Specyficzna książka, w okresie symbolizmu i z poziomu tematu jaki dotyczył wydaje się być bardzo postępową powieścią. Jest to jedna z pierwszych powieści science-fiction, ukazanie kobiety-robota, dostosowanego do wymagań mężczyzn. Mimo postępowego nurtu, dużo tam krytycznych i skrajnych opisów dotyczących "ogółu" psychologicznego kobiet. Można tu przytoczyć mikro fragment: "Kobieta myśli zachciankami, a jej "sądy" to opinie mężczyzny, który akurat ją pociąga".
Z perspektywy nieświadomego czytelnika, sugerującego się tylko opisem na okładce, można doznać dużego zaskoczenia zawartością tego "dzieła".

Specyficzna książka, w okresie symbolizmu i z poziomu tematu jaki dotyczył wydaje się być bardzo postępową powieścią. Jest to jedna z pierwszych powieści science-fiction, ukazanie kobiety-robota, dostosowanego do wymagań mężczyzn. Mimo postępowego nurtu, dużo tam krytycznych i skrajnych opisów dotyczących "ogółu" psychologicznego kobiet. Można tu przytoczyć mikro fragment:...

Trudno mi ocenić tę powieść. Czy to tekst o ultymatywnym spełnieniu sexualnych marzeń mężczyzny? O skonstruowaniu idealnej partnerki dla pewnego angielskiego hrabiego, zdegustowanego duchowym prostactwem jego przepięknego obiektu adoracji, beznadziejnie próżnej i pazernej śpiewaczki Alicji Clary? Całe akapity „Ewy jutra” to wypowiedzi mizoginiczne najczystszej wody, z których dowiedziałem się, że kobiety to w rzeczywistości stworzenia niższego rzędu, należące do innego gatunku niż mężczyźni. Aż wstyd było czasami czytać.

Książka ma swoje lata, powstała w 1886 roku. Ten fakt trochę relatywuje fatalne wrażenie, jakie sprawia ten tekst dzisiaj. Inne czasy, inna wrażliwość i zapatrywania. Chciałbym dlatego, mimo wszystko, skoncentrować się na pozytywach „Ewy jutra”, tym bardziej, że jest ich sporo.

Villiers de l'Isle-Adam zastosował ciekawy zabieg literacki, wybierając autentycznie istniejącą (i to w czasie pisania „Ewy jutra”!) postać na jednego z głównych protagonistów swojej powieści: Thomasa Alvę Edisona, jednego z najsłynniejszych wynalazców wszechczasów. Czarodziej z Menlo Park gra rolę pokrewną Mefistofelesowi z „Fausta” Goethego. Nie pragnie on wprawdzie duszy hrabiego Ewalda, ale proponuje mu zastąpienie „dołującej” narzeczonej przez kobiecego androida (ten wyraz użyto tutaj po raz pierwszy w historii w jego nowoczesnym znaczeniu, czyli jako nazwę dla człekokształtnego robota),argumentując, że „jeśli nasi bogowie i nasze nadzieje to nic innego, jak naukowe fenomeny, to trzeba przyznać, że nasza miłość jest tak samo naukowa.” Edison to zatem Lucyfer, który przyniósł ludziom światło w postaci elektryfikacji i jest tutaj nowoczesnym Prometeuszem. A jeśli przypomnimy sobie, że pełny tytuł słynnej powieści Mary Shelley brzmi „Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz“, to nawiązania do tego pierwszego dzieła science fiction będą bardzo oczywiste: Tylko nauka i jej narzędzia są w stanie powtórzyć dzieło boskiej kreacji. A tam, gdzie profesor Frankenstein stworzył ułomnego potwora, Thomas Edison konstruuje kobietę idealną.

Autor poświęcił androidowi sporo miejsca. Szczegółowo opisał zasady jego konstrukcji, które dzisiaj, po przeszło 130-tu latach, trącą oczywiście myszką. Francuz wykazał się jednak znakomitą intuicją, postulując konieczność wyposażenia automatu w sztuczną pamięć oraz mechanizmy odczytywania zachowanych w niej informacji. Hadaly (tak nazwał androida) przypomina obleczoną w żywą tkankę kobietę-robota z filmu „Metropolis”.

Hrabia Ewald obserwuje z fascynacją proces kreacji sztucznej kobiety. Efekt końcowy pracy Edisona jest piorunujący – Ewald nie jest w stanie odróżnić oryginału od kopii. Co więcej, Hadaly jest tą lepszą, tą perfekcyjną wersją kobiety dla Ewalda idealnej. Dlatego Anglik świadomie obiera automat na przyszłą partnerkę.

Być może w tym aspekcie właśnie „Ewa jutra” jest prekursorska. Villiers de l'Isle-Adam zwrócił jako jeden z pierwszych uwagę na fakt, że zdobycze nauki i techniki mogą spowodować, że człowiek podejmnie świadomie decyzję o odrzuceniu otaczającej go rzeczywistości (dzisiaj mówimy już o „realu”) na korzyść światów alternatywnych, czyli dzisiejszego „virtualu”. I, miast szukać raju, skonstruuje jego dopasowaną do indywidualnych potrzeb wersję, w której zamieszka.

Trudno mi ocenić tę powieść. Czy to tekst o ultymatywnym spełnieniu sexualnych marzeń mężczyzny? O skonstruowaniu idealnej partnerki dla pewnego angielskiego hrabiego, zdegustowanego duchowym prostactwem jego przepięknego obiektu adoracji, beznadziejnie próżnej i pazernej śpiewaczki Alicji Clary? Całe akapity „Ewy jutra” to wypowiedzi mizoginiczne najczystszej wody, z...

Śmierdzi mizoginią

Śmierdzi mizoginią