Na wstępie należy zaznaczyć, że „Wrota obelisków” to drugi tom trylogii Pękniętej Ziemi N. K. Jemisin, otwartej przez doskonałą „Piątą porę roku” - aby w pełni zrozumieć tę książkę, należy zachować właściwy porządek lektury. Tym samym nie sposób o niej pisać nie zdradzając pewnych wątków, poruszonych w pierwszej części.

Po długich poszukiwaniach córki zrezygnowana Essun zatrzymuje się w Castrimie, niezwykłej wspólnocie ukrytej pod powierzchnią ziemi, gdzie górotwory i ludzie wydają się żyć w zgodzie. Spotkany tam Alabaster przygotowuje ją do misji, której wykonania nie może odmówić, chociaż wydaje się ponad jej siły. Równocześnie jej córka, Nassun znajduje schronienie w miejscu, gdzie wreszcie nie musi ukrywać swojej mocy i może ją rozwijać, czy jednak wolno jej zaufać samej sobie i swoim opiekunom? Po czyjej stronie stoją tu Stróżowie, a po czyjej zjadacze kamieni?

We „Wrotach obelisków” tak Essun, jak i Nassun, rozwijają swoje moce i zyskują nowe umiejętności. Czytelnik wraz z nimi ma okazję lepiej poznać i zrozumieć rządzące tym światem prawa: geologia łączy się tu z astronomią i tajemniczą mocą obelisków, dając bohaterom zadziwiające możliwości - o ile nauczą się kontrolować tę moc, zanim ona przejmie kontrolę nad nimi. W tej części autorka co prawda szerzej opisuje działanie tych praw, jednak trzeba przyznać, że są tak skomplikowane, że zarówno bohaterom, jak i czytelnikowi trudno je w pełni pojąć. W dodatku postacie są tak wielowymiarowe, a ich dążenia tak złożone, że trudno określić, kto jest w tej historii dobry, a kto zły: czy zły jest ten, kto niszczy świat? Ten, kto celowo łamie rękę dziecku? Ten, kto żywi się cierpieniem innych? O dziwo na żadne z tych pytań nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Według mnie między innymi w tym tkwi magia tej powieści: że przyjęte normy społeczne zostają zachwiane, a specyficzna sytuacja świata na skraju zagłady zmusza do refleksji i przewartościowania swoich przekonań.

Fascynujący jest również styl opowieści: narracja zjadacza kamieni, który zwracając się do Essun w drugiej osobie mówi o jej losach i uczuciach, to coś niespotykanego i wywierającego silne wrażenie. Przyłapałam się na tym, że zaczęłam śnić w podobnym stylu, budząc się ze słowem „sejszyć” w głowie, a rzadko zdarza się, żeby książka wywarła na mnie tak silny wpływ!

Mamy tu świat ogarnięty zagładą, tajemnicze postacie i artefakty, ciekawie wykreowanych, niebanalnych bohaterów (w tym silne role żeńskie), zaburzone relacje społeczne, niespotykany dotąd rodzaj mocy, a do tego oryginalny, melancholijny styl. Wszystkie te elementy definiują nową jakość powieści fantastycznej. Pozostaje tylko czekać na rozwiązanie wszystkich tajemnic w ostatnim tomie.

Agnieszka Kruk