Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Macierzyński, to poeta który nie przebiera w środkach, by poruszyć czytelnika. Eksploatując w kilku poprzednich książkach poetyckich tematykę osobistą na poziomie ocierającym się o ekshibicjonizm (lub jego bardzo przekonujący pozór) niedawno wydał drugi już tomik poświęcony Zagładzie. Zestawienie zawartej w poprzednich tomikach osobistej tematyki (uzupełnionej – co należy dodać – o szerszy pejzaż intelektualno-duchowej atrofii toczącej współczesnego człowieka) z tematyką obozową wbrew pozorom nie jest jednak zaskakujące. Macierzyński to bowiem od zawsze poeta dyskomfortu i rozdrapywania ran, i chyba też poeta dla którego temat moralności jest ważny tak samo jak dla Herberta i Różewicza. Tyle, że podmiot liryczny jego wierszy nie naucza, a patrzy na siebie z równą bezwzględnością, co na innych. Jego głównym tematem wydaje się być natura ludzka, czy raczej jej „otchłanność”. Egoizm jako główna pobudka wszystkich działań, niezależnie od kontekstu, przeciwstawiany w jego utworach zawsze słabszym siłom rozumu, współczucia i miłości. Paradoksalnie forma jego wierszy jest tym bardziej wstrząsająca, że banalnie prozaiczna. Programowo wybierając mała skalę, detal w której wybrzmiewa zawsze ludzka natura Macierzyński jest też bardziej precyzyjny, uderza trafniej, bo nie daje odejścia stawia nas wobec zła bezpośredniego, konkretnego. Nie musi (choć też nie może, bo i jak?) pokazywać dramatu milionów, wystarczy mu spis ofiar, mrożąca krew arytmetyka masakry, a zamiast scen tortur i egzekucji wystarczy gest esesmana, który jakby od niechcenia przydeptuje rękę kobiety bezradnie walczącej, by nie utonąć w kloacznym dole. Okrucieństwo jest tu tym straszniejsze, bo bezmyślne, machinalne, odruchowe. Nie ma nic z demoniczności, a wszystko z przestrzegania regulaminu i rutyny. I to budzi grozę największą. Tu dobro wymaga wysiłku, walki, przełamania strachu i samego siebie, i dlatego jest nieobecne. Technika Macierzyńskiego polega na swoistym rekonstruowaniu drobnych epizodów przywracaniu realności i obrazowaniu codzienności obozowej. Ale nie jest to kronika, a raczej przemyślany zbiór upiornych miniatur na temat ogromu potworności będących dziełem szarych zwykłych ludzi.