Historia zawsze stanowiła moją pasję. Jednakże zwykle była to historia dotycząca czasów nam najbliższych, tj. XIX i XX wieku. Gdy w szkole tematem zajęć była starożytność, nie mogłem się doczekać kiedy wreszcie dobiegnie ona końca. I oto wiele lat później stały się dwa cuda.

Pierwszym było cudowne odnalezienie i wyemitowanie w telewizji serialu BBC z 1976 roku "Ja, Klaudiusz" w wersji z polskimi aktorami użyczającymi swych głosów oryginalnym artystom brytyjskim. Muszę napisać, że ta wersja uważana była za zaginioną i w legendach (już niewielu pamiętało emisję serialu sprzed kilkudziesięciu lat) uważana była za mistrzowskie dzieło polskiej szkoły dubbingu.

Drugim cudem było to, że historia Rzymu i jego władców opowiedziana w serialu była na tyle wciągająca, że momentalnie zapragnąłem dowiedzieć się czegoś więcej o czasach pierwszych Cezarów oraz przeczytać powieść Roberta Gravesa "Ja Klaudiusz", na podstawie której powstał serial.

Rzadko zdarza mi się, abym film stawiał ponad książkę. W tym konkretnym jednak przypadku zmuszony jestem tak zrobić. Serial, a właściwie cykl teatrów telewizji (13 odcinków) pomimo znikomych jak na dzisiejsze możliwości nakładów (każda scena rozgrywana była w przygotowanych na potrzeby serialu wnętrzach studia BBC w Londynie i w porównaniu z rozmachem współczesnego serialu "Rzym" wygląda bardzo ubogo) posiada mistrzowskie walory artystyczne, a w połączeniu z głosami najwybitniejszych polskich aktorów nabrał takiej sugestywności, że trudno było po obejrzeniu jednego odcinka powrócić do normalnych zajęć.

Książka jest nieco słabsza. Szczególnie drażniły próby autora ukazania jednych bohaterów jako nieskazitelnych, a innych jako wcielenie wszelkich potworności. Przez to zarówno jedni jak i drudzy stawali się mało wiarygodni. Przynajmniej na początku trudno też było przywyknąć do wielości ciągle mylących się odbiorcy imion bohaterów drugoplanowych oraz połapać się w skomplikowanych koligacjach rodzinnych, gdzie wuj swojej żony mógł być ojcem jej dziecka z pierwszego małżeństwa zawartego z jego szwagrem.

Ale to niewielkie zarzuty wobec tematyki jaką książka porusza. Mnie zainteresowały najbardziej kwestie dotyczące władzy w pierwszych latach naszej ery, metodach jej zdobycia, a następnie utrzymania aż po jej utratę wskutek "nagłych chorób" i w rezultacie śmierci. I jakie można wyciągnąć wnioski?

Z władzą od zawsze szły w grupie i namiętności i intrygi. Czytając książkę można było dość szybko zauważyć, że dzisiaj panują w świecie polityki i to zarówno tej wielkiej międzynarodowej jak i na najniższym poziomie lokalnym podobne mechanizmy. Już piętnaście wieków przed Machiavellim cel uświęcał środki, a dobrym władcą był ten, który wzbudzał strach. Z kolei najlepszym następcą był pozornie najmniej rozgarnięty członek rodziny, a wokół władcy absolutnego gromadził się dwór bezkrytycznych potakiwaczy.

Ponadto już dwa tysiące przed naszymi czasami ludźmi targały namiętności, występowało wyuzdanie wśród panujących, a wolność obyczajowa była może i nawet większa niż obecnie w dobie wszechobecnej pornografii. W "Ja, Klaudiusz" jest bardzo dużo namiętności, nierzadko dzikiej, nieskażonej średniowiecznymi dogmatami. Ludzie (oczywiście odpowiednio uprzywilejowani) wtedy uprawiali rozpustę, bo nie widzieli w tym niczego zdrożnego.

Jednak zostawmy sprawy obyczajowe, najistotniejsze w tej książce jest to, że mechanizmy sprawowania władzy są identyczne i dzisiaj i nawet na przykładzie pierwszych Cezarów wysnuć można wnioski dotyczące czasów dzisiejszych. Dlatego też odkrywanie tej znanej mi dotąd bardzo słabo historii na nowo ma przede wszystkim wymiar uniwersalizmu rządów i tego jak władza może deprawować, jak można przed tą deprawacją się ustrzec i jakimi ludźmi należy się otaczać, aby tę władzę sprawować odpowiednio- dla korzyści społecznych, a nie tylko osobistych.

A tytułowy Klaudiusz? Otrzymawszy w młodości dobrą radę, aby wykorzystywać swe fizyczne ułomności potrafił przeżyć wszystkich członków rodziny. Choćby dla zapoznania się z jego historią, tym w jaki sposób został obrany cesarzem oraz jak udawało mu się uniknąć kolejnych rodzinnych rzezi warto przeczytać tę książkę. Ale choć jest ona pisana z perspektywy Klaudiusza, to tak naprawdę jej głównymi bohaterami są Rzym i jego pierwsi Imperatorzy: August, Tyberiusz i Kaligula. Zanim jednak czytelnik sięgnie po książkę zachęcam- jeśli komukolwiek uda się dotrzeć do wersji serialowej z polskim dubbingiem- do obejrzenia serialu.

Historia zawsze stanowiła moją pasję. Jednakże zwykle była to historia dotycząca czasów nam najbliższych, tj. XIX i XX wieku. Gdy w szkole tematem zajęć była starożytność, nie mogłem się doczekać kiedy wreszcie dobiegnie ona końca. I oto wiele lat później stały się dwa cuda.

Pierwszym było cudowne odnalezienie i wyemitowanie w telewizji serialu BBC z 1976 roku "Ja,...