Przypomnimy dziś sobie fajną powieść z 2011 roku, może trochę przecenianą, ale niewątpliwie interesującą. Niewątpliwie? OK, być może im starszy czytelnik tym lepiej ją zrozumie – wyobrażacie sobie nastolatków rozmyślających o przeszłym życiu, o wspomnieniach? Zastanawiających się nad tematem czasu, pamięci i życiowych wyborów? Być może, ale pewno lepiej zrozumieją „Poczucie kresu” osoby z dużym bagażem życiowych doświadczeń. Zresztą ten polski tytuł, ech. Pamiętajmy, że rzeczownik sense oznacza też sens, znaczenie. Barnes pisał „The Sense of an Ending” mając 64 lata, czyli wiek zbliżony do narratora powieści Tony’ego Webstera. Londyńczyk Tony spędza wygodnie czas na emeryturze. Życie bywa zaskakujące, otrzymuje tajemniczy spadek i żeby dowiedzieć się o co chodzi musi wrócić pamięcią do lat młodości. Fabuła nie jest aż tak istotna, jest tylko pretekstem. Zacznę od sprawy, której nie do końca kumam, może pomożecie mi ją wyjaśnić?

Otóż nie rozumiem dlaczego nasz bohater Tony ma być moralnie i etycznie winny temu, że Adrian zrobił dziecko matce Veroniki? A czy Barnes to sugeruje? Dosłownie nie, sami mamy zinterpretować fakty, ale narrator Tony czuje się z tym bardzo źle. Tak, wiem, że Webster to specyficzna postać. Filmowa adaptacja książki z 2017 r. (dość nędzna, trzeba przyznać) poszła w tym kierunku – bohater czuł się winny wobec ciąży Sary i samobójstwa kolegi. Hm, Adrian miał wziąć na poważnie głupi, wulgarny tekst (byłego) kolegi, w którym ten zachęcał go do zbliżenia się do matki Veroniki? „If I were you, I'd check things out with Mum – ask her about damage a long way back”. Ziom zrobił dziecko matce swojej dziewczyny, podciął sobie żyły w wannie, zostawiając Sarę samą z dzieckiem i Tony jest temu winien? NO CHYBA NIE. Może czuć się z tym źle, to już prędzej. Źle bo napisał wstrętny list, źle bo przez tyle dekad nie zadał sobie trudu żeby poznać prawdę o Adrianie i Veronice. A czy może czuć się źle bo był dość tępą i mało błyskotliwą osobą? He he, nie da się ukryć, że Tony jest beznadziejny („Tony Webster – nigdy nie skapował”, cytując narratora). Aż żal czytać tego gamonia.

Dobrze, fabuła fabułą, ale to nie ona jest tu najważniejsza (Ritesh Batra też nie skapował). Barnes zachęca nas do rozkmin o pamięci, czasie, śmierci, samobójstwie. I są to najmocniejsze strony książki. Możemy śmiać się ze sceny „kulminacyjnej” (gdy Tony dowiaduje się wreszcie prawdy i odruchowo woli zająć się tematem frytek), ale nic nam to nie da. Barnes bezlitośnie ukazuje nas samych, nasze tchórzostwo, ucieczkę przed rozliczeniem się z własnym życiem i przeszłością. Upiększamy sobie nasze wspomnienia, wymazujemy błędy niczym firma Lacuna, Inc. ze słynnego filmu Gondry’ego. Niektóre wydarzenia zupełnie przekręcamy, zwyczajnie rozum nas zawodzi, aż przestajemy w nie wierzyć, jak Rachael w swoje „implanted memories” (Blade Runner). To otwiera ciekawą dyskusję na temat historii i dziejów ludzkości, aczkolwiek Barnes bardziej skupił się na jednostce. Pogodzenie się z życiem, ładnie to brzmi, ale z czym dokładnie? Z tym, że mimo prób i wysiłków większość z nas nie potrafi się zmienić. Nowy wymiar duchowości, pełne poznanie i zrozumienie osób, które kochamy, kariera zawodowa – to wszystko pewno nam się nie uda. Lektura książki jest dość przygniatająca. Zostawmy już Tony’ego i samobójstwa, prochu nie wymyślimy. Najbardziej ciekawi mnie Veronica, szkoda, że autor nie powiedział o niej trochę więcej. Po dobrnięciu do ostatniej strony powiecie „nic nadzwyczajnego!” Możliwe. Będziecie mieli jednak nad czym myśleć. A to, że nie poznaliśmy gorących wątków pamiętnika Adriana naprawdę nie jest kwestią kluczową.

ocena - 7.5

https://szanownipanstwodziszachwycamysie.wordpress.com/2021/04/26/ksiazka-poczucie-kresu-juliana-barnesa-2011/

Przypomnimy dziś sobie fajną powieść z 2011 roku, może trochę przecenianą, ale niewątpliwie interesującą. Niewątpliwie? OK, być może im starszy czytelnik tym lepiej ją zrozumie – wyobrażacie sobie nastolatków rozmyślających o przeszłym życiu, o wspomnieniach? Zastanawiających się nad tematem czasu, pamięci i życiowych wyborów? Być może, ale pewno lepiej zrozumieją „Poczucie...