Typowy Cruz z ostatnich lat.
Fenomenalne wyczucie rosyjskości. Nie pojmuję, jakim sposobem człowiek z Ameryki, choćby nie wiem ile czasu spędzał w Rosji, potrafi tak świetnie zrozumieć wschodnioeuropejskie realia. Bardzo to wszystko naturalne, bardzo autentyczne, pozbawione dystansu i zdziwienia. Takie pisane od wewnątrz. Nie tak, jak pisałby najlepszy nawet reporter. Wydaje się, że Rosjanie to dla autora „my”, nie „oni”. Krótko mówiąc, czyta się Cruz’a, jakby czytało się Rosjanina z krwi i kości. I nie chodzi tylko o politykę, gospodarkę, problemy społeczne, nawet nie o obyczaje. Gość umie perfekcyjnie wczuć się w słowiańską duszę, ot co. Jego bohaterowie kochają i piją naprawdę po rosyjsku. Ba, po rosyjsku grają w szachy i piszą wiersze. Absolutnie niezwykłe.
Literacko genialne. Podstawowe pisarskie przykazanie „pokaż, nie opisuj” w wydaniu modelowym. Obraz po obrazie, i jeszcze jeden i jeszcze kolejny. Przepływają gładko, naturalnie, bez zgrzytów. Czytelnik bez trudu domyśla się, o czym bohaterowie myślą, co im w duszy gra, jakie burze się przez ich serca przetaczają, chociaż narrator nie pisze o tym ani słowa. Rzeczywistość po prostu się dzieje. Wystarczy autorowi nie przeszkadzać. Wystarczy patrzeć i słuchać – jakby oglądając film. Do tego świetne dialogi, konstrukcja, zdania, słowa (choć pewnie niemała też zasługa tłumacza). Wszystko bez cienia nachalności. No, perełka.
Do kitu jest natomiast kryminalna intryga. Sztuczna, nieprzekonująca, z kiepskim finałem (trochę królik z kapelusza). Ale to też u Cruz’a nie nowina. Już tak ma od Parku Gorkiego. Może zresztą w ogóle autorowi na tym nie zależy? Bardzo być może, bo widać, że on głównie o Rosji I Rosjanach chce pisać, że te sensacyjne wątki to tylko lep na czytelników.
Ja Cruz’owi te fabularne potknięcia wybaczam z znacznym stopniu, ale nie w stu procentach. W końcu to, że kryminalna warstwa jest tylko pretekstem nie musi oznaczać bylejakości pod tym względem. Można podać kilka przykładów, że jednak się da. Camilleri, czy „środkowy” Michael Connelly, chociażby.
Dlatego ostatecznie dziewięć gwiazdek, ale ostrzegam: ktoś mniej wyrozumiały dla braku poważania dla kryminalnej intrygi, który cechuje Cruz’a, może być poważnie rozczarowany.
PS. Nie wiem, dlaczego nazywam autora Cruz'em, a nie Smithem :) Tak funkcjonuje w mojej głowie i tak go opisuję. Może dlatego, że Smith'ów jest mnóstwo, a Cruz (prawie) jeden?

Typowy Cruz z ostatnich lat.
Fenomenalne wyczucie rosyjskości. Nie pojmuję, jakim sposobem człowiek z Ameryki, choćby nie wiem ile czasu spędzał w Rosji, potrafi tak świetnie zrozumieć wschodnioeuropejskie realia. Bardzo to wszystko naturalne, bardzo autentyczne, pozbawione dystansu i zdziwienia. Takie pisane od wewnątrz. Nie tak, jak pisałby najlepszy nawet reporter....