„𝑂𝑡𝑜́𝑧̇ 𝑈𝑟𝑏𝑎𝑛 𝐼𝐼, 𝑏𝑖𝑠𝑘𝑢𝑝 𝑝𝑎𝑝𝑖𝑒𝑠𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑠𝑖𝑒𝑑𝑧𝑖𝑏𝑦, 𝑅𝑧𝑦𝑚𝑢, 𝑤𝑦𝑟𝑢𝑠𝑧𝑦ł 𝑑𝑜 𝑧𝑖𝑒𝑚 𝑝𝑜ł𝑜𝑧̇𝑜𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑧𝑎 𝐴𝑙𝑝𝑎𝑚𝑖 (..,) 𝑖 𝑧𝑎𝑐𝑧𝑎̨ł 𝑠́𝑚𝑖𝑎ł𝑜 𝑟𝑜𝑧𝑝𝑟𝑎𝑤𝑖𝑎𝑐́ 𝑖 𝑔𝑜𝑠́𝑐𝑖𝑐́, 𝑚𝑜́𝑤𝑖𝑎̨𝑐, 𝑧̇𝑒 𝑗𝑒𝑠́𝑙𝑖 𝑘𝑡𝑜𝑠́ 𝑐ℎ𝑐𝑒 𝑑𝑢𝑠𝑧𝑒̨ 𝑠𝑤𝑜𝑗𝑎̨ 𝑧𝑏𝑎𝑤𝑖𝑐́, 𝑛𝑖𝑒𝑐ℎ 𝑛𝑖𝑒 𝑤𝑎ℎ𝑎 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑤𝑘𝑟𝑜𝑐𝑧𝑦𝑐́ 𝑛𝑎 𝑑𝑟𝑜𝑔𝑒̨ 𝑃𝑎𝑛𝑎” (𝑠.29)

15 lipca 1099 r. wojska krzyżowców zdobyły Jerozolimę, osiągając cel wyznaczony trzy lata wcześniej przez papieża Urbana II w Clermont. Dzieje pierwszej wyprawy krzyżowej przedstawił w swojej ciekawej relacji jeden z jej bezpośrednich uczestników, opisując trud zmagań tych którzy podjęli się wyzwolenia świętego miasta z rak muzułmanów.

Prezentowana tutaj relacja została napisana przez anonimowego autora, który był najprawdopodobniej bezpośrednim uczestnikiem pierwszej wyprawy krzyżowej oraz pochodził z Italii. W jego opowieści podzielonej na dziesięć opowiadań (oraz dodatkowo opis miasta Antiochii) są zaprezentowane okoliczności zwołania pierwszej wyprawy krzyżowej oraz opisy trudnej i pełnej przeciwności podróży do Ziemi Świętej. Nie brakuje także szczegółowych opisów duchowej mentalności osób, które należały do elit rycerskich i kościelnych uczestniczących w pierwszej krucjacie.

„𝐼 𝑛𝑖𝑒 𝑠𝑝𝑜𝑐𝑧𝑎̨ł 𝑇𝑎𝑛𝑘𝑟𝑒𝑑, 𝑎𝑙𝑒 𝑝𝑜𝑑𝑎̨𝑧̇𝑦ł 𝑧𝑒 𝑠𝑤𝑜𝑖𝑚𝑖 𝑛𝑎𝑗𝑧𝑎𝑐𝑛𝑖𝑒𝑗𝑠𝑧𝑦𝑚𝑖 𝑟𝑦𝑐𝑒𝑟𝑧𝑎𝑚𝑖 𝑖 𝑔𝑖𝑒𝑟𝑘𝑎𝑚𝑖 𝑖 𝑛𝑎𝑡𝑦𝑐ℎ𝑚𝑖𝑎𝑠𝑡 𝑧𝑒 𝑤𝑠𝑧𝑦𝑠𝑡𝑘𝑖𝑐ℎ 𝑠𝑡𝑟𝑜𝑛 𝑧𝑎𝑚𝑘𝑛𝑎̨ł 𝑑𝑟𝑜𝑔𝑒̨ 𝑇𝑢𝑟𝑘𝑜𝑚, 𝑡𝑎𝑘 𝑧̇𝑒 𝑛𝑖𝑘𝑡 𝑧 𝑛𝑖𝑐ℎ 𝑛𝑖𝑒 𝑜𝑑𝑤𝑎𝑧̇𝑦ł 𝑠𝑖𝑒̨, 𝑠𝑡𝑟𝑎𝑐ℎ𝑒𝑚 𝑧𝑑𝑗𝑒̨𝑡𝑦, 𝑤𝑦𝑗𝑠́𝑐́ 𝑝𝑜𝑧𝑎 𝑏𝑟𝑎𝑚𝑒̨ 𝑚𝑖𝑎𝑠𝑡𝑎 𝑎𝑛𝑖 𝑝𝑜 𝑗𝑎𝑟𝑧𝑦𝑛𝑦, 𝑎𝑛𝑖 𝑝𝑜 𝑑𝑟𝑒𝑤𝑛𝑜, 𝑎𝑛𝑖 𝑝𝑜 𝑧̇𝑎𝑑𝑛𝑒 𝑘𝑜𝑛𝑖𝑒𝑐𝑧𝑛𝑒 𝑟𝑧𝑒𝑐𝑧𝑦. 𝑃𝑜𝑧𝑜𝑠𝑡𝑎ł 𝑧𝑎𝑡𝑒𝑚 𝑡𝑎𝑚 𝑇𝑎𝑛𝑘𝑟𝑒𝑑 𝑤𝑟𝑎𝑧 𝑧𝑒 𝑠𝑤𝑜𝑖𝑚𝑖 𝑟𝑦𝑐𝑒𝑟𝑧𝑎𝑚𝑖 𝑖 𝑧𝑎𝑐𝑧𝑎̨ł 𝑒𝑛𝑒𝑟𝑔𝑖𝑐𝑧𝑛𝑖𝑒 𝑧𝑎𝑐𝑖𝑒𝑠́𝑛𝑖𝑎𝑐́ 𝑝𝑖𝑒𝑟𝑠́𝑐𝑖𝑒𝑛́ 𝑤𝑜𝑘𝑜́ł 𝑚𝑖𝑎𝑠𝑡𝑎” (𝑠.67)

Relacje anonimowego uczestnika I wyprawy krzyżowej czyta się bardzo dobrze. To ciekawe źródło, które było najpewniej pisane w niedalekim odstępie czasu od prezentowanych wydarzeń. Autor będąc osobą duchowną bardzo dobrze oddaje atmosferę wydarzeń sprzed niemal X wieków. Jego opisy sprawiają niekiedy wrażenie reportażu wojennego, który jest ubarwiony licznymi dialogami głównych "dramatis personae" czy opisami okolic, w których przebywali pierwsi krzyżowcy. Osoby, które brały udział w tej niezwykłej wyprawie prezentowały różne cechy charakteru. W relacji nie brak przedstawienia aktów wielkiej odwagi, ale tez zwykłego tchórzostwa czy prowadzania zagrywek politycznych w imię własnych interesów. Sporo miejsca zajmują mowy moralizatorskie, przez które autor chciał nadać swojemu dziełu literackiego charakteru.

Słowo należy poświecić wydaniu publikacji, które zostało przygotowane bardzo starannie. Twarda oprawa, ryciny francuskiego artysty Gustave Doré dotyczące wypraw krzyżowych oraz wstęp i komentarz historyczny tłumacza relacji profesora Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego są dodatkowymi atutami wydanej publikacji.

Osobiście bardzo lubię lekturę średniowiecznych kronik. Można w nich dostrzec pietyzm, dbanie o dobór słów oraz chęć klarownego przekazania swoich myśli na pergamin. To co zostało napisane przez średniowiecznych kronikarzy było zapewne przedmiotem ich głębokiej refleksji i zastanowienia się co naprawdę ważnego i kogo należy uwiecznić na kartach pisanej przez siebie relacji. Anonimowa relacja jednego z uczestników pierwszej krucjaty jest tego bardzo dobrym przykładem.

„𝑆𝑡𝑎𝑙𝑖 𝑧𝑎𝑠́ 𝑛𝑖𝑒𝑝𝑟𝑧𝑦𝑗𝑎𝑐𝑖𝑒𝑙𝑒 𝐵𝑜𝑔𝑎 𝑜𝑠𝑧𝑜ł𝑜𝑚𝑖𝑒𝑛𝑖 𝑖 𝑜𝑠́𝑙𝑒𝑝𝑖𝑒𝑛𝑖, 𝑎 𝑝𝑎𝑡𝑟𝑧𝑎̨𝑐 𝑛𝑎 𝑟𝑦𝑐𝑒𝑟𝑧𝑦 𝐶ℎ𝑟𝑦𝑠𝑡𝑢𝑠𝑎 𝑜𝑡𝑤𝑎𝑟𝑡𝑦𝑚𝑖 𝑜𝑐𝑧𝑎𝑚𝑖, 𝑛𝑖𝑐𝑧𝑒𝑔𝑜 𝑛𝑖𝑒 𝑤𝑖𝑑𝑧𝑖𝑒𝑙𝑖, 𝑖 𝑛𝑖𝑒 𝑜𝑠́𝑚𝑖𝑒𝑙𝑖𝑙𝑖 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑝𝑜𝑑𝑛𝑖𝑒𝑠́𝑐́ 𝑚𝑖𝑒𝑐𝑧𝑎 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑐𝑖𝑤𝑘𝑜 𝑟𝑦𝑐𝑒𝑟𝑧𝑜𝑚 𝐶ℎ𝑟𝑦𝑠𝑡𝑢𝑠𝑎, 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑟𝑎𝑧̇𝑒𝑛𝑖 𝑚𝑜𝑐𝑎̨ 𝐵𝑜𝑧̇𝑎̨. 𝑍 𝑤𝑖𝑒𝑙𝑘𝑖𝑒𝑔𝑜 𝑠𝑡𝑟𝑎𝑐ℎ𝑢 𝑤𝑐ℎ𝑜𝑑𝑧𝑖𝑙𝑖 𝑛𝑎 𝑑𝑟𝑧𝑒𝑤𝑎, 𝑛𝑎 𝑘𝑡𝑜́𝑟𝑦𝑐ℎ 𝑚𝑦𝑠́𝑙𝑒𝑙𝑖, 𝑧̇𝑒 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑢𝑘𝑟𝑦𝑗𝑎̨, 𝑎𝑙𝑒 𝑛𝑎𝑠𝑖 𝑠𝑡𝑟𝑧𝑒𝑙𝑎𝑗𝑎̨𝑐 𝑧 ł𝑢𝑘𝑜́𝑤 𝑖 𝑟𝑎𝑧̇𝑎̨𝑐 𝑤𝑟𝑜𝑔𝑜́𝑤 𝑑𝑧𝑖𝑑𝑎𝑚𝑖, 𝑖 𝑚𝑖𝑒𝑐𝑧𝑎𝑚𝑖 𝑖𝑐ℎ 𝑧𝑎𝑏𝑖𝑗𝑎𝑙𝑖 𝑖 𝑠𝑡𝑟𝑎̨𝑐𝑎𝑙𝑖 𝑛𝑎 𝑧𝑖𝑒𝑚𝑖𝑒̨” (𝑠.111).

„𝑂𝑡𝑜́𝑧̇ 𝑈𝑟𝑏𝑎𝑛 𝐼𝐼, 𝑏𝑖𝑠𝑘𝑢𝑝 𝑝𝑎𝑝𝑖𝑒𝑠𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑠𝑖𝑒𝑑𝑧𝑖𝑏𝑦, 𝑅𝑧𝑦𝑚𝑢, 𝑤𝑦𝑟𝑢𝑠𝑧𝑦ł 𝑑𝑜 𝑧𝑖𝑒𝑚 𝑝𝑜ł𝑜𝑧̇𝑜𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑧𝑎 𝐴𝑙𝑝𝑎𝑚𝑖 (..,) 𝑖 𝑧𝑎𝑐𝑧𝑎̨ł 𝑠́𝑚𝑖𝑎ł𝑜 𝑟𝑜𝑧𝑝𝑟𝑎𝑤𝑖𝑎𝑐́ 𝑖 𝑔𝑜𝑠́𝑐𝑖𝑐́, 𝑚𝑜́𝑤𝑖𝑎̨𝑐, 𝑧̇𝑒 𝑗𝑒𝑠́𝑙𝑖 𝑘𝑡𝑜𝑠́ 𝑐ℎ𝑐𝑒 𝑑𝑢𝑠𝑧𝑒̨ 𝑠𝑤𝑜𝑗𝑎̨ 𝑧𝑏𝑎𝑤𝑖𝑐́, 𝑛𝑖𝑒𝑐ℎ 𝑛𝑖𝑒 𝑤𝑎ℎ𝑎 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑤𝑘𝑟𝑜𝑐𝑧𝑦𝑐́ 𝑛𝑎 𝑑𝑟𝑜𝑔𝑒̨ 𝑃𝑎𝑛𝑎” (𝑠.29)

15 lipca 1099 r. wojska krzyżowców zdobyły Jerozolimę, osiągając cel wyznaczony trzy lata wcześniej przez papieża Urbana II w...