„Gwiazdozbiór psa” autorstwa Petera Hellera to obsypany mnóstwem literackich nagród amerykański bestseller, reprezentujący popularny i (jak dowodzi Heller) wciąż niewyczerpany gatunek literatury - postapokalipsę. To, co najczęściej kojarzy się z poatomowymi pustyniami, krwiożerczymi mutantami i tajemnicami podziemnych schronów, autor „Gwiazdozbioru” podaje w zupełnie innej odsłonie - może nie do końca oryginalnej, bo nie jest tu prekursorem, ale z pewnością dla wielu czytelników będzie tym, który odmieni ich sposób patrzenia na literaturę ukazującą świat „po”.

Głównym bohaterem i narratorem opowieści, będącej de facto niejako dosłownym zapisem jego myśli, jest Hig - pilot, wędkarz, myśliwy, tropiciel - żyjący niemal samotnie na opuszczonym lotnisku. Niemal, gdyż dzieli samotność z człowiekiem, którego z pewnym trudem nazywa przyjacielem oraz psem, co do którego to określenie może zostać użyte bez żadnych wątpliwości. Ma też stary samolot, niewielką Cessnę, którym patroluje pas graniczny wokół lotniska. Otaczający go świat dziesięć lat wcześniej ogarnął chaos, większą część ludzkości wykończył zabójczy wirus, zmuszając pozostałych do ciągłej walki o przetrwanie. Lotnisko jest dla Higa domem, którego musi bronić przed bandytami oraz chorującymi ludźmi. Szczęśliwie ma towarzysza, który wyręcza go w dużej części brudnej roboty i sprowadza na ziemię, nie pozwala mu podążać za sentymentami, gasi wyrzuty sumienia i wygania z jego duszy wszelkie skrupuły. Świat po zarazie już nigdy nie będzie taki sam i mierzenie go dawną miarą nie wróży długiego życia. W końcu jednak coś zmusza Higa do porzucenia bezpiecznego domu - poszukiwanie spełnienia, odkrycie czegoś nowego. Nadzieja na lepsze jutro i wygranie z przepełniającą go samotnością.

„Gwiazdozbiór psa” to lektura raczej niewesoła i niełatwa. To opowieść o samotności, poszukiwaniu szczęścia, miłości w czystej, pierwotnej postaci, o skręcających serce tęsknocie i żalu. Z niemal każdego zdania tej opowieści biją specyficzne emocje, które przepełniają Higa, a w końcu popychają go do desperackiego kroku. Sprawiają, że stawia na jedną kartę całe swoje życie, mając nadzieję na znalezienie czegoś, co samemu trudno mu sprecyzować. Życie bohatera wydaje się przykre, ciężkie, niekiedy wręcz żałosne, bohater potrafi budzić u czytelnika skrajnie różne emocje, a jego opowieść bywa miejscami nużąca i chaotyczna. Mimo to powieść Hellera pochłania się szybko, łapczywie, a w ogólnym zarysie historia Higa motywuje, działa budująco i pozwala trochę inaczej spojrzeć na zwykłą, szarą codzienność. Jest to bowiem także opowieść o nadziei, woli walki i dążeniu do szczęścia. To książka o nas samych, którzy nie raz zatracamy się w błahej codzienności, zapominając o własnym szczęściu.

Jak wspomniałem, „Gwiazdozbiór psa” czyta się szybko i łatwo. Nietypowy podział na krótkie, odrębne akapity, wplecione w treść dialogi i brutalnie zgwałcone zasady interpunkcji i poprawnej pisowni początkowo mogą dziwić i irytować, ale gdy już się do nich przyzwyczaimy, wówczas lektura „Gwiazdozbioru” staje się niezwykle przyjemna. Przekład Olgi Siary wydaje się naturalny i przystępny, praca redakcji stoi na wysokim poziomie. Minimalistyczna, elegancka oprawa graficzna, zgodna z projektem oryginalnego wydania, prezentuje się bardzo przyjemnie.

Polecam „Gwiazdozbiór psa” wszystkim poszukującym lektury skłaniającej do refleksji. Sądzę, że niejedno z Was nie raz zaduma się przy tej historii człowieka, który poświęcił wszystko, by zdobyć cokolwiek. Miłej lektury!

Paweł Kukliński