Decyzja jednej osoby często ma ogromne znaczenie dla dalszych wydarzeń – mam tu na myśli nie te istotne dla historii świata, ale takie, które dotyczą losów rodzin. Wiecie, wystarczy, że bracia pokłócą się i przestaną się do siebie odzywać, a ich potomkowie kilka pokoleń później nie znają się i nie wiedzą o swoim istnieniu. Albo kłótnia matki i córki oraz konsekwencja w postaci wyjazdu córki za granicę. Co potem? Brak jakichkolwiek wiadomości z obu stron, a życie toczy się dalej. Mijają lata, i tak naprawdę nikt nie pamięta powodów, przez które zostały zerwane kontakty. Zwłaszcza, jeśli w międzyczasie wybucha wojna... Doskonały materiał na powieść, prawda? Napiszę więcej – taką fabułę znajdziemy w książce „Pamiętam” Agnieszki Janiszewskiej.

Hortensja, Joanna, Anna i Izabela – cztery kobiety, najważniejsze postaci tej powieści. Babcia, dwie córki oraz wnuczka. Kłótnia Hortensji z Joanną o powtórne zamążpójście kobiety oraz wyjazd do Francji tej drugiej sprawiły, że te wydarzenia odbijały się echem w rodzinie przez wiele lat, nawet w czasie wojny, a potem stalinizmu. I wtedy, po bardzo długim czasie, do Polski przyjeżdża wnuczka Hortensji, Izabela, w celu odnalezienia rodziny Joanny, i odkrycia prawdy na temat tamtego zdarzenia, przez które urwał się kontakt. W międzyczasie istotną rolę we wszystkim odegra Anna, najmłodsze dziecko Hortensji...

Najważniejszym wątkiem „Pamiętam” jest, jak sugeruje sam tytuł, ludzka pamięć. Każda postać w powieści Agnieszki Janiszewskiej posiada ją, i to bardzo dobrą. Wszyscy doskonale znają historię Hortensji i Joanny, ale mało kto wie, jaki był prawdziwy powód opuszczenia Polski przez pannę Boguszewską. Dlatego też fabuła książki opiera się na wyjaśnianiu krok po kroku, co tak naprawdę miało miejsce wiele lat temu, i co napiętnowało losy rodziny Boguszewskich, później Zawilskich. Każda postać „Pamiętam” posiada własną wersję wydarzeń, dzięki czemu czytelnik poznaje jeden moment na wiele sposobów – wszystko zależy od tego, kto wspomina: rozgoryczona życiem Hortensja, której nie udało się zdobyć miłości pierwszego męża, a tym bardziej własnej córki, Joanna, kobieta zagubiona w swoich uczuciach i wyobcowana we Francji czy też Izabela, młoda dziewczyna, poszukująca prawdy o sobie i matce. Takie oddanie głosu każdej bohaterce (też bohaterowi, ponieważ pojawiają się mężczyźni) sprawia, że książka staje się wielowymiarowa. A prawda naprawdę zaskakująca. Ta obiektywna, oczywiście.

Co jeszcze mogę dodać? Agnieszka Janiszewska potrafi dobrze pisać. Jej styl idealnie oddaje ducha całej historii, bez względu na to, czy akcja dzieje się na pańskim dworze tuż przed wybuchem II wojny światowej, czy w komunistycznej Warszawie, a nawet w Paryżu. Czytelnik oddaje się lekturze „Pamiętam” z czystą przyjemnością, ba, język może kojarzyć się z powieściami z czasów dwudziestolecia międzywojennego, kiedy dbano o to, jak pisano i jak dobierać słowa, aby najlepiej oddać klimat i nastrój danej opowieści.

Warto mieć dobrą pamięć, ale ważna tez jest umiejętność zapominania - „Pamiętam” bardzo dobrze pokazuje, ile prawdy jest w tym zdaniu. Pasjonująca opowieść o rodzinie, gdzie jedno wydarzenie na zawsze zmienia losy wszystkich członków, to lektura warta zainteresowania tych, którzy lubią odrywać tajemnice rodzinne oraz podróże w czasie. Agnieszka Janiszewska dla takich czytelików będzie idealną autorką.

Anna Wolak