John Gribbin idzie naprzeciw marzycielom, gwiezdnym podróżnikom oraz entuzjastom SETI. W obrębie Drogi Mlecznej jesteśmy jedynymi istotami, obdarzonymi tak wysoką inteligencją i technologią, pisze w przedmowie. Swoją teorię opiera na wielu aspektach: astrologicznych, fizycznych, matematycznych, geograficznych, a nawet ewolucyjnych. Sięgnęłam po tę pozycję z zaciekawienia, licząc na to, że dostanę rzetelną, choć powściągliwą opinię osoby, która bez ostrego zacięcia przedstawi bardziej sceptyczną hipotezę o nas, naszej planecie i obrębie układu słonecznego.

Muszę przyznać, że „Dlaczego jesteśmy” jest napisana prostym językiem, plastycznie opisuje rzeczy, które nie każdy mógłby sobie tak łatwo wyobrazić. Pomimo kilku ciekawych spostrzeżeń, które rzeczywiście są całkiem sensownie opisane, to jednak cała teoria Gribbina zupełnie do mnie nie przemawia. Bynajmniej nie należę do osób, które nocami czatują z głową ku górze, aby szukać latających spodków. Nie znam się również na astrofizyce, dlatego moje uwagi będą niemal całkowicie subiektywne.

To, co mnie najbardziej zniechęciło niemal na początku, to mało fachowy tytuł z przedmowy „jedyna inteligentna planeta”, który następnie, w różnych formach, przewija się niemal przez całą książkę. Tak jakby autor nachalnie starał się nam wmówić, że tak jest i tyle. Czy rzeczywiście można być czegoś w 100% pewnym? W moim odczuciu może to co pisze Gribbin nie jest bardzo zuchwalcze, ale na pewno mało profesjonalne. Przez to zamiast oceniać książkę jako lekturę naukową, zaczęłam na nią patrzeć jak na mało znaczące widzi-mi-się. Gdyż przecież naukowca powinno cechować otwarcie umysłu, ostrożność w wysnuwaniu wniosków i zachęcanie do własnych rozważań, a nie zamykanie wszystkich furtek. Zamiast tego autor serwuje nam dużo liczb, jeszcze więcej procentów, które wykorzystuje do podparcia własnej opinii. A za każdym razem używa sformułowań typu „około”, „mniej więcej”, przez co książka niemal całkowicie traci na wiarygodności.

„Dlaczego jesteśmy” ma kilka ciekawych tez i spekulacji. Autor jest wobec siebie lojalny do ostatniego słowa. Szkoda, że zamiast naukowej hipotezy mamy sztywną, ograniczoną i zablokowaną, na wszelkie inne domysły, teorię. Może wtedy z tej twardej, nieco hermetycznej wizji wyklułoby się coś godniejszego uwagi.

Katarzyna Barańska