"W 1810 r. miał miejsce ostatni etap zmagań o posiadłości w obszarze Oceanu Indyjskiego, z których Francuzi wyprowadzali ataki eskadr wojennych i korsarzy, przynoszące brytyjskiej żegludze handlowej w tym rejonie dotkliwe straty. Mowa o walkach wokół oraz na Maskarenach. Po wyparciu z Indii kontynentalnych, Francji pozostały te właśnie wyspy, a na serio trzy największe z nich: Mauritius, Reunion i Rodrigues. Nosiły w dziejach różne nazwy. Dla porządku odnotujemy, że akurat wtedy pierwszą z wymienionych rząd francuski określał oficjalnie jako Ile de France, jej głównym portem i miastem stołecznym był Port Napoleon, zaś drugim co do ważności portem - na przeciwległym krańcu - Port Imperial. Drugą wyspę nazywano Ile Bonaparte, z centrum administracyjnym Saint-Denis i jedynym dobrym portem Saint Paul. Na Rodrigues najważniejszym miejscem był i jest Port Mathurin. Jednak nie tylko Brytyjczycy, co zrozumiałe, lecz i miejscowi Francuzi nie podzielali pochlebczego zapału sługi cesarza, ówczesnego gubernatora Decaena, trzymając się często nazw z epoki Burbonów, względnie z czasów rewolucji francuskiej. Miesza się to bardzo w dokumentach i relacjach, stąd warto pamiętać, że w oczach Anglików główną wyspą był wciąż Mauritius, jak za panowania Holendrów, i takie miano przywrócili jej po zdobyciu w 1810 r. (ma je do dzisiaj)".

(fragment Wprowadzenia)

Spis treści:

Przedmowa /6

1. Wprowadzenie /8

1.1. Potencjał Maskarenów /8

1.2. Fiasko polityki dalekowschodniej Napoleona /11

1.3. Zabiegi generała Decaena /13

1.4. Rzeczywista i pośrednia uciążliwość Maskarenów dla brytyjskiej żeglugi /14

1.5. Atak rozpoznawczy na Saint Paul /16

2. Siły obu stron na początku 1810 roku /19

2.1. Kwestie polityczno-organizacyjne /19

2.2. Kłopoty Decaena /20

2.3. Siły obrońców /22

2.3.1. Regularna armia, formacje ochotnicze i milicyjne /22

2.3.2. Siły morskie /27

2.4. Rozbicie ośrodków brytyjskich /29

3. Pomruki przed burzą, czyli działania w pierwszej połowie 1810 roku /32

3.1. Walki na morzu /32

3.2. Inwazja na Isle Bourbon - atak /35

3.3. Inwazja na Ile Bonaparte - obrona /39

3.4. Inwazja na wyspę Bonaparte/Bourbon/Reunion - rozstrzygnięcie /41

4. Reakcja obu stron na upadek Ile Bonaparte, przygotowania do inwazji na Ile de France i do jej obrony /47

4.1. Kłopoty Brytyjczyków /47

4.2. Siły morskie /54

5. Wielka bitwa fregat w Grand Port - imponujący sukces Francuzów /56

5.1. Geografia /56

5.2. Okręty przeciwników /59

5.3. Zadania dowódców zespołów /67

5.4. Farquhar i Willoughby na wojnie propagandowej z Decaenem /71

5.5. Zaginiona eskadra? /74

5.6. Przygotowania do rundy drugiej /77

5.7. Fałszywy duch Nelsona /80

5.8. Bilans strat i zysków /104

6. Pierwsze dyspozycje i działania po bitwie /105

6.1. Brytyjczycy /105

6.2. Francuzi /107

6.3. Jeńcy /108

7. Walki o panowanie na morzu po bitwie w Grand Port /110

7.1. Odwrócenie ról /110

7.2. Krwawe starcia i huśtawka losów /112

8. Opanowanie Ile De France przez Brytyjczyków, powrót wyspy do nazwy Mauritius /126

8.1. Szwankująca koncentracja sił inwazyjnych /126

8.2. Przygotowania obrońców /133

8.3. Geografia strefy walk lądowych /137

8.4. Desant brytyjski i marsz ku stolicy /139

8.5. Bitwa pod Port Napoleon (Port Louis) /147

8.5.1. Przygotowania /147

8.5.2. Pierwsza faza walk o miasto /149

8.5.3. Druga faza walk o miasto /155

8.5.4. Noc po bitwie /160

8.6. Kapitulacja Francuzów /161

9. Zakończenie /166

Załącznik nr 1. Brytyjskie formacje wojskowe użyte do zajęcia Maskarenów - podstawowe dane /169

Załącznik nr 2. Garnizon Ile de France /172

Załącznik nr 3. Alfabetyczny (wg nazwisk) wykaz ważniejszych postaci wymienianych w pracy, ze skrótowym przywołaniem ich losów /174

Załącznik nr 4. Rozdział środków transportu dla brytyjskich wojsk desantowych przygotowanych do inwazji na Ile de France /193

Załącznik nr 5. Aranżacja łodzi do desantu na Ile de France brytyjskiej pierwszej dywizji (pierwszej fali) 29.11.1810 /195

Załącznik nr 6. Odezwa Farquhara do mieszkańców Ile de France, datowana w Saint Denis na wyspie Bourbon 28 lipca 1810 r. /196

Załącznik nr 7. Spis okrętów wojennych i cywilnych zajętych przez Brytyjczyków w Port Napoleon przy kapitulacji francuskiego garnizonu w grudniu 1810 r. /199

Spis mapek /4

Spis ilustracji /4

Wybrana bibliografia /201