Czerwień jest najsilniejszym kolorem, który z pewnością mógłby reprezentować władzę albo jej pożądanie. Podejrzewam że w zależności od kontekstu, wspominając o kolorze czerwonym w pierwszej kolejności przyjdzie nam na myśl krew. Orhan Pamuk w swojej książce również o niej nie zapomina. Jednak przed moimi oczami po przeczytaniu "Nazywam się Czerwień" pojawiły się piękne iluminacje starych książek, których bardzo żałuję że nie mam na swoich półkach. To właśnie o nich turecki noblista pisze piękną i mądrą ale wymagającą od czytelnika skupienia prozą.

Akcja książki toczy się pod koniec XVI stulecia w Stambule. To w tym okresie dojrzewa poważny konflikt pomiędzy zwolennikami starej szkoły zdobniczej perskich mistrzów i nowoczesnych metod malarstwa z chrześcijańskiej Europy. Warto przy tym wspomnieć, że Koran zakazuje malowania obrazów uważając to za obrazę Allaha. W szczególności zakaz ten dotyczy postaci ludzi i zwierząt. Oczywiście aby obejść narzucone obostrzenia islamscy artyści zdobili rysunkami marginesy książek a to było dozwolone. Na tle dwóch spierających się kierunków, grupa przodujących osmańskich miniaturzystów dostaje zlecenie przygotowania manuskryptu którego wykonanie jest objęte tajemnicą. Jednak w trakcie tworzenia dzieła nad dziełami dochodzi do morderstw, które całkowicie odwracają sens pracy mistrzów.

W zasadzie wątek kryminalny w powieści jest ciągle widoczny i bardzo wyraźnie zarysowany ale to nie on ma nam głównie zawracać głowę. Tematem przewodnim są piękne i pochodzące jeszcze z czasów średniowiecza piśmiennicze zabytki sztuki islamu. Nad nimi toczy się spór w jakim kierunku ma pójść zdobnictwo. Czy ma czerpać pełnymi garściami z nowej mody jaka przyszła z zachodu a dla wyznawców Proroka jest obrazoburcza, czy też wzorem mistrzów z Heratu przedstawiać to co dozwolone i miłe Allahowi. W tle poszukiwań zabójcy przewijają się piękne islamskie legendy o Szirin i Chosrowie lub alegorie z kuszeniem przez szatana w roli głównej.

Twórcy tego okresu dość poważnie zastanawiali się nad tym czy malarze w dniu Sądu Ostatecznego zostaną zesłani do piekła. Pomimo tego nie brakowało śmiałków, którzy by chcieli zostać naczelnym iluminatorem Imperium Tureckiego. Autor przedstawia też przeciwników kawy której picie według niektórych szkodziło umysłowi i wierze. Również kobiety mają w powieści swoje specjalne miejsce jednak jak to bywa w muzułmańskim świecie nie mogą pozwolić sobie na zbyt wiele swobody. Są uzależnione od mężczyzn, którzy jako główni żywiciele niestety decydują o ich losie.

Swoją opowieść Orhan Pamuk przedstawia za pomocą wielu narratorów. Właściwie każdy z bohaterów książki opowiada nam wszystko co mu się przydarzyło ze swojej perspektywy. Moim zdaniem ten zabieg okazał się bardzo intrygujący a jednocześnie każdy rozdział jest ze sobą połączony chronologicznie w jedną całość.

Po lekturze tej książki, której przeczytanie jest bardzo ciekawym intelektualnie przeżyciem, warto zadać sobie pytanie które pada na kartach powieści a mianowicie jak narysować szczęście. Ja po wyobrażeniu sobie pięknie wykaligrafowanej i ozdobionej wspaniałymi miniaturami starej księgi już wiem jak mogłoby ono wyglądać.

Czerwień jest najsilniejszym kolorem, który z pewnością mógłby reprezentować władzę albo jej pożądanie. Podejrzewam że w zależności od kontekstu, wspominając o kolorze czerwonym w pierwszej kolejności przyjdzie nam na myśl krew. Orhan Pamuk w swojej książce również o niej nie zapomina. Jednak przed moimi oczami po przeczytaniu "Nazywam się Czerwień" pojawiły się piękne...