Daniella, młoda amerykanka z żydowskiej rodziny robi wszystko, byle zadowolić bardzo wymagającą matkę. Nawet wbrew sobie, największym wysiłkiem, byleby spełnić pokładane w niej oczekiwania. Jednak jej największym marzeniem jest wyjechać do Izraela. Pogłębiać wiarę przodków, poświęcić życie czemuś ważniejszemu, niż zdobywanie pieniędzy. Nie interesuje jej religijność na pokaz, nie bawi jej puste życie żydowskiej socjety, gdzie miarą człowieka jest zasobność jego portfela. Chciałaby również założyć rodzinę, zgoła inną niż ta, w której się wychowała. Jej apodyktyczna, krytykancka matka stłamsiła i upokarzała jej ojca, aby w końcu pozbyć się go, gdy ten przechodził kryzys. Danielli było żal ojca, jednocześnie pogardzała nim za słabość i za niemożność przeciwstawienia się władczej matce. Tym bardziej jej własną ambicją jest założyć rodzinę całkowicie odmienną, pełną harmonii płynącej z wzajemnego szacunku, szczęścia i spokoju płynącego z religii. Jej marzeniem jest być idealną matką, przykładną żydówką, dobrą żoną.

Shlomie Goodman to marzyciel. Wolny duch, podążający za szczęściem, położonym w jego mniemaniu w zgłębianiu Boga i jego istnienia. Wzniosłe ideały młodego chłopaka i jego niebiański głos przykuwają uwagę Danielli na obozie dla żydowskiej młodzieży, gdzie oboje są opiekunami. Shlomie podobnie jak Daniella chciałby wyjechać na stałe do Izraela, gdzie będzie bliżej Boga, gdzie będzie mógł studiować Torę w najświętszych miejscach judaizmu. Tym właśnie imponuje dziewczynie najbardziej. Postanawiają się pobrać, szybko na świecie pojawiają się dzieci, jedno za drugim, jeden dar boży, później kolejny…

Wiele lat później dwóch synów Danielli ląduje w szpitalu. Jeden z nich jest w śpiączce z ciężkimi obrażeniami po pobiciu. Drugi, mocno poparzony oczekuje na operację przeszczepu skóry. Personel szpitala wstrząśnięty obrażeniami dzieci wzywa policję. Matka chłopców powtarza jak mantrę jedno zdanie: „Nic nie mów, nic nie mów, nic nie mów”…

Śledcza Bina Cedek, sama będąc matką, gardzi Daniellą, którą uważa za winną obrażeń jej dzieci. Głęboko wstrząśnięta tym, co musieli wycierpieć i nie mogąc zrozumieć jaka matka jest zdolna zrobić coś takiego własnym dzieciom, stara się wydobyć z aresztantki zeznania na temat przebiegu wydarzeń. To czego dowiaduje się od niej i dzieci Goodmanów doprowadza ją na skraj szaleństwa. Tajemnica tak mroczna i prawda tak okrutna, że niemal trudno w nią uwierzyć. Szczególnie, gdy w całej sprawie istotą jest poszukiwanie Boga i jego doskonałości.

Naomi Ragen, izraelska pisarka amerykańskiego pochodzenia balansuje doskonale na granicy gatunków. Powieść „Nic nie mów” to połączenie literatury faktu – książka jest inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, sagi rodzinnej, literatury kobiecej o kobietach, thrillera i teologicznego kompendium. Wszystkie te nurty udało się autorce wyważyć idealnie, aby żaden z nich nie przeważał, aby wszystkie świetnie się uzupełniały. Dowiadujemy się zatem wiele o judaizmie, poznajemy trudne losy rodziny Goodmanów i zgłębiamy problem fanatyzmu religijnego oraz sekt, a w szczególności losu kobiet i dzieci omotanych przez religijnych psychopatów.

Dużym atutem książki są ukazane przez autorkę postaci. Pomimo, że były jedynie inspirowane podobnymi w świecie realnym, są tak rzeczywiste i autentyczne, że po 400 stronach opowieści mamy wrażenie, że znamy je na wskroś. Że rozumiemy ich motywacje i wybory, choć niekoniecznie się z nimi zgadzamy. Drobiazgowa analiza ich myśli i uczuć, ich postępowania i decyzji jest godnym uwagi walorem książki. To wiedza o człowieku poszukującym, o podążaniu do ideału ścieżką religijności, o zaślepieniu własnym ego i zaślepieniu kłamstwem drugiego człowieka, która sama w sobie staje się ważniejsza niż wszystko inne. Nawet wtedy, gdy nie jest już religią a staje się czarami, bałwochwalstwem, zmyśloną teorią, przemocą i bólem. To książka o sekcie i pogrążaniu się w ciemności i ubezwłasnowolnieniu. I o tragedii, do której doprowadza bezsilność kobiet w sektach.

I na koniec nie mogę nie wspomnieć o tym, jak myląca okazała się dla mnie naklejka na okładce głosząca hasło serii – „Kobiety to czytają”. Takie hasła kryją z reguły mdłe serie, miałkie, łzawe historie bez znaczenia, które czytamy dla rozrywki, często bezrefleksyjnie, zapominając o nich niemal w chwili zamknięcia i odłożenia na półkę. Za tą czerwoną naklejką kryje się jednak wielowarstwowa historia, rzetelnie napisana, ale nie nużąca, bardzo mroczna ale dająca nadzieję. Historia o innej religii i innej kulturze skrywająca wiele prawdy o istocie ludzkich pragnień. Polecam „Nic nie mów” każdemu, nie tylko kobietom. Panowie z pewnością również docenią walory tej powieści.

Joanna Jurzyk