„Martę” czytałam dwa razy, teraz i kilka lat temu. Wtedy, jak i teraz wzbudziła we mnie takie same, mocne reakcje. Mimo, że to powieść tendencyjna, a więc nakierowana na przeforsowanie jakiejś tezy (w tym przypadku chodziło o pozytywistyczną emancypację kobiet) i nie wymaga się od niej wysokiego kunsztu... to jednak emocje wzbudza.

Marta to żyjąca w XIX wieku zubożała szlachcianka, mająca czteroletnią córeczkę, także wdowa... od kilku dni. Różne są koleje losu, więc i kobieta z, wydawałoby się, zabezpieczoną przyszłością, otoczona miłością męża, może wylądować w jednopokojowej wynajmowanej izbie jedynie z pieniędzmi, które zostały po sprzedaży mebli z byłego lokum. Początkowo Marta jest przekonana iż dzięki swemu wykształceniu – zna przecież francuski, maluje, gra na pianinie – zdobędzie prędko posadę nauczycielki, by zapewnić sobie i dziecku godziwy byt. Jakże niedoświadczoną i naiwną jest nasza bohaterka! W sumie wynotowałam sobie dziesięć (!) miejsc pracy, w których kobieta mogła dostać pensję, ale ze względu na obyczajowość, niedostatnie wykształcenie lub posiadanie dziecka... zmierzała tylko ku tragicznemu końcowi – im mniej kartek zostawało do tylnej okładki, tym żałośniejsza była sytuacja kobiety.

Emancypacja kobiet – to główna idea jaka przyświecała Orzeszkowej w trakcie tworzenia tej powieści. Nie tylko losy głównej bohaterki ilustrują niesprawiedliwość jaka jeszcze nieco ponad sto lat temu miała miejsce w stosunku o płci pięknej. Liczne przykłady postaci, które zmuszone do samodzielności traciły wszystko (łącznie z dobrym imieniem i życiem) pokazują jak wiele zmieniło się od tamtego czasu.

Czy powieść jest aktualna i nie tylko osoby ciekawe realiów pozytywizmu znajdą w niej coś dla siebie? Owszem. Przerażająco aktualna jest puenta, że jeśli jesteś „dzieckiem swoich rodziców” i nie umiesz zadbać sam o siebie, bo nikt cię tego nie nauczył... to nie będzie dobrze. Jeśli zostaniesz pozostawiony sam sobie, bez kontaktów i w obcym-nowym świecie samodzielności to najpewniej zapali ci się grunt pod stopami.
Nie daje mi też spać drugi wniosek – jeśli umiesz dużo, ale tylko po trochę, to w zasadzie to samo jakbyś nie potrafił nic.
Przeczytajcie, daje do myślenia.



Na całą recenzję zapraszam tu:
http://podrugiejstronieksiazki.blogspot.com/2015/11/eliza-orzeszkowa-marta.html

„Martę” czytałam dwa razy, teraz i kilka lat temu. Wtedy, jak i teraz wzbudziła we mnie takie same, mocne reakcje. Mimo, że to powieść tendencyjna, a więc nakierowana na przeforsowanie jakiejś tezy (w tym przypadku chodziło o pozytywistyczną emancypację kobiet) i nie wymaga się od niej wysokiego kunsztu... to jednak emocje wzbudza.

Marta to żyjąca w XIX wieku zubożała...