„Hess faktycznie nie szedł na ustępstwa, nie zmieniał zdania, nie uchylał się. Uważał się za człowieka wykutego z aryjskiej stali bez skazy. Do zmiany koncepcji skłonić go mógł jeden jedyny argument – trzeba mu było powiedzieć, że jego postawa jest niezbyt męska”.

III Rzesza bez wątpienia była państwem wodzowskim. Adolf Hitler skupił w swoim ręku pełnię władzy. Jednak każdy władca potrzebuje pomocników. Bezwzględnie lojalnych, oddanych sprawie, którzy zawsze będą posłusznie wykonywać polecenia nieomylnego wodza. Hitler miał wielu takich ludzi. Wszyscy oni pełnili ważne funkcje zarówno w machinie państwowej, jak i w aparacie partyjnym. Na ich tle bez wątpienia wyróżniał się jeden człowiek – Rudolf Hess. Opinii publicznej znany jest głównie za sprawą swego samotnego lotu do Anglii w 1941 roku. Wydarzenie to rozpala wyobraźnię ludzi po dziś dzień. Jednak aby zrozumieć ten szaleńczy krok, trzeba poszukać odpowiedzi na pytanie: kim tak naprawdę był Hess? Jak to możliwe, że ten wykształcony, pełen sprzeczności człowiek zdobył tak silną pozycję w NSDAP? Dlaczego to właśnie on został zastępcą Hitlera? Nie był wszak tak bezwzględni, jak inni, choć wszystkich przewyższał swoim fanatyzmem. Nie dał się zwieść splendorowi władzy, nie szukał poklasku ludzi. Do końca pozostał wierny Hitlerowi.

Każdemu, kto chce poznać niezwykłą biografię Hessa, polecam znakomitą książkę Pierre Serventa pod tytułem „Hess. Fanatyczny wyznawca”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. Już na wstępie powiem, że jest to fenomenalna biografia. Francuski autor napisał klasyczną biografię w nowoczesnym stylu, rozkładając złożoną postać Hessa na czynniki pierwsze. Czytelnik otrzymał tym samym dzieło kompletne, prawdziwą gratkę dla wszystkich interesujących się historią III Rzeszy. Praca ta jest mi tym bliższa, że autor – rozważając wszystkie hipotezy – odcina się od tanich sensacji, które narosły wokół osoby Rudolfa Hessa. Po raz kolejny pokazuje nam, że fakty są dużo ciekawsze od fikcji, a historia od rozmaitych domysłów.

Recenzowana książka została podzielona na pięć części i ma chronologiczny układ. Mamy okazję poznać dzieciństwo i młodość Hessa. Lata spędzone przez niego w Egipcie wywarły pewien wpływ na całe jego późniejsze życie. Jednak prawdziwą cezurą była I wojna światowa. Hess dał się w niej poznać jako bardzo dobry żołnierz, wielokrotnie nagradzany i awansowany. Jednak mimo jego osobistego męstwa Niemcy przegrały wojnę. Wielu żołnierzy nie potrafiło odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Nagle okazało się, że walczyli po złej stronie, że byli winni całemu złu Wielkiej Wojny. Bohater biografii czuł podobnie, jednak dopiero gdy spotkał na swojej drodze Człowieka – jak mówił o Hitlerze – poczuł, że przyszłość ma sens. Od tej pory, aż do końca życia Rudolf Hess był absolutnie wierny Hitlerowi. Autor udowadnia, że można go nazwać „ostatnim hitlerowcem”. Hitler był jego miłością, był kimś, kogo darzył absolutnym uwielbieniem. W dużej mierze były to uczucia odwzajemnione. Można powiedzieć, że obaj byli sobie potrzebni, doskonale się rozumieli i uzupełniali. To właśnie dlatego Hess został zastępcą Hitlera w NSDAP. Nigdy nie pociągała go władza i przywileje, jakie niesie. Pociągało go tylko jedno: wierna służba Hitlerowi.

Jednak po zdobyciu przez nazistów władzy Hess poczuł, że traci na znaczeniu. Do głosu dochodzili inni, pełniący rozmaite funkcje państwowe. Można by pomyśleć, że partia, wraz z Hessem, zeszła niejako na drugi plan. Ostatnie dwie części książki poświęcone są najbardziej tajemniczemu epizodowi w życiu Hessa – słynnym dniu 10 maja 1941 roku. To właśnie wtedy odbył samotny lot do Anglii. Co nim kierowało? Czy Hitler wiedział o tej misji? Dlaczego Hess zdecydował się na taki krok? Jak go uzasadniał? Jakie były dalsze losy człowieka numer dwa w partyjnej hierarchii? Jak zachowywał się podczas procesu w Norymberdze? Czy to prawda, że był chory psychicznie? Czy pod koniec życia odnalazł ratunek w religii?

„Hess. Fanatyczny wyznawca” przynosi odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Pierre Servent napisał rewelacyjną biografię, ukazując życie Rudolfa Hessa na tle epoki. Polecam tę świetną książkę wszystkim interesującym się historią III Rzeszy i miłośnikom dobrych biografii.

Wojciech Sobański