Nie wiem. Naprawdę nie wiem. Zastanawiam się kolejny dzień nad tym, co myśleć. Przeczytałem tę książkę szybko, być może nawet zbyt szybko. Zamknąłem, odłożyłem na półkę i tak już zostało. Wydawało mi się, że mam już gotowy pewny osąd, na którym mogę się oprzeć. Tymczasem z każdą godziną coś się zmieniało. Trudno powiedzieć czy na korzyść, ale nie potrafiłem się przełamać. Aż do dziś.

Stało się tak być może dlatego, że „Miłość” Ignacego Karpowicza jest projektem cokolwiek niestandardowym. Już sam tytuł, a także części jakie w sobie zawiera – Piękno, Prawda i Dobro przykuwają uwagę, ale też wytwarzają pewien dystans z racji swojej pretensjonalności. Każdy z tych segmentów zawiera w sobie dwa opowiadania. Pewne są oddzielną całością, inne zaś są ściśle z sobą połączone, choć można domniemywać, że metaforycznie wszystkie z nich składają się w jedną całość.

Pierwsza składowa, tycząca się powojennego dworku nie nastawia zbyt optymistycznie. Choć w dużej mierze mamy w niej do czynienia z pojednaniem, nieszczególnie zostawia ono swój ślad. Echo śmierci, droga ku akceptacji, nawiązania do Szekspira, to wszystko tu jest, ale nie wytwarza wrażenia obcowania z pięknem. Podobnie rzecz wygląda w epizodzie z dobra, baśniowym królestwie, młodym synu króla i jego przyjacielu. Także ta więź, która powinna burzyć uczucia, wydaje się wycięta z szablonu, zwykła i pozbawiona emocji.

W opozycji do tych opowieści stoi historia, która ma swoje miejsce w pięknu, prawdzie i dobrze. Właśnie ona sprawia, że pozycja Karpowicza zyskuje drugie, lepsze życie. Koleje losu bohatera rozkładają się tutaj na poszczególne etapy. Począwszy od wyparcia swojej seksualności i wyborze samotności, przez zaakceptowanie siebie i zaangażowanie w wcześniej niemożliwy związek, po ostateczne związanie z rodziną.

Spotkania z tym wątkiem sprawiają, że nagle, odrobinę niezauważenie, zarówno tytuł, jak i części składowe nabierają sensu i wszystko wchodzi na swoje miejsce. W opowieści bohatera rozbitego, stłamszonego przez otaczającą rzeczywistość jest coś autentycznie bolesnego. Współczucie wiąże się tu z zrozumieniem wagi jego dylematu. Na swój sposób to intymny manifest apelujący by żyć i dać żyć innym, nawet jeśli ten pomysł na szczęście daleki jest od naszego światopoglądu.

Wyznanie to jest szczególnie symptomatyczne, gdy zapoznamy się w międzyczasie z niepokojącą wizją przyszłości. Taką, gdzie homoseksualizm uważany jest za odchylenie i leczony klinicznie. Jednak to nie jedyne widoczne zagrożenie ponurej antyutopii. Podobnie wygląda możliwość ukrywania wybranych informacji, selekcja treści, dostosowanie wszystkich podług jednej miary. To wytwór tętniących dziś niepokojów, w których wolność staje się coraz bardziej zagrożona. Najbardziej przerażające jest to, że rzeczywistość stworzona przez autora wcale nie wydaje się taka odległa, a już na pewno nie niemożliwa.

Jestem tu w trudnej, by nie rzec niewdzięcznej sytuacji. Gdy przyglądać się poszczególnym składowym, Miłość ma wiele ciekawego do zaoferowania i szkoda byłoby to zlekceważyć. Jednak przyglądając się całości, trudno nie odnieść wrażenia, że często puszczają tu szwy. Nie jest łatwo dostatecznie zaangażować się w historię, gdy jej słabsze elementy wybijają z rytmu i pozostawiają mdły posmak. Chciałbym, żeby to była jedna, spójna i angażująca historia. Być może o połowę cieńsza, ale o wiele lepiej rezonująca. Na dzień dzisiejszy mamy do czynienia flirtem, który choć momentami wzburza krew, nigdy nie przeistoczy się w prawdziwe uczucie.

Patryk Rzemyszkiewicz