Przyznaję, że po przeczytaniu ostatniego tomu tej dylogii jestem trochę rozczarowany. Zwłaszcza jej zakończeniem, ponieważ wiele ciekawych i niesztampowych wizji z kręgu futurystki oraz rozwiązań fabularnych zostało sprowadzonych do wtórnego, a nawet powiedziałbym trywialnego finału. Finału, który nie pozwala odrzucić od siebie nachalnych skojarzeń z zakończeniem poprzednich monumentalnych pozycji fantastyczno-naukowych pióra Simmonsa. Podobnie ma się z samą formułą, gdzie prowadzona na wzór „Hyperiona” czy „Endymiona” sprawna i spójna narracja potrafi skutecznie okiełznać wiele dynamicznych i żywiołowych wątków sukcesywnie zazębiających oraz przenikających się wzajemnie. Jednak wbrew temu wszystkiemu, wczytując się głębiej, znajdziemy szkic lekko choć wyraziście zarysowanych treści dających ferment dla wielowymiarowej, szerokiej i zróżnicowanej interpretacji. Wszystko tutaj przecież ostatecznie rozchodzi się o ludzki umysł, wyobraźnię i ich potencjał twórczy, czego ten cykl, pomimo ewidentnego braku świeżości, jest zarówno obrazem jak też wyrazem.

Przyznaję, że po przeczytaniu ostatniego tomu tej dylogii jestem trochę rozczarowany. Zwłaszcza jej zakończeniem, ponieważ wiele ciekawych i niesztampowych wizji z kręgu futurystki oraz rozwiązań fabularnych zostało sprowadzonych do wtórnego, a nawet powiedziałbym trywialnego finału. Finału, który nie pozwala odrzucić od siebie nachalnych skojarzeń z zakończeniem...