Jedna z tych książek, o których nie jest łatwo krótko napisać choć pozostawiają czytelnika z zachwytem nad literackim geniuszem. Na kanwie losu człowieka, który przeżył w młodości mistyczną unię z boskością autor przeplata kilka płaszczyzn: mamy naturalistyczny i pełen tragizmu obraz życia w XIX-wiecznej Islandii , mamy stosunki społeczne i i budzącą się świadomość polityczną pokazane w ironicznym i satyrycznym świetle, mamy całe spektrum i różnorodność ludzkich postaw i wierzeń obracających się w kole obowiązków , naturalnej dobroci, instynktów, bezsilności albo nieograniczonej chciwości. Ale możemy też odbyć z bohaterem - poetą metafizyczną wędrówkę z pytaniami o Piękno, Dobro, Miłość , Przeznaczenie a także bycie poetą w realnym świecie. Laxness w sposób mistrzowski zostawił mnie z pytaniami gdzie przebiega granica (i czy w ogóle można ją wytyczyć?) między dobrocią i świętością a naiwnością i odrealnieniem? czy niepodejmowanie decyzji także jest decyzją ? i na ile wypełniamy swój los a na ile kształtujemy swoje życie?

Jedna z tych książek, o których nie jest łatwo krótko napisać choć pozostawiają czytelnika z zachwytem nad literackim geniuszem. Na kanwie losu człowieka, który przeżył w młodości mistyczną unię z boskością autor przeplata kilka płaszczyzn: mamy naturalistyczny i pełen tragizmu obraz życia w XIX-wiecznej Islandii , mamy stosunki społeczne i i budzącą się świadomość...

„Światłość…” ma dwa oblicza, może stąd wynika problem z jej oceną. Z jednej strony otrzymujemy bardzo realny opis życia Islandczyków, ich zmagania z ubogim materialnie światem, skutkujące zwrotem w kierunku nadrealnego, fantazyjnego konglomeratu wyobrażeń. Wtedy gdy te pozaludzkie sfery zaczynają dominować w warstwie konstrukcyjnej, powieść wykształca się w quasi poetycką, abstrakcyjną wizję rodem z „Gry Snów” – dramatu Strindberga. Czemu akurat ta sztuka? Bo w niej również mieszają się różne wierzenia, języki, miejsca, czasy; wreszcie brud i smutek świata. Struktura dramatu wypacza się i zagina – jak sen. Jak poezja. Podobnie w książce Laxnessa. Właśnie dlatego, że przyjmujemy perspektywę bohatera, który chociaż żyje na krawędzi życia (niczym w „Głodzie” Hamsuna),to wewnętrznie jest przepełniony tytułową światłością świata, nie powinniśmy się dziwić delirycznym opisom i zaburzeniom narracji. Inna sprawa, że trudno jest nie zagubić się w wielości znaczeń, miejsc i wyobrażeń…

Więcej o bohaterze i mojej fascynacji tą postacią tutaj:

https://librumlegens.wordpress.com/2017/09/02/halldor-laxness-swiatlosc-swiata/

„Światłość…” ma dwa oblicza, może stąd wynika problem z jej oceną. Z jednej strony otrzymujemy bardzo realny opis życia Islandczyków, ich zmagania z ubogim materialnie światem, skutkujące zwrotem w kierunku nadrealnego, fantazyjnego konglomeratu wyobrażeń. Wtedy gdy te pozaludzkie sfery zaczynają dominować w warstwie konstrukcyjnej, powieść wykształca się w quasi poetycką,...