10 gwiazdek i status arcydzieła za poruszenie czułych strun.

Za to, że jest w niej wszystko, czego szukam w reportażach historycznych, pamiętnikach i sagach, a to:

- wyprawa do Przemyśla z drugiej połowy XIX wieku, z fin de siècle, I wojny światowej i międzywojnia. Przemyśla bliskiego mi z uwagi na konotacje rodzinne;

- dzieje rodu na przestrzeni lat z tekstami źródłowymi w bonusie w postaci pamiętników babko-ciotek Autorki z lat 1882 – 1924 i 1889 – 1921, które oparły się burzom czasu;

- reportaż historyczny pisany pełnym artyzmu stylem, nie do podrobienia. Skrzy się w nim i od dowcipu i od emocji. Często rozbawia („matka mężowa – głowa wężowa” – z przysłów XIX wiecznych, zapisanych w sztambuchu panienki),na koniec już coraz częściej wzrusza. Dygresyjność pozwala zobaczyć członków rodziny Autorki jako uczestników wydarzeń historycznych. Zaczyna się od rabacji galicyjskiej z 1846 roku. Jest i o NKWD i o UPA. O ministrze Becku i generale Zagórskim. A dzienniki z dni obrony twierdzy Przemyśl – urzekający unikat.

Ale przede wszystkim za przejmujący przekaz. Za tą wykrzyczaną bezsilną tęsknotę za przeszłością, do której nie ma powrotu. Za zrozumienie potrzeby przynależności do miejsca, z którego wyrastają korzenie. Miejsca w czasoprzestrzeni, które trwa, chociażby cokolwiek złego się działo. Do którego można powrócić i schronić się w nim, w tej bezpiecznej przeszłości, zwanej dobrymi czasami, chociaż jej przywrócić się już nie da. Za przywiązanie do miejsca, w którym ta przeszłość się rozegrała, zanim przeminęła. Do Przemyśla, który dla Autorki był małą Ojczyzną, z której ją wydarto. To też osobista historia kolejnych strat. Najpierw ojca, o którym pisze z ogromną miłością i czułością, który zmarł przedwcześnie, po pobycie w enkawudowskiej katowni. Potem domu, do którego opuszczenia rodzina została zmuszona. Matki i ciotki Lucylli, „która była zawsze”. Za przyznanie się do tej dojmującej pustki po ludziach, którzy „przeszli na drugi brzeg”, skąd nie ma powrotu. Za wściekłość na to, że przemijanie jest tak bezlitosne. To nie jest widoczne od razu. Pojawia się w miarę czytania, eksploduje na końcu książki. Dlatego tak trudno się wyciszyć po zamknięciu tego sennika o minionych czasach i ludziach, uchwyconych do nieśmiertelności w kartach pamiętników, w starych fotografiach, w pamięci tych, co jeszcze w podróży, zanim przejdą na drugi brzeg.

„To potrzebne. Od czasu do czasu trzeba sobie potwierdzić, że gdzieś przecież wszystko zostało po staremu i nigdy nie odeszliśmy”.

10 gwiazdek i status arcydzieła za poruszenie czułych strun.

Za to, że jest w niej wszystko, czego szukam w reportażach historycznych, pamiętnikach i sagach, a to:

- wyprawa do Przemyśla z drugiej połowy XIX wieku, z fin de siècle, I wojny światowej i międzywojnia. Przemyśla bliskiego mi z uwagi na konotacje rodzinne;

- dzieje rodu na przestrzeni lat z tekstami...