Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jest to powieść rozliczeniowa, o związkach literatury i życia, oparta na motywach autobiograficznych, powieść o straconym pokoleniu meksykańskich lewicowych poetów urodzonych w latach 50-tych, a w latach 70-tych zyskujących pewną sławę jako bebechorealiści. Pamięć o nich jednak szybko się ulotniła, zatarły się wspomnienia, umarł zarazem ich poetycki dorobek.

Dobrze, że nie zniechęciłam się pierwszą częścią książki i przebrnęłam przez wyznania pewnego kochliwego 17-letniego młokosa Garcia Madero, początkującego w dziedzinie poezji i miłości, nowego członka owej grupy młodych awangardowych poetów. Jej liderzy (Ulises Lima i Arturo Belano) są właśnie bohaterami książki, tytułowymi "dzikimi detektywami", szukającymi śladów zaginionej założycielki ruchu, legendarnej poetki Cesarei.

Nie jest to łatwa literatura, trzeba porzucić niecierpliwe pytania w rodzaju: "no i co wreszcie będzie dalej?", "kim są, jacy naprawdę są bohaterowie?". Dałam się ponieść nurtowi tej zagadkowej prozy, gęstej od literackich odniesień, pełnej (czasem męczących) szczegółów i niuansów. Najważniejsza jest tu jednak atmosfera niepewności, nie ma wszechwiedzącego narratora: nic nie jest do końca jasne, nie dostajemy pełnej wiedzy o bohaterach, nie będziemy wiedzieć do końca czy są miernymi czy dobrymi poetami, czy w związkach z licznymi kobietami są cyniczni czy romantyczni, skąd mają pieniądze na życie - czy utrzymują się z handlu narkotykami, czy są ścigani przez policję, czy naprawdę nie porzucą swoich młodzieńczych ideałów dla pieniędzy, sławy, kariery, czy wykorzystują ludzi czy im pomagają, co naprawdę myślą i czują itd. itd, To pasjonujące, że czytelnik może sam poczuć się detektywem - większa część książki to relacje z rozmów, historie ludzi, którzy zetknęli się z Ulisesem Limą i Arturem Belano w różnych okresach ich życia, ale tak naprawdę niewiele lub prawie nic o nich nie wiedzą, ich relacje, zwierzenia są niepełne, szczątkowe, niedokładne, czasem także dziwne, mroczne, aż przerażające, na pograniczu thrillera. Zadziwia hipnotyczny wpływ bohaterów nawet na te osoby, które weszły w ich życie na krótko, przypadkiem. Zadziwia również to, jak wiele kobiet dało się ponieść uczuciu do poety - niezaradnego, nieżyciowego, zatopionego w nierealnym świecie, gardzącego zwykłymi, przyziemnymi sprawami.

Z opowiadań świadków (przyjaciół, znajomych, kochanek, a także zupełnie przypadkowych osób) wyłaniają się zaledwie szkice postaci. Niektóre z tych historii są ciekawe same w sobie, często niesamowite, podszyte czarnym humorem, nieprawdopodobne (np. o Chilijczyku, który przypłynął do Europy statkiem na gapę, a potem został milionerem, bo odgadywał cyfry w loterii...albo o "matce meksykańskiej poezji", która bez jedzenia przetrwała kilkanaście dni w opuszczonym gmachu uniwersytetu po rozruchach studenckich w 1968 roku). Jest tu kilka takich perełek, to moje ulubione fragmenty powieści.

Poprzez te relacje, zwierzenia powstaje barwny portret społeczny Meksyku: poeci, literaci, wydawcy, studenci, piękne dziewczyny zakochane w poetach, panienki z dobrych domów, ich ojcowie, ich kochankowie, prostytutka i alfons, dealerzy narkotyków, reporterzy i dziennikarze, pacjent szpitala psychiatrycznego itd. Za bohaterami przemierzamy też kontynent południowoamerykański, Europę (Włochy, Francję, Hiszpanię) i Afrykę.

Dałam się wciągnąć w tę literacką podróż, bo lubię literaturę iberoamerykańską, magiczną, barwną, zmysłową, soczystą, bo zaciekawił mnie fenomen pisarza, który sławę zyskał dopiero po śmierci. Nie żałuję, bo książka jest szalenie wciągająca, mimo że tak ulotna i niedookreślona, pewnie taka jak poezja i nieprzewidywalna jak życie.

Jest to powieść rozliczeniowa, o związkach literatury i życia, oparta na motywach autobiograficznych, powieść o straconym pokoleniu meksykańskich lewicowych poetów urodzonych w latach 50-tych, a w latach 70-tych zyskujących pewną sławę jako bebechorealiści. Pamięć o nich jednak szybko się ulotniła, zatarły się wspomnienia, umarł zarazem ich poetycki dorobek.

Dobrze, że nie...