Wakacyjny romans czy pierwsza miłość to tematy eksploatowane w literaturze i kinie do granic możliwości. Wydawałoby się, że pokazane i opisane zostały już w każdy możliwy sposób. Że kolejna książka o wakacyjnej miłości nie będzie w stanie nikogo niczym zaskoczyć, nawet jeśli ma w sobie wątek LGBT. A jednak „Tamtym dniom, tamtym nocom” i ich autorowi Andre Acimanowi udało się to zrobić, udało się zachwycić cały świat subtelną, a jednocześnie niesamowicie wymowną opowieścią o zakazanej miłości, która w dziesięć lat po premierze doczekała się ekranizacji i trafiła na polski rynek.

Włochy, miasteczko B. Główny bohater powieści,17-letni Elio, spędza tu co roku wakacje. Jego ojciec, profesor akademicki, tradycyjnie od lat przyjmuje w tym czasie pod ich wspólny dach młodego pracownika naukowego. Elio na ten czas musi gościowi udostępnić swój pokój, a samego gościa traktuje się w tym czasie w domu jak członka rodziny. Tym razem przyjeżdża Oliver, 24-letni Amerykanin, który w Italii ma zamiar ukończyć swoją książkę o Heraklicie. „Kolejny nudziarz” – myśli na jego widok Elio. Okaże się inaczej. Początkowa obojętność przerodzi się w zauroczenie, a ono w gorący romans. Brzmi banalnie, ale takie nie jest. I nie, nie dlatego, że mówi o gejach. Owszem, fakt, że mamy do czynienia z miłością homoseksualną dodaje tej historii pikanterii, ale jej wyjątkowość leży gdzie indziej. Pozornie leniwie ciągnąca się fabuła szybko przeradza się w prawdziwy thriller, w którym napięcie rośnie w czytelniku wprost proporcjonalnie do tego rosnącego między Elio i Oliverem. Od drugiego rozdziału książka zaczyna mocno wciągać, aż kolejne strony przewracają się same. No i ten klimat – słoneczna aura, duszne i ciężkie powietrze, atmosfera, która dokładnie oddaje to, co dzieje się między bohaterami i która wręcz sprzyja ich romansowi.

Relacja między Elio a Oliverem jest intensywna i dynamiczna: od obojętności, przez pożądanie, po tęsknotę. Buzują między nimi skrywane emocje, niewypowiedziane słowa proszą się o wykrzyczenie ich na głos, podczas gdy oni niewiele ze sobą rozmawiają, jakby nie chcieli w żaden sposób określać tego, co jest między nimi. Jednocześnie każdy gest, każda wymiana zdań i spojrzeń rodzi setki pytań i wątpliwości. U Elio są to także wątpliwości na temat samego siebie, własnej seksualności, którą dopiero próbuje zrozumieć. Perspektywa Elio, który jest narratorem książki, pozwala czytelnikowi bardzo mocno zaangażować się w tę historię i wręcz przeżywać ją wraz z nim. Znakomicie uchwycona psychologia postaci bohatera, który swoją opowieść snuje z perspektywy czasu, sprawia, że poznajemy jego motywacje, rozterki, refleksje, a to z kolei buduje wyjątkową więź między nim a nami, czytelnikami. W dodatku, mimo dosadności pewnych scen, autor opowiada tę historię z dużą subtelnością, doskonałym wyczuciem granic. Nie epatuje seksem, choć go nie unika, bo fascynacja czysto fizyczna odgrywa ogromną rolę w relacji głównych bohaterów. Finalnie – szczególnie za sprawą ostatniego, czwartego rozdziału, który pokazuje późniejsze losy bohaterów – „Tamte dni, tamte noce” budzą w czytelniku niesamowite wzruszenie, chwytają za serce i nie pozwalają o sobie zapomnieć.

Na koniec warto wspomnieć o oryginalnym tytule książki Acimana – „Call me by your name” – który znajduje swoje uzasadnienie w treści i który zdecydowanie lepiej niż ckliwe „Tamte dni, tamte noce” oddaje wyjątkowość zarówno samej książki, jak i opisanej w niej relacji. Tak czy inaczej, powieść Acimana to uniwersalna w swej wymowie historia o miłości, która jednak w przeciwieństwie do wielu romansów sięga głębiej, stawiając pytania, na które nie ma łatwych odpowiedzi. Poetycka i refleksyjna, uwodzi czytelnika i pozostawia ze złamanym sercem.

Malwina Sławińska