Komedie kryminalne: polskie i zagraniczne książki, które warto przeczytać

Polskie komedie kryminalne

Książki Joanny Chmielewskiej, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 6,9/10

Choć gdy wpisuje się w Google frazę „Joanna Chmielewska”, to pierwszą podpowiedzią jest „architekt”, ale dla czytelników i czytelniczek to imię i nazwisko kojarzy się przede wszystkim z autorką komedii kryminalnych. Oraz, oczywiście, z architekturą. W końcu Lesio, czyli tytułowy bohater jednej z najbardziej znanych książek tej autorki, to architekt, pracownik biura projektów, który wplątuje się – mniej lub bardziej z własnej winy – w różne kryminalne przygody. Dwie książki o perypetiach Kubajka ( obok „Lesia” także i „Dzikie białko”) to jeden z najbardziej znanych elementów „kryminalnej” twórczości Joanny Chmielewskiej, ale są też przecież utwory o Janeczce i Pawełku dla najmłodszych czytelników, jest cykl o Teresce i Okrętce dla młodzieży, są „Przygody Joanny” i powieści wydawane poza seriami.

Joanna Chmielewska, przynajmniej jeśli wziąć pod uwagę liczbę jej czytelników, to jedna z najbardziej lubianych przez użytkowników lubimyczytać.pl autorek komedii kryminalnych. Choć średnia ocen wszystkich jej 91 (!) dodanych w serwisie książek wynosi 6,9/10, to czytelnicy sięgają po nie chętnie – autorka ma (stan na 14.11.2022) 2470 fanów w naszym portalu, 22 812 osób przeczytało jej książki, a kolejne 34 493 chce to zrobić. Wspomniany wcześniej i kultowy już dzisiaj „Lesio” ma średnią ocen 7,3/10. Jak napisała o nich użytkowniczka KsiążkiOli:

Seria o Zofii Wilkońskiej, Jacek Galiński, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 6,5/10

Jacek Galiński główną postacią swojej książki postanowił uczynić seniorkę – Zofię Wilkońską. Jeśli myśląc „seniorka”, macie przed oczami starszą panią przesiadującą całymi dniami w oknie i wypatrującą, co ciekawego dzieje się na ulicy, to nie ma ona nic wspólnego z charakterem (a nawet: charakterkiem) stworzonym przez pisarza. Wilkońska znalazłaby się w centrum obserwowanej przez tę drugą panią akcji. Zofia jest rześka i bezkompromisowa i nawet po śmierci wikła się w różne afery. Wcześniej, jeszcze za życia, pobiła gangstera, z sukcesem (no dobrze, do czasu) pracowała w call center, rozwiązała zagadkę morderstwa, siedziała w więzieniu (i z niego uciekła). Wilkońska czytelnika i czytelniczkę czasem bawi, czasem wnerwia, czasem wręcz irytuje, ale bycia postacią bezbarwną nie można jej zarzucić. Zrzędliwa, narzekająca na wszystko i wszystkich dookoła Zofia doczekała się pięciu książek o sobie w roli głównej (co zapewne bardzo by się jej spodobało). Najwyżej oceniona część w serwisie, „Kółko się pani urwało”, spodobała się m.in. użytkownikowi MamCzytanko, który tak napisał o tej książce:

„Pod Czerwonym Aniołem”, Alek Rogoziński, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,3/10

Skoro był Jacek Galiński, musi być i Alek Rogoziński – panowie nierzadko komentują sobie nawzajem swoje literackie poczynania, a w roku 2021 razem byli gośćmi Ewy Cieślik, koordynatorki działu redakcji lubimyczytać.pl podczas spotkania organizowanego na BookTargu – zapis tej pełnej humoru rozmowy możecie znaleźć tutaj.

Choć Alek Rogoziński napisał niejedną komedię kryminalną, warto przyjrzeć się m.in. tej pt. „Pod Czerwonym Aniołem”. Jej akcja rozgrywa się w małym górskim pensjonacie, odciętym od świata. To właśnie tam ostatnie dni roku regularnie spędza dziesięcioro gości – wydaje im się, że dobrze się znają, jednak kiedy ten świąteczny odpoczynek przerwie morderstwo, każde z nich będzie musiało odpowiedzieć sobie na pytanie: czy naprawdę znam ją/go tak dobrze, jak mi się wydawało?

Opis książki zapewne przypomina wam powieści Agathy Christie, zwłaszcza „I nie było nikogo”, tylko w zimowej wersji. Rzeczywiście widać u autora fascynację pisarką, jednak książka Alka Rogozińskiego to powieść wypełniona humorem, to komedia kryminalna z lekką i wartką akcją. Co więcej, jak napisała użytkowniczka Ktomzynska, czytając „Pod Czerwonym Aniołem”, stajemy się niemal bohaterami tej książki:

„Nagle trup”, Marta Kisiel, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,1/10

Kolejną ze szczególnie lubianych przez czytelników współczesnych autorek komedii kryminalnych jest Marta Kisiel. Autorka fantasy, trzykrotnie nominowana do Nagrody Zajdla (którą otrzymała w 2018 roku za opowiadanie „Szaławiła”), aktywnie działa również na polu literacko-komediowym. Seria o Teresce Trawnej, jej matce, teściowej oraz córce, a także dobrotliwym mężu i dość flegmatycznym synu, opowiada o „zwykłej rodzinie” i „zwykłej żonie i matce” nad wyraz często wplątującej się w przygody kryminalne. Agnieszka Kruk napisała w oficjalnej recenzji „Dywanu z wkładką”, pierwszej książki z cyklu o Teresce Trawnej, że „nie udało jej się natrafić na podobne połączenie humoru i kryminału, od kiedy zaczytywała się powieściami Joanny Chmielewskiej”.

Myślę jednak, że użytkowników lubimyczytać.pl szczególnie zainteresować może komedia kryminalna „Nagle trup” – jej akcja rozgrywa się bowiem w siedzibie pewnego wydawnictwa, w której znaleziono zwłoki współpracującego z nim redaktora. Lista osób podejrzanych jest długa, a znajdują się na niej i szef oficyny, i szef promocji, i bestsellerowa autorka, i – oczywiście – była żona zamordowanego, a także sekretarka (płci męskiej). W „Nagle trup” Marta Kisiel przedstawia całą plejadę barwnych postaci związanych z powieściowym wydawnictwem.

O tej książce wspomniana już wyżej recenzentka Agnieszka Kruk napisała z kolei:

Zagraniczne komedia kryminalne

„Zabijaj uważnie”, Karsten Dusse, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,4/10

„Zabijaj uważnie”, książka niemieckiego autora Karstena Dusse, to nawet nie tyle komedia kryminalna, co kryminalny absurd. Główny bohater, podobnie zresztą jak sam pisarz w przeszłości, jest prawnikiem. Niestety poświęca on zbyt dużo czasu swojej pracy, polegającej głównie na bronieniu i ukrywaniu szemranych interesów najgroźniejszych bandytów. Żona stawia więc Björnowi ultimatum: albo zapisze się na kurs uważności, albo koniec z ich małżeństwem. Mężczyzna, mając na uwadze przede wszystkim dobro swojej małej córki, zgadza się na to.

Jeśli macie wrażenie, że sięgając po kolejne książki, zapoznajecie się z podobnymi fabułami, „Zabijaj uważnie” prawdopodobnie was zaskoczy. Okazuje się bowiem, że dla Björna mindfulness stanie się znakomitym sposobem na rozwinięcie morderczych instynktów i umiejętności, a wspomniany trening uważności – zabójczo skuteczny. Kiedy więc zbyt namolny klient Diemela, groźny (lecz nie dla niego) przestępca, zaczyna mu przysparzać kłopotów, mężczyzna zabija go zgodnie z regułami wspomnianego mindfulness. A to dopiero początek jego kryminalnej działalności. Jak powiedział mi w wywiadzie dotyczącym „Zabijaj uważnie” autor książki:

„Mała Syberia”, Antti Tuomainen, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 6,9/10

Tuomainen jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej docenianych twórców kryminałów w Finlandii. Choć jego pierwsze książki były raczej standardowymi kryminałami, to kolejne już zawierają niemałą dawkę czarnego humoru. Sam autor stwierdził, że w pewnym momencie swojej kariery postanowił wykorzystać wszystkie swoje twórcze możliwości i dodać do swoich utworów co nieco absurdu i humoru.

Głównym bohaterem „Małej Syberii” jest Joel Huht, pastor w jednej z małych miejscowości gdzieś w głębi Finlandii. Huht nie jest jednak typowym duchownym: ma wiele wątpliwości, włącznie z tą, czy Bóg na pewno istnieje, a odwiedzającym go wiernym nie daje żadnych konkretnych rad, podpowiedzi. Kiedy jednak na miasteczko spada meteoryt, a wielu jego mieszkańców chce ukraść to dzieło natury z muzeum, by potem na nim zarobić, Joel wkracza do działania.

W „Małej Syberii” trup (przynajmniej na początku!) nie ściele się gęsto, a pisarz podkreśla, ze zawsze stara się stworzyć historię, która czytelnika zaskoczy. Ten literacki trik – przedstawienie dziwnej postaci czy nagły zwrot akcji – jest dla niego ważniejszy niż sama zbrodnia. Tej jednak w „Małej Syberii” również nie brakuje – na meteoryt czai się bowiem niemało potencjalnych przestępców.

Jak napisała użytkowniczka _kingu_reads:

„Moja siostra morduje seryjnie”, Oyinkan Braithwaite, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 6,9/10

„Moja siostra morduje seryjnie” to książka nominowana w roku 2020 do tytułu Książka Roku lubimyczytać.pl w kategorii Kryminał/sensacja, thriller. Podobnie jak dwie wcześniej omawiane zagraniczne komedie kryminalne, to książka pełna czarnego humoru. Powieść Braithwaite była nominowana m.in. do Nagrody Bookera oraz Women’s Prize for Fiction, a opowiada o dwóch siostrach, z których jedna – jak wskazuje tytuł – morduje, a druga, dosłownie i w przenośni, po niej sprząta. Na baczności powinien mieć się każdy nigeryjski mężczyzna, który postanowi zbliżyć się do Ayooli i w jakiś sposób ją skrzywdzić. Dla każdego z panów podobne działania kończą się zawsze tak samo – śmiercią. Korede w zasadzie tak bardzo nie przeszkadzają praktyki siostry – do czasu gdy ta zaczyna interesować się mężczyzną, którego ta naprawdę nie chciałaby zobaczyć z nożem w plecach…

Mimo lejącej się wszędzie krwi, od (wielu) zbrodni ważniejsze jest w tej minipowieści przedstawienie relacji między obiema kobietami. Bo choć Korede i Ayoola bardzo się kochają, a z ich relacji przebija kobieca i siostrzana solidarność, to jednak ta pierwsza nie chce pozwolić na to, by życie stracił mężczyzna, jej zdaniem, całkiem porządny. I to taki, do którego wzdycha.

Jak napisała o książce „Moja siostra morduje seryjnie” użytkowniczka Anna-Maria:

Polskich i zagranicznych komedii kryminalnych publikuje się każdego roku niemało. Które z nich należą do waszych ulubionych? Jakie tytuły dodalibyście do tej listy?

Tekst po raz pierwszy ukazał się w listopadzie 2022 roku.