„Dwie twarze liberalizmu” Johna Gray’a to pouczająca lektura. Autor przedstawia ustrój liberalny jako formę ustrojową, która w zdecydowany sposób przeciwstawia się wszelkim formom totalitaryzmu i fundamentalizmu. Zwraca też uwagę, że ustrój liberalny jest szczególnym wytworem kultury europejskiej, opierający się na hobbesowskiej zasadzie modus Vivendi. Jednakże ukazuje jak w obecnych czasach zmieniły się okoliczności, które wraz ze zmianą narzędzi wytworzyły sytuacje nieznane w czasach Kanta. Świat przestał być jedno wymiarowy, do czego dążyli liberałowie.. Ludzie nie są jednorodni tożsamościowo, bardziej przypominamy pryzmat, w którego różnobarwnym świetle się poruszamy, w oparciu o monady Leibnizowskiej metafizyki.
Ludzie współcześni mają różne potrzeby, a one są głównymi determinantami naszych postaw moralnych i politycznych.
W swej książce autor zwraca na niejednoznaczność praw człowieka, gdyż one zależą od zasobności poszczególnych państw. Ciekawostką jest przytoczony fakt, że prawo do nauki było bardziej respektowane i powszechne na Kubie pod rządami Castro, niż w uboższych warstwach społecznych bogatych Stanów zjednoczonych.
Prawa zresztą bywają zmienne. „Ustanowienie nowych praw może być uzasadnione nie tylko przez zmiany tego, co ludzie cenią, ale także przez zmiany okoliczności”. Tale pojawiające się nowe technologie m.in. inżynierii genetycznej zagrażają ludzkim interesom w dotychczas nieznany sposób, może to skutkować ograniczeniem lub zniesieniem praw już ustanowionych. Autor powołując się na pracę Jack’a Parsons’a podaje przykład, że wzrost liczebności ludzkiej populacji może anulować roszczenia prokreacji. (s.183) . Mieliśmy też możliwość przekonania się jak szybko można było wprowadzić ograniczenia swobody przemieszczania się w – nazwijmy to roku COVID-owym.
Wskazuje też podobnie jak de Lilla w „Końcu liberalizmu, jaki znamy”, że sama myśl liberalna powinna ewoluować dostrzegając zmiany potrzeb ludzi. Zagrożenie, jakie widzi to przede wszystkim w sposobie postrzegania państwa. Wraz z rozwojem pluralistycznych tożsamości i wzrastającej roli instytucji ponadnarodowych nasze czasy mogą wkrótce bardziej przypominać czasy późnośredniowieczne niż erę współczesną. Gdyż wraz z upadkiem klasycznego europejskiego państwa narodowego nastąpił wzrost etnicznych nacjonalizmów. Dlatego z jednej strony liberalizm stojący na straży wolności przekonań, może doprowadzić do katastrofy, gdyż dziś trudno wyobrazić sobie etnicznie homogeniczne społeczeństwa.
Pasjonująca lektura, po którą sięgnąłem, jako polecaną w jednej z notatek przez prof. Marcina Króla.
Zainteresowanym Polecam

„Dwie twarze liberalizmu” Johna Gray’a to pouczająca lektura. Autor przedstawia ustrój liberalny jako formę ustrojową, która w zdecydowany sposób przeciwstawia się wszelkim formom totalitaryzmu i fundamentalizmu. Zwraca też uwagę, że ustrój liberalny jest szczególnym wytworem kultury europejskiej, opierający się na hobbesowskiej zasadzie modus Vivendi. Jednakże ukazuje jak...