Viktor Frankl to postać tak kultowa dla logoterapii, jak Zygmunt Freud dla psychoanalizy. O tej drugiej wiemy co nieco z mediów czy literatury. Czym jednak zajmuje się logoterapia? Zanim Frankl stworzył nową technikę psychoterapeutyczną, doświadczył straszliwej traumy – przez 3 lata był więźniem w obozie koncentracyjnym. Niedługo potem napisał książkę, którą dziś znamy pod tytułem „Człowiek w poszukiwaniu sensu”. Właśnie tam dzieli się z czytelnikami swoją historią i filozofią, które to pozwoliły mu przeżyć czas Holocaustu. Logoterapia zakłada, że podstawowym dążeniem człowieka jest poszukiwanie sensu (w odróżnieniu od Freudowskiego poszukiwania przyjemności, czy władzy według doktryny Nietzschego). Terapeuta tej szkoły pomaga więc swojemu klientowi nadać sens swojemu życiu.

„Bóg ukryty” stanowi rozszerzenie i wyjaśnienie niektórych wątków „Człowieka w poszukiwaniu sensu”. Można ją czytać bez znajomości „biblii” logoterapii.

Jak do samorealizacji możemy dojść jedynie okrężną drogą, poprzez wypełnienie sensu, tak też swoją tożsamość możemy zbudować tylko na odpowiedzialności, przez bycie odpowiedzialnym za wypełnienie sensu.

Trudno przeczytać tę książkę za jednym zamachem. Napisana jest przez neurobiologa i badacza, dowodzącego skuteczności logoterapii poprzez przywoływanie wyników najnowszych badań. To książka filozoficzna – niektórych rozdziałów nie sposób zrozumieć w pełni po jednorazowym czytaniu, zwłaszcza jeżeli nie ma się podstawowej wiedzy z zakresu historii myśli psychologicznej. Na szczęście autor wplata wątki z historiami swoich pacjentów, co pomaga nieco lepiej wyobrazić sobie nieco abstrakcyjne rozważania.

W książce znajdziemy krytykę psychoanalizy, podejścia do człowieka jako zbioru mechanizmów i konfliktów, poznamy tajniki logoterapii oraz analizy egzystencjalnej (pojęcie sumienia jest tu podstawą!), poczytamy o związku religii z psychiatrią (polecam rozdział 6: Nieuświadomiona religijność) i psychoterapii z teologią.

„Bóg ukryty” to opowieść doświadczonego psychoterapeuty, który dzieli się swoją mądrością nie tylko z miłośnikami jego filozofii, ale podejmuje dialog z innymi terapeutami i każdym czytelnikiem z osobna. Mądrość zaś, to coś więcej niż wiedza – to wiedza połączona ze świadomością własnych ograniczeń.

Anna Kaczmarczyk

Cytaty za: Bóg ukryty. W poszukiwaniu ostatecznego sensu, Viktor E. Frankl, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012.