Sylwia Zientek

"Trzymamy się za ręce, (...) przez chwilę wydaje się nam,że daleko,zupełnie daleko została za nami wojna i to wszystko,co może się zdarzyć, straszne i ciemne,nie było wojny,jest tylko nasza piękna młodość". Zawsze,gdy sięgam po książkę o Powstaniu Warszawskim,kieruje mną ogromna ciekawość i lęk przed tym,co wyczytam. Bo choć temat jest mi znany dość dobrze,zdaje się też,że bardzo dobrze opisany i udokumentowany,to nadal porusza,tak samo wprawia w osłupienie,zaskakuje,dotyka dramatyzmem i wyciska łzy z oczu. W "Przetrwać '44" autorzy przedstawiają kilka historii,które pokazują powstanie z różnych stron. Każda z nich to zapis niezwykłych przeżyć i próby przetrwania oraz ocalenia nie tylko życia,ale tego,co bliskie nam jako ludziom. Książka składa się z 12 historii i jest zbiorem relacji świadków i uczestników Powstania Warszawskiego. Uzupełniona jest licznymi zdjęciami, dokumentami czy wycinkami z prasy. Historie nie dotyczą jedynie przetrwania człowieka,ale także ratowania dóbr narodowych,dzieł sztuki,pomników czy książek. Gdy czytamy o setkach,tysiącach zniszczonych czy spalonych książek,wykradzionych obrazach,rękopisach, których nie ma szans na odtworzenie czy odzyskanie pęka serce. Ile straciliśmy jako naród? Ilu znanych i wybitnych nazwisk i ich dzieł nie poznaliśmy? Ilu pięknych książek nie przeczytamy? Ilu zginęło nie mając szansy by pokazać swój talent? Zaraz obok ludzkiej krzywdy,śmierci niewinnych kobiet i dzieci czy poświęcenia młodych mężczyzn, te straty bardzo bolą i są krzywdą nie do naprawienia. Książka porusza temat Powstania w wielu aspektach,bo oprócz ratowania kultury i sztuki przeczytamy o polskich wszechstronnych poetach,historię autorki "Plastusiowego pamiętnika" i teatrzyku lalkowego,nieprawdopodobną historię szmuglera broni z Warszawy czy Polaków wykorzystywanych do usuwania zwłok z warszawskich ulic. Nieprawdopodobne,dramatyczne,wstrząsające... dużym atutem książki są wcześniej wspomniane zdjęcia i dokumenty,a także bardzo dobry research i ogrom dodatkowej literatury czy zbiorów archiwalnych. Autorzy wykonali ogrom pracy,nie tylko literackiej. Fakty oddają z dużą starannością i dbałością o szczegóły, w niektórych miejscach głos całkowicie oddają swoim bohaterom. "Przetrwać '44" to rzetelna, godna polecenia lektura,która pokazuje różne oblicza powstania i jego bohaterów, również tych mało znanych. Wielu starało się po prostu przetrwać ten czas- zapewne każdy miał nieco inny powód. A dzięki tym,którzy przetrwali możemy teraz czytać świadectwo tego,co działo się 80 lat temu i podziwiać wiele dzieł,które zostały ocalone od zapomnienia. "Patrzyliśmy ogłuszeni doszczętnie, zatraciwszy poczucie czasu i sytuacji,zahipnotyzowani grozą śmierci brutalnej i odrażającej. Gdyby w tej chwili padły strzały,myślę, że żaden by z nas nie uciekał, nie starczyłoby już tego ułamka energii, tego odruchu buntu przeciw umieraniu".