Przedziwna ta książka, fabularyzowana historia rodziny autorki przebrana w szatę powieści, obejmuje okres półtora wieku. Miki Sakamoto postawiła sobie ambitne zadanie przybliżenia czytelnikowi sporego kawałka historii Japonii oraz jej bogatej kultury. Autorka, urodzona w Japonii, gdzie mieszkała i studiowała, od ponad trzydziestu lat mieszka w Niemczech. Ten ostatni fakt wiele tłumaczy, gdy myślimy o książce, ponieważ jest ona skierowana do kompletnych ignorantów w temacie historii i kultury Japonii. Nie jest to zarzut, bowiem – nie oszukujmy się - przeciętny Europejczyk do owych ignorantów należy. Większość z nas o Japonii wie niewiele i jest to zbitek stereotypów, szczątki wiedzy z historii oraz reminiscencje z obejrzanych japońskich filmów, o ile w zalewie naszego rynku produkcjami rodem z USA ktoś podjął trud odszukania wyżej wymienionych.

Z pozoru chłodny i dystyngowany styl narracji obrazowo przekazuje nam codzienne życie japońskiego antykwariusza i jego rodziny, w którym nie brakło gwałtownych porywów namiętności oraz dramatów, a wszystko to w cieniu wielkich zmian polityczno-obyczajowych w ich ojczyźnie. Na przestrzeni czasu od drugiej połowy XIX wieku do pierwszej dekady XXI wieku zaszły w Japonii ogromne zmiany, które śledzimy gdzieś w tle istotnych wydarzeń życia Naotaro. Tryby historii zmieniają kraj kwitnącej wiśni z odizolowanego od Europy państwa o bogatej tradycji i unikalnej kulturze w nowoczesne państwo czerpiące z wzorców amerykańskich i europejskich, ze wszystkimi tego negatywnymi i pozytywnymi skutkami. Śledzimy jak te zmiany odbijają się w codzienności pojedynczego człowieka – od aranżowania małżeństwa syna przez rodziców Naotaro, przez Nao słyszącą zapachy czy Kazuo walczącego na wojnie po losy rodziny po zrzuceniu bomby atomowej na Nagasaki. W międzyczasie obserwujemy zmiany w stosunkach między Japonią a jej wielkim sąsiadem – Chinami. Poznajemy też nieznane zwyczaje: mabiki, laleczki kokeshi czy sztukę ikebany, przypominany sobie kodeks samurajów czy wreszcie uświadamiamy sobie łączenie w codziennym życiu rytuałów buddyjskich i szintoistycznych.

Publikacja ma dużą wartość poznawczą oraz estetyczną (mnie uwiodły zmysłowe opisy rytuałów kąpieli) i stanowi impuls do dalszych poszukiwań i poszerzania wiedzy o kulturze i historii Japonii. Dużym jej walorem jest ukazanie ważnych kwestii poprzez losy konkretnej rodziny oraz oszczędny acz wyrazisty styl budujący klimat. Po lekturze pozostaje wizja rozkwitających kolejnej wiosny kwiatów wiśni, gdy tyle istnień ludzkich zwiędło już na zawsze.

Jowita Marzec