Cykl o Flawii de Luce wydawnictwa Vesper znam już długo; teraz przyszła kolej na piąty, szósty i siódmy tom: "Gdzie się cis nad grobem schyla", "Obelisk kładzie się cieniem" i "Jak kominiarzy śmierć w proch zmieni" (skojarzenia z poezją nieprzypadkowe). I mimo, że to było w sumie prawie tysiąc stron, odłożyłam na półkę po przeczytaniu z westchnieniem żalu; chciałoby się więcej. Na szczęście, za granicą jest już kolejny tom, więc pozostaje czekać.

Niby to powieści dla dzieci, a niby nie. „Kroniki Buckshaw” (nazwa serii) Alana Bradleya mają najlepszą możliwą cechę literatury dziecięcej: czytane przez dorosłych, nabierają drugiego dna. W skrócie: Flawia jest jedenastoletnią dziewczynką wychowaną przez ojca na dalekiej angielskiej wsi lat 40. i 50. Ojciec jest arystokratą; po tajemniczym zaginięciu młodej żony w Himalajach, całkowicie zamyka się w sobie i spędza czas zamknięty w gabinecie. Flawia ma dwie siostry: Ofelię i Dafne. Ofelia spędza czas na gapieniu się w lustro i graniu na fortepianie, Dafne – nad klasykami w bibliotece. Obydwie, z niewiadomych powodów, odnoszą się do siostry z niechęcią; Flawia nie znosi ich po dziecięcemu, oskarżając o próżność i złośliwość ale czytelnik z łatwością wyczuje, że sprawa nie jest aż tak prosta: dziewczęta również nie wyglądają na szczęśliwe. W posiadłości rodzinnej mieszka także „człowiek do wszystkiego”: tajemniczy Dogger, cichy, skromny i niesamowicie inteligentny człowiek o niejasnej przyszłości, całkowicie oddany rodzinie. Dodatkowo, dom codziennie nawiedza jowialna pani Mullet, gospodyni najęta ze wsi.

Flawia cały swój czas poświęca laboratorium chemicznemu, znajdującemu się w domu. W wieku jedenastu lat jest chemicznym geniuszem, choć nikt w domu nie zdaje sobie z tego sprawy. Jej analityczny umysł przydaje się podczas rozwiązywania zagadek: w każdym tomie pojawia się bowiem trup. Tak, seria jest na pozór kryminałem, choć zagadki są proste, a ich przewidywalność raczej nastawiona na młodszych czytelników; Flawia również bez trudu znajduje winnych, wyręczając lokalną policję.

Jednak w książkach ciekawszy jest wątek psychologiczny i niesamowite portrety osobowości bohaterów. Nad domem wisi tajemnica: to jest pewne. I należy do mrocznych. Wiele wyjaśnia się w szóstym tomie, najsmutniejszym, najcięższym i chyba jednak nie dla dzieci. To powieść o godzeniu się z odchodzeniem, z niemożnością odwrócenia losu, o próbie redukcji poczucia winy. A to wszystko podane w bardzo turpistycznym sosie: naturalizm książek jest porażający. Jedenastoletnia dziewczynka, geniusz intelektualny, jest jednak ciągle dzieckiem i Alan Bradley doskonale to oddał. I to dziecko opowiada swym dziecięcym językiem o tym co widzi, nie unikając szczegółów. Martwe ciało, jego wydzieliny, jego zapach, jego powolny rozkład – małą chemiczkę niesamowicie to fascynuje, gdzieś na pograniczu chłodnej analizy naukowca i zdjętego lękiem dziecka. A to wszystko dla psychiki rozwijającej się dziewczynki jest niezwykle trudne.

Książki należy zacząć czytać w odpowiedniej kolejności, czyli od tomu pierwszego. Pierwsze są jeszcze stosunkowo pogodne; w okolicach szóstej jest już bardzo mrocznie. Choć powieść osadzona jest w czasach powojennych (i oddech tej wojny jeszcze czuć), jest bardzo wiktoriańska. A trochę kojarzy mi się, nie wiedzieć czemu, z zakurzonym barem w „Allo allo”. Bo mimo wszystko, nie brakuje w niej swoistego humoru. Najczęściej czarnego.

Ogromnie polecam serię, bo według mnie, to najlepsze, co napisano dla nieco starszych dzieci w ostatnich latach. Po prostu, piękne i mądre, choć niekiedy przerażająco smutne książki.

Cykl o Flawii de Luce wydawnictwa Vesper znam już długo; teraz przyszła kolej na piąty, szósty i siódmy tom: "Gdzie się cis nad grobem schyla", "Obelisk kładzie się cieniem" i "Jak kominiarzy śmierć w proch zmieni" (skojarzenia z poezją nieprzypadkowe). I mimo, że to było w sumie prawie tysiąc stron, odłożyłam na półkę po przeczytaniu z westchnieniem żalu; chciałoby się...