Przygotowując niniejszy tom, zakładałem, że czytelnik zna dość dobrze publikowane wcześniej prace mego ojca (szczególnie „Władcę Pierścieni”), w przeciwnym bowiem razie byłbym zmuszony znacznie poszerzyć komentarze redakcyjne.

Na niniejszą książkę w całości składają się opowiadania (bądź opisy); wykluczyłem z niej wszelkie teksty, które miały charakter przede wszystkim filozoficzny lub teoretyczny.

J.R.R. Tolkien przez wielu uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy ostatnich czasów. Jego trylogia „Władca Pierścieni” przyniosła mu prawdziwą sławę i uznanie. Jest to bez wątpienia jedna z najlepszych pozycji literatury fantastycznej. Tolkien nie napisał tylko książki. On stworzył coś więcej – wykreował cały fantastyczny świat, z jego własną mitologią, historią, opowieściami. Bez przesady można powiedzieć, że pisarz był prawdziwym geniuszem.

Przekonujemy się o tym po raz kolejny, sięgając po książkę pod tytułem „Niedokończone opowieści Śródziemia i Nūmenoru”. Ta niezwykła publikacja, zabierająca nas w fantastyczny świat Tolkiena, ukazała się nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka. Zawdzięczamy ją synowi pisarza. Christopher Tolkien został wyznaczony przez swojego ojca na opiekuna jego literackiej spuścizny. Od 1977 roku zajmuje się redagowaniem i wydawaniem jego niepublikowanych dotąd dzieł.

„Niedokończone opowieści” zostały opatrzone jego wstępem, komentarzami oraz spisem imion i nazw własnych. Książka jest zbiorem historii rozgrywających się od dawnych dni Śródziemia do zakończenia wojny o Pierścień. Jest to więc swoiste rozszerzenie, uzupełnienie i pogłębienie niektórych wątków znanych czytelnikom z bestsellerowych dzieł J.R.R. Tolkiena.

Ta obszerna publikacja została podzielona na trzy części odpowiadające trzem erom. Część czwarta poświęcona jest jeszcze innym zagadnieniom.

Jest to pozycja obowiązkowa dla wszystkich fanów twórczości Tolkiena. Pozwala na znaczne poszerzenie wiedzy o Śródziemiu. Zaspokaja także ciekawość, przynosząc odpowiedzi na pytania i wątpliwości nasuwające się chociażby podczas lektury „Władcy Pierścieni”.

Dla mnie osobiście najciekawsze były teksty poświęcone Gandalfowi i czarodziejom. To właśnie do tej postaci zapałałem szczególną sympatią podczas lektury „Władcy Pierścieni”. „Niedokończone opowieści” dają odpowiedź na pytanie, skąd w ogóle wzięli się i kim byli czarodzieje. Znajdujemy także genezę niechęci, jaką Saruman Biały żywił do Gandalfa.

Teksty „O Gandalfie, Sarumanie i Shire” oraz „O Istarich” wiele wyjaśniają w tym zakresie.

Ponadto przeczytamy między innymi o podróży Czarnych Jeźdźców w poszukiwaniu Pierścienia, o Wiernych Kamieniach, nazywanych także Palantirami, czy o historii Amrotha.

Zapoznamy się także ze szczegółowym opisem sił Jeźdźców Rohanu czy historią Nūmenoru sprzed jego zagłady.

„Niedokończone opowieści” to nie jest łatwa lektura. Z pewnością nie przebrniecie przez nią szybko. Publikacja ta po raz kolejny pokazuje jednak wielki geniusz i kunszt Tolkiena i bez wątpienia będzie gratką dla wielbicieli jego twórczości.

Osobiście żałuję, że nie mam teraz czasu na ponowną lekturę „Władcy Pierścieni”. „Niedokończone opowieści” byłyby bowiem świetnym uzupełnieniem i dopowiedzeniem niektórych wątków.

Wojciech Sobański