Wspaniała książka!

Jestem pod ogromnym wrażeniem talentu autorki i ilustratorki tej komiksowej biografii – Kate Evans.

Trudno opowiadać historię Roży Luksemburg – kobiety, która żyła w odmiennych realiach niż nasze, na tle tak burzliwych czasów i miała tak przebogate życie - obfitujące w wydarzenia polityczne, intelektualne, prywatne. Do tego, tak wiele jest źródeł, które rozmaicie przedstawiają i osądzają Różę. Trudno z tych wszystkich wątków złożyć jedną opowieść, tak żeby niczego nie uronić. Evans udało się to wspaniale.

Róża z komiksu 'Red Rosa' jest kobietą z krwi i kości, o żywym umyśle, wrażliwym sercu i poetyckiej duszy. Choć kreska ilustracji nadaje wszystkim scenom charakterystyczny rys, widać ogromną troskę o detal – wystarczy spojrzeć na idealnie oddaną bramę warszawskiej Cytadeli, czy przeczytać uwagi autorki o szczegółach uzbrojenia. Kadrom towarzyszy tekst, który bezpośrednio czerpie z pism Róży (głównie listów, ale też jej artykułów i tekstów ekonomicznych), a na końcu książki znajdują się dokładne, dłuższe cytaty i objaśnienia autorki.

Wspaniale było śledzić niezwykłe życie Róży i czytać jej własny do niego komentarz – często ironiczny, dowcipny, niekiedy czuły (w wymianach z kochankami) a często pełen rewolucyjnego ferworu. Tekst nie pozostawia wątpliwości, że Róża była niezwykłą kobietą – pomimo ograniczeń (niepełnosprawność, antysemickie nastroje towarzyszące jej dorastaniu w Zamościu i Warszawie, uprzedzenia wobec kobiet) osiągnęła wykształcenie (doktorat z ekonomii napisała o historii rozwoju industrialnego Polski), została najważniejszą kobietą politykiem swojej epoki, miała mnóstwo niezwykłych osobistych związków – przyjaźni i romansów.

Porusza wrażliwość Róży na krzywdę ludzi i zwierząt (scena gdy płacze nad krzywdą wołu bitego w twierdzy Breslau, gdzie była więziona) i jej umiejętność cieszenia się życiem nawet w dramatycznych okolicznościach (scena zachwycania się śpiewem ptaków słyszanym na dziedzińcu więzienia, czy jedne z jej ostatnich zapisanych tekstów - także skreślony w więzieniu – który promienieje radością życia). Ogromne wrażenie robią ostatnie słowa zapisane przez Różę w nocy przed jej zamordowaniem:

'"Porządek panuje w Berlinie!"
Głupi pachołkowie! Wasz porządek zbudowany jest na piasku. Rewolucja „znowu wśród grzmotów do góry się wzniesie", i ku waszemu przerażeniu, przy dźwięku surm, ogłosi:
Byłam, jestem, będę'.

Mocne.

Dodam jeszcze, że głos samej autorki, Kate Evans, także jest słyszalny – są sceny, które traktują Różę nieco krytyczne, ironiczne np. ta, w której Róża, w eleganckim towarzystwie, wznosi toast szampanem za 'rewolucję', a trzymająca tacę służąca wznosi oczy do nieba, lub gdy autorka wychodzi 'zza kulis' by przenieść analizę ekonomiczną Róży na grunt współczesny i zastosować ją do kryzysu 2008 r. Mam zamiar kupić (koleżance) poprzedni komiks Evans – o ciąży i porodzie ('The bump'). Wiele osób twierdzi, że to idealny, feministyczny przewodnik po tym etapie życia.

15 stycznia 2019 r. wypada 100 rocznica śmierci Róży. Byłoby wspaniale, gdyby pomyślano o upamiętnieniu tej odważnej kobiety także w Zamościu, gdzie się urodziła oraz w Warszawie, gdzie spędziła młode lata.

Kilka cytatów (z Róży):

...people, when they're writing, forget for the most part to go deeper inside temselves and sxperience the full import and truth of what they're writing. I believe that people need to live in the subject matter fully and really experience it every time, every day, with every article they write, and then words will be found that are free, that come from the heart and go to the heart, instead of the old familiar phrases'.

Róża opisuje próbę rozstania ze swoim kochankiem-towarzyszem, Leo Jogichesem : "A fine orchestra was playing, in the gallery music from the last scene of Carmen, and while they were playing L. softly wispered to me : I would sooner strike you dead".

"...anyone who thinks crearly, and has a genuine mastery of his subject matter, also expresses himself clearly and understandably. Someone who expresses himself in obscure and high-glown terms, if he is not a pure philosophical idea-constructor or a fantasist of religious mysticism, only shows that he is himself unclear about the matter, or has reason to avoid clarity".

"Only by sharpening the subject matter through teaching was I able to develop my ideas".

"I cleave to the idea that a woman's character doesn't show itself when love begins, but when it ends".

"The time when I was writing the Accumulation of Capital belongs to the happiest of my life. Really I was living as though in euphoria, "on a high", saw and heard nothing else, day or night but this one question, which unfolded before me so beautifully (...)

Róża dowiaduje się o nakazie aresztowania jej "What do you think, dear, how fantastic!"

Róża pisze list z więzienia do swojego ukochanego: "Hanschen, are you sleeping? I'm coming with a long piece of straw to tickle your ear. I need company, I'm sad and I want to make a confession." i dalej o śpiewie ptaszka słyszanego na dziedzińcu więzienia "You see, I know that his foolish chatter is actually the deepest wisdom and that he's right about everything".

Róża pisze w liście z więzienia o błękicie nieba widzianego na więziennym dziedzińcu "Hanschen, you have no idea how blue the sky was today! (...) I stood there with my little watter can dripping in my hand with my head tilted back and felt a yearning to dive up into that damp, shimmering blueness, to bathe in it, to splash around, to let myself dissolve completly in that dew and disappear..."

"I am ready at my post at all times and at the first opportunity will begin striking the keys of World History's piano with all ten fingers so that it will really boom".

"Freedom only for the supporters of the government, only for the members of one party – however numerous they may be – is no freedom at all. Freedom is always and exclusively freedom for the one who thinks differently."

"And in the dark I smile at life, as if I knew some kind of magical secret that gives the lie to everything evil and sad and changes it into pure light and happiness. I believe that the secret is nothing but life itself; the deep darkness of night is so beautiful and as soft as velvet, if one only looks at it the right way; and in the crunching of the damp sand beneath the slow, heavy steps of the sentries a beautiful small song of life is being sung – if only one knows how to listen properly. At such moments I think of you and I would like so much to pass on this magical key to you, so that always and in all situations you would be aware of the beautiful and the joyful, so that you would live in joyful euphoria as though you were walking across a multi-coloured meadow".

i jeszcze wiersz "Spowiedź Huttena" Meyera.

Książka- cudo!

Gdyby przyznawano doktoraty za komiksy (powinni!), Kate Evans zdecydowanie powinna go otrzymać.

Wspaniała książka!

Jestem pod ogromnym wrażeniem talentu autorki i ilustratorki tej komiksowej biografii – Kate Evans.

Trudno opowiadać historię Roży Luksemburg – kobiety, która żyła w odmiennych realiach niż nasze, na tle tak burzliwych czasów i miała tak przebogate życie - obfitujące w wydarzenia polityczne, intelektualne, prywatne. Do tego, tak wiele jest źródeł,...