Łatwy do zapamiętania tytuł tej książki kojarzyłem dotychczas głównie ze spisów bibliograficznych w różnych opracowaniach dotyczących dziejów XIX stulecia. Trzeba przyznać, że chwytliwa jest również okładka, toteż gdy zobaczyłem w Księgarni Akademickiej, że "Imperium korupcji..." znajduje się w pudełku z towarem przecenionym, nie wahałem się ani chwili. Ewentualnych zainteresowanych od razu poinformuję, że wydałem na ten cel pięć złotych polskich, co więcej, był to ostatni egzemplarz. Karnawałowe polowanie na przeceny okazało się strzałem w dziesiątkę.

Tytuł tej publikacji znakomicie oddaje jej treść. Prof. Chwalba przeanalizował w oparciu o teksty naukowe, ale i gazety oraz literaturę piękną z epoki, problem korupcji w państwie carów. W istocie można tu mówić o imperium w imperium, bowiem skala tego zjawiska była wręcz niewyobrażalna. Autor ukazuje problem również z perspektywy antropologii historycznej, co dodatkowo pogłębia analizę. Omówione zostały następujące zagadnienia: rozmiary łapownictwa, jego przyczyny, rodzaje i próby walki z nimi. Autor rozbił problem korupcji na kilka podgałęzi i dokładnie je przeanalizował. Narracja ma niejednokrotnie charakter wręcz anegdotyczny, bowiem wyczyny co bardziej "zapobiegliwych" carskich urzędników pozostały w pamięci ówczesnych. Ciekawy jest zwłaszcza swego rodzaju "cennik" usług korupcyjnych, z którego można się dowiedzieć, ile kosztowała jaka funkcja: jak wiele trzeba było wyasygnować, by zostać ministrem, a ile, by zdobyć pytania do egzaminu maturalnego. Zakres korupcji był bowiem ogromny i na swoistym "rynku łapowniczym" znajdowało się bardzo wiele towarów i usług. Niektóre przypadki budzą wręcz śmiech współczesnego czytelnika, ale cóż, takie były wówczas realia. Całość uzupełniona jest o aneks autorstwa Józefa Smagi, w którym pokrótce omawia on problem korupcji w ZSRR. To też bardzo ciekawy tekst, bo pokazuje, że mimo zmiany ustroju w dziedzinie łapownictwa nic się w Rosji nie zmieniło. Z całą pewnością warto tę książkę polecić!

Tomasz Babnis

Łatwy do zapamiętania tytuł tej książki kojarzyłem dotychczas głównie ze spisów bibliograficznych w różnych opracowaniach dotyczących dziejów XIX stulecia. Trzeba przyznać, że chwytliwa jest również okładka, toteż gdy zobaczyłem w Księgarni Akademickiej, że "Imperium korupcji..." znajduje się w pudełku z towarem przecenionym, nie wahałem się ani chwili. Ewentualnych...