20 maja wsiedliśmy w Kołpaszewie na statek. Rozpoczęła się długa droga powrotna do domu. Moja matka czekała na tę chwilę szesnaście lat, ojciec i babcia - osiem lat i trzy miesiące, ja sama - cztery lata i pięć miesięcy.

20 maja wsiedliśmy w Kołpaszewie na statek. Rozpoczęła się długa droga powrotna do domu. Moja matka czekała na tę chwilę szesnaście lat, ojc...

Chyba nigdzie indziej w Europie nie witano niemieckich wojsk z takim entuzjazmem. Może tylko w pozostałych dwóch krajach bałtyckich. Jeszcze dziś szokuje to Europejczyków, którzy niewiele wiedzą o gwałtownych zwrotach łotewskiej historii i o zbrodniach popełnianych przez reżim komunistyczny. W Europie Zachodniej doświadczono koszmaru faszyzmu, ale komunizm często uchodził tam za niewinne intelektualne zauroczenie, rodzaj salonowej pogawędki na temat równości i sprawiedliwości społecznej. W rzeczywistości i faszyzm, i komunizm były zbrodniczymi systemami totalitarnymi, rasistowskimi, ksenofobicznymi i odpowiedzialnymi za ludobójstwo. Los chciał, że Łotysze poznali w pierwszej kolejności komunizm i jego metody rządzenia. Dlatego właśnie, po roku sowieckiej okupacji i masowych wywózkach z 14 czerwca, niemieccy żołnierze byli witani jak wyzwoliciele.

Chyba nigdzie indziej w Europie nie witano niemieckich wojsk z takim entuzjazmem. Może tylko w pozostałych dwóch krajach bałtyckich. Jeszcze...

Emiliji nie było sądzone spotkać się ponownie z synami ani poznać swoich wnuków. Umarła, nie wiedząc nawet, że ma czternaścioro wnucząt. Moja mama spotkała się z braćmi dopiero po wielu latach. Voldemars odwiedził Łotwę w 1982 roku. Wiedział, że oglądanie tego, co Sowieci zrobili z jego ojczyzną, będzie niewiarygodnie bolesne, ale zebrał się na odwagę i przyjechał, bo nadzieja na to, że siostrę wypuszczą za granicę, przepadła. [...] Dopiero w 1987 roku, pod wpływem nowej polityki Michaiła Gorbaczowa, procedury dotyczące odwiedzania krewnych za granicą zostały uproszczone i moja mama otrzymała długo oczekiwane zwolnienie. Viktors i Ligita spotkali się na lotnisku w Montrealu; od nocy 14 czerwca 1940 roku, gdy Viktors patrzył z rozpaczą, jak czekiści zabierają jego rodziców i siostrę do ciężarówki, minęło czterdzieści siedem lat. Średni brat, Arnolds, żeby spotkać się z siostrą, przyleciał z Anglii do Toronto. Było to ich ostatnie spotkanie, bo rok później już nie żył.

Emiliji nie było sądzone spotkać się ponownie z synami ani poznać swoich wnuków. Umarła, nie wiedząc nawet, że ma czternaścioro wnucząt. Moj...