"Na bialskim zamku. Powieść historyczna z czasów Augusta III" to trzynasta i ostatnia zarazem z powieści J.I.Kraszewskiego, które poświęcił on epoce saskiej. Tak jak w innych utworach czasów tych dotyczących autor skupił się na dogłębnej krytyce stanu szlacheckiego i arystokracji. Najważniejsze motywy zaczerpnął z "Pamiętników" Marcina Matuszewicza, kasztelana brzesko-litewskiego,a przy tym zaufanego domu Radziwiłłów. Jeden z nich, mianowicie chorąży litewski książę Hieronim Florian Radziwiłł pełni w powieści rolę czarnego charakteru, który w podziemiach swego zamku w Białej Podlaskiej (nb. miasta, w którym sam pisarz uczęszczał do gimnazjum) więzi swych oponentów nie dość, że bez wyroku, to nieraz i bez jawnej ku temu przyczyny. W plugawych swych czynach ma on powiernika, łotra spod ciemnej gwiazdy w osobie niejakiego Wolskiego, skądinąd przechrzty, co dziś dla wielu może być kamieniem obrazy. Na pochwałę zasługuje obyczajowo-społeczne tło utworu, nakreślone z właściwą Kraszewskiemu bogatą wyobraźnią. Niestety fabuła rodem z taniej powieści łotrzykowskiej, a wątek romansowy wprost banalny. Nie dla tego rodzaju wrażeń czytuje się jednak autora "Hrabiny Cosel", lecz dla jego niewątpliwej umiejętności plastycznego oddawania scen zbiorowych z zachowaniem ich specyficznego, historycznego kolorytu. Jest więc "Na bialskim zamku" powieścią interesującą, sprawnie napisaną, choć w żadnej mierze nie porywającą. Bohaterowie często są jakby bez wyrazu, psychologia ich nakreślona bywa topornie i bez finezji i choć scenki obyczajowe same w sobie bywają wyborne, to jednak takiego choćby rozmachu jak w przypadku "Grzechów hetmańskich" tym razem nie doświadczymy.

"Na bialskim zamku. Powieść historyczna z czasów Augusta III" to trzynasta i ostatnia zarazem z powieści J.I.Kraszewskiego, które poświęcił on epoce saskiej. Tak jak w innych utworach czasów tych dotyczących autor skupił się na dogłębnej krytyce stanu szlacheckiego i arystokracji. Najważniejsze motywy zaczerpnął z "Pamiętników" Marcina Matuszewicza, kasztelana...