Trochę za mało Gotów w Gotach, a za dużo legend i tłumaczenia dlaczego tyle państw powołuje się na swoje gockie pochodzenie.

Trochę za mało Gotów w Gotach, a za dużo legend i tłumaczenia dlaczego tyle państw powołuje się na swoje gockie pochodzenie.

Wokół Gotów narosło wiele legend, mitów i półprawd, które były wykorzystywane zarówno przez władców (np. Szwecji),jak i polityków (np. hiszpańskich w XVII w.) oraz ideologów (np. nazistowskich). Temat był i jest bardzo nośny, gdyż tam gdzie trudno o klarowne wyjaśnienie genezy pewnych zjawisk, wydarzeń i rzeczy, tam nader często dochodzi do ich wykorzystania dla doraźnych celów. Jerzy Strzelczyk, jeden z najwybitniejszych polskich mediewistów, pokusił się o syntetyczne ujęcie dziejów Gotów, dając swej książce wielce wymowny podtytuł - „Rzeczywistość i legenda”. I właśnie oddzielenie tych dwóch sfer, szczególnie w najdawniejszych czasach, stanowi dla nauki nie lada wyzwanie. Ubóstwo źródeł archeologicznych i pisanych prowadzi do tego, iż „legenda” przyćmiewa często „rzeczywistość”. Lecz tam gdzie materiał historyczny pozwala na spójną i rzeczową narrację, tam prof. Strzelczyk radzi sobie z nim w doskonały sposób. Łączy on wyśmienity warsztat historyka z nieczęstą u przedstawicieli tej profesji literacką smykałką. Historia Gotów jest bardzo ważną częścią dziejów starożytnych i początków średniowiecza. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że europejska wędrówka tego barbarzyńskiego ludu i jego państwowotwórcze dokonania na dwóch półwyspach: Apenińskim i Iberyjskim, stanowią jeden z najciekawszych i zarazem najmniej zapoznanych epizodów historii powszechnej. Bo któż pamięta, że Teodoryk Wielki był ostatnim władcą całości ziem późniejszych Włoch, przed zjednoczeniem tego państwa w drugiej połowie XIX wieku? Mało kto może także powiedzieć coś konkretnego na temat państwa Wizygotów na terenie późniejszej Hiszpanii, które od początków VI do początków VIII wieku rozwijało się bujnie na tamtych terenach (tworząc również bezprzykładne jak na tamte czasy ustawodawstwo antyżydowskie, które śmiało można porównać do dokonań późniejszych, będących „zasługą” takich nowożytnych synów Hiszpanii jak choćby Torquemada – nota bene kwestia antyżydowskiego prawa w ówczesnym państwie Wizygockim służyła za wzór do naśladowania także w XX wieku).
Prof. Strzelczyk potrafi zaciekawić. Jego książki, pomimo iż podejmują tematy nie z głównego nurtu historycznego, są napisane przystępnie i mogą dać wiele każdemu, kto zdecyduje się do nich zajrzeć. Gwarantuję, że warto.

Wokół Gotów narosło wiele legend, mitów i półprawd, które były wykorzystywane zarówno przez władców (np. Szwecji),jak i polityków (np. hiszpańskich w XVII w.) oraz ideologów (np. nazistowskich). Temat był i jest bardzo nośny, gdyż tam gdzie trudno o klarowne wyjaśnienie genezy pewnych zjawisk, wydarzeń i rzeczy, tam nader często dochodzi do ich wykorzystania dla doraźnych...

Te książkę czytałem dwa razy. Po raz pierwszy w połowie lat 80. Drugi raz teraz. A każdym razem świetna, fachowa. Naukowa. Przykład dobrej książki świetnie napisanej

Te książkę czytałem dwa razy. Po raz pierwszy w połowie lat 80. Drugi raz teraz. A każdym razem świetna, fachowa. Naukowa. Przykład dobrej książki świetnie napisanej

Autor w książce opisuje wydarzenia od migracji Gotów w I-II w. n.e. przez obecną Polskę i Ukrainę na stepy czarnomorskie a następnie do południowej i zachodniej Europy.
Jak dla mnie najciekawsza jest pierwsza część książki opisjąca wędrówkę/przemieszczanie nad Morze Czarne, ponieważ autor wysuwa ciekawe wnioski na stosunkowo aktualnych badaniach archeologicznych. W kolejnych częściach nie ma już odkrywczych idei, raczej jest opis dobrze poznanej j i opisanej historii - tym bardziej, że w tej części autor opiera się już głównie na źródłach pisanych, co nie znaczy, że nie ma wielu ciekawostek, jak np. o niewolnikach.
Na srt. 339 autor zwrócił uwagę, że słowo niewolnik jest drugim po słowie sędzia, słowem najczęściej występującym w kodeksach/prawach wizygockich. Samo to musi świadczyć, że niewolnicy byli bardzo ważnym elementem społeczeństwa, który dziś nie jest dobrze poznany i rzadko opisywany (na marginesie warto zaznaczyć, że już wtedy Słowianie byli znaczną częścią tych niewolników). To o tyle ciekawe, że niewolnictwo w zachodniej Europie wcale nie zniknęło w raz z upadkiem Rzymu, czy powstaniem nowych chrześcijańskich Państw (m.in.: Franków, Ostrogotów, Wizygotów i innych). Niewolnictwo od zarania dziejów było niestety intratną profesją i nikt nie chciał dobrowolnie z niej rezygnować, nawet Goci, którzy nie dość, że byli w większości chrześcijanami kiedy zakładali Państwa, to wcześniej sami nierzadko stawali się niewolnikami po przegranych bataliach z Rzymem. Wątek niewolników jest w tej książce omówiony dość pobieżnie i raczej przy okazji, ale bardzo ciekawy, ponieważ rzutował na całość życia społecznego i gospodarczego, a osobiście wydaje mi się, że mógł mieć też znaczny wpływ na tak szybkie pokonanie i zajęcie Państwa Wizygockiego przez Arabów.
Podsumowując książka ciekawa, zwłaszcza w pierwszej części, do tego systematyzująca widzę o Gotach i państwach Gockich, z dużą ilością ciekawostek np. o niewolnictwie czy też o Gotach Krymskich.

Autor w książce opisuje wydarzenia od migracji Gotów w I-II w. n.e. przez obecną Polskę i Ukrainę na stepy czarnomorskie a następnie do południowej i zachodniej Europy.
Jak dla mnie najciekawsza jest pierwsza część książki opisjąca wędrówkę/przemieszczanie nad Morze Czarne, ponieważ autor wysuwa ciekawe wnioski na stosunkowo aktualnych badaniach archeologicznych. W...

Książka (w nowym wydaniu) długo leżała na półce zanim po nią sięgnąłem – skusiłem się ciekawą szatą graficzną, trochę obawiając się co zastanę w treści. A spotkało mi jedno z najmilszych zaskoczeń ostatnich miesięcy.

Goci to pozycja poświęcona szeroko rozumianej historii jednego z najważniejszych plemion germańskich. Autor rozpoczyna swoją opowieść od ich siedzib czyli Skandynawii przechodząc na tereny dzisiejszej Ukrainy. Z niej to godzi „rozeszli” się po niemal całej kontynentalnej Europie spychani przez inne wędrowne plemiona jak choćby Hunów. W dużej części książka jest podzielona na funkcjonowanie państwa gotów wschodnich (Ostrogotów) i gotów zachodnich (Wizygotów) odpowiednio Italii i Hiszpanii. Najciekawsza dla mnie była nie tyle twarda historia polityczna ale niesamowite opisy ich kultury, funkcjonowania społecznego oraz tworzonych przez nich pomników prawa w postaci kodeksów.

Treść książki w zasadzie spaja ze sobą opisy poświęcone sricte Gotom jak i społecznością pośród których żyli i którymi rządzili (głównie późno antyczne społeczności rzymski). Partie tekstu poświęcone ich wzajemnym relacjom, przenikaniu idei, oraz zmianą jakie wzajemnie wywoływali są prawdziwym majstersztykiem.

Goci – książka która zasługuje na bardzo wysoką ocenę!

Książka (w nowym wydaniu) długo leżała na półce zanim po nią sięgnąłem – skusiłem się ciekawą szatą graficzną, trochę obawiając się co zastanę w treści. A spotkało mi jedno z najmilszych zaskoczeń ostatnich miesięcy.

Goci to pozycja poświęcona szeroko rozumianej historii jednego z najważniejszych plemion germańskich. Autor rozpoczyna swoją opowieść od ich siedzib czyli...

Podobnie jak książka J. Strzelczyka o Wandalach, tak samo obszerna praca poświęcona dziejom Gotów zasługuje na wysoką ocenę. Wychodząc od mało znanych - i zahaczających o pradzieje ziem polskich - początków, Autor opowiada o wielkiej ekspansji Gotów, założeniu przez nich państw w Italii i Hiszpanii, a potem o ich upadku i... zniknięciu z dziejów. No, może nie całkowitym, bo legenda gocka miała się dobrze co najmniej po wiek XIX, ale przynajmniej w sferze politycznej.

Strzelczyk rozpoczyna od próby odtworzenia najstarszych siedzib Gotów w oparciu o źródła pisane oraz materiał archeologiczny. Jak to się bowiem stało, że ze Skandynawii wywędrowali Goci na tereny dzisiejszej Ukrainy, by potem rozejść się po Europie i trafić do Italii i Hiszpanii? Hasło wędrówki ludów to tylko część odpowiedzi, tak samo jak wojny z Rzymem czy dążenie do grabienia ludności lokalnej. Autor stara się w oparciu o różne propozycje wcześniejszych badaczy stworzyć spójny obraz początków dziejów Gotów na etapie "przedpaństwowym". W dalszej części opowiada natomiast o politycznych i kulturowych aspektach obecności i panowania Ostrogotów w Italii oraz Wizygotów w Hiszpanii. Te dwa potężne królestwa zajmują większą część całej pracy, ale jest tu o czym pisać. Problematyka religijna, stosunki z ludnością rzymską, system prawny, istnienie tradycji rodowych - z tymi wszystkimi zagadnieniami mierzy się Strzelczyk w tej pracy. Z mojej perspektywy najciekawsze są rozdziały o kulturze Romanobarbaricum, o piszących pod panowaniem gockich władców ostatnich przedstawicielach starożytnej literatury łacińskiej.

Książka ma w tytule Gotów i choć o nich można w niej przeczytać najwięcej, to w tle znajduje się bardzo wiele innych tematów, przede wszystkim zachodząca na wielu płaszczyznach przemiana świata późnego antyku w nowy świat wczesnego średniowiecza. Strzelczyk trzymając się głównego wątku, potrafi jednak tę zasadniczą kwestię zaznaczyć. Zwraca też uwagę na paradoks, jakim było całkowite rozpłynięcie się Gotów wśród ludności romańskiej po podboju bizantyńskim w Italii i arabskim w Hiszpanii, przy jednoczesnym zachowaniu silnej pamięci o tym ludzie, który wiele nowożytnych nacji chciało mieć za przodka.

Dobrze czytać tę książkę w parze ze "Świtem narodów europejskich" B. Zientary, a zainteresowani bardziej szczegółowymi aspektami dziejów Wizygotów i Ostrogotów z łatwością znajdą też prace o węższym zakresie. Na pewno jednak "Goci. Rzeczywistość i legenda" to publikacja godna uwagi i świetne wprowadzenie w problematykę dziejów Gotów i ich dziedzictwa w kulturze europejskiej.

Tomasz Babnis

Podobnie jak książka J. Strzelczyka o Wandalach, tak samo obszerna praca poświęcona dziejom Gotów zasługuje na wysoką ocenę. Wychodząc od mało znanych - i zahaczających o pradzieje ziem polskich - początków, Autor opowiada o wielkiej ekspansji Gotów, założeniu przez nich państw w Italii i Hiszpanii, a potem o ich upadku i... zniknięciu z dziejów. No, może nie całkowitym, bo...

Książka szczegółowa, dobrze napisana, rzucająca wiele światła na lud germański, który tak wiele wniósł czy może zmienił w dobie przejścia od starożytności do średniowiecza. Dobrze odmalowane postacie wprowadzają czytelnika w świat Aecjusza, Teodoryka czy Odoakra. Polecam!

Książka szczegółowa, dobrze napisana, rzucająca wiele światła na lud germański, który tak wiele wniósł czy może zmienił w dobie przejścia od starożytności do średniowiecza. Dobrze odmalowane postacie wprowadzają czytelnika w świat Aecjusza, Teodoryka czy Odoakra. Polecam!

Wyobraźcie sobie, że 100.000 Brazylijczyków, nękanych przez krwiożerczych i walecznych sąsiadów, postanawia wyruszyć w długą wędrówkę przez Amerykę do Meksyku. Tam, za Rio Grande, jest ziemia obiecana, ziemia należąca do Imperium Americanum, kraina miodem i mlekiem płynąca. I wyobraźcie sobie, że owi Brazylijczycy dokonują rzeczy niesłychanej - wraz z innymi narodami Ameryki Łacińskiej forsują granicę Imperium, osiadają na jego terenie, zdobywają Washington, D.C. i zakładają Nową Brazylię w słonecznej Kalifornii.

Brzmi bardzo fantastycznie, prawda? Tym niemniej coś w swoim znaczeniu dla biegu historii podobnego wydarzyło się między IV a VIII wiekiem w Europie za sprawą germańskiego związku plemiennego Gotów.

Jerzy Strzelczyk rozumie absolutnie znaczenie wędrówki ludów dla dzisiejszej Europy. I potrafi swoją pasję znakomicie przekazać czytelnikowi. "Goci" to bardzo dobra książka popularnonaukowa, świetnie dopasowana do poziomu wiedzy amatora, pragnącego poszerzyć swoją wiedzę o końcu starożytności i wczesnym europejskim średniowieczu. Znajdziemy tu zarówno dramatyczne i przełomowe wydarzenia, jak i interesujące postaci ze świata Gotów, poznamy ich kulturę a nawet mentalność. Gdzie tylko możliwe, autor przytacza wydarzenia "mikrohistoryczne", które umożliwiają poznanie tego fascynującego ludu z "żabiej" perspektywy.

Historia Gotów nie kończy się bynajmniej na upadku państwa wizygockiego na początku VIII wieku. Strzelczyk śledzi dalsze losy resztek tego plemienia aż do ostatecznego wymarcia języka gockiego w XVII wieku. Jeden z rozdziałów poświęcony jest kwestii postrzegania (i jego zmiany) Gotów przez inne narody Europy.

"Goci" zawiera oczywiście obszerną i komentowaną bibliografię, przypisy, kilka map oraz ilustracji, aneks z wyciągami z gockich dokumentów oraz indeks. Książka, wydana w twardej oprawie i, co dzisiaj już raczej rzadkie, z zakładką, prezentuję się godnie w każdej biblioteczce. Polecam zainteresowanym historią wędrówki ludów i powstaniem pierwszych narodowych państw europejskich.

Wyobraźcie sobie, że 100.000 Brazylijczyków, nękanych przez krwiożerczych i walecznych sąsiadów, postanawia wyruszyć w długą wędrówkę przez Amerykę do Meksyku. Tam, za Rio Grande, jest ziemia obiecana, ziemia należąca do Imperium Americanum, kraina miodem i mlekiem płynąca. I wyobraźcie sobie, że owi Brazylijczycy dokonują rzeczy niesłychanej - wraz z innymi narodami...

Ciekawa, choć nieco oschle opisująca dzieje Gotów, głównie okiem historyka, archeologia zostaje daleko w tyle. Ale na pewno dobra i rzetelna pozycja.

Ciekawa, choć nieco oschle opisująca dzieje Gotów, głównie okiem historyka, archeologia zostaje daleko w tyle. Ale na pewno dobra i rzetelna pozycja.

Dobra

Dobra