne - przypisy, których trochę brakuje, bo prof. Strzelczyk nieraz powołuje się na innych badaczy. Podsumowując, książka jest świetnym wprowadzeniem w tematykę dziejów Wandalów, którzy - jak z pewnością stwierdzi każdy czytelnik tej książki - wcale nie byli takimi wandalami...

Tomasz Babnis

Książka wybitnego poznańskiego mediewisty spełniła moje oczekiwania, a nawet je w pewnych punktach przekroczyła. Autor podjął się przedstawienia nie tylko afrykańskiego etapu dziejów ludu Wandalów, ale i ich wcześniejszych, słabo przez źródła pisane naświetlonych losów, m.in. na ziemiach polskich. Przy tej okazji prof. Strzelczyk przedstawił podstawowe ustalenia...