„Gilead”, druga powieść Marilynne Robinson, opublikowana prawie ćwierć wieku po debiutanckim „Domu nad jeziorem smutku”, nagrodzona Nagrodą Pulitzera w 2005.

Głównym bohaterem powieści jest John Ames, prawie osiemdziesięcioletni pastor mieszkający z młodą żoną i kilkuletnim synkiem w tytułowym Gilead. Ames choruje na serce, codzienne obowiązki sprawiają mu coraz więcej trudności. Świadomy zbliżającej się śmierci postanawia napisać list to synka – który ten miałby przeczytać, kiedy dorośnie. Powieść jest zapisem tej właśnie korespondencji – obszernym, osobistym świadectwem, w którym pastor stara się przekazać chłopcu to, czego sam nauczył się w trakcie swojego życia. Ames dzieli się z synem rozmyślaniami o istocie wiary, prawdami życiowymi, dobrymi radami, ale pozwala sobie również na wyprawy w głąb swojej pamięci. Wspomina dzieciństwo spędzone z ojcem i dziadkiem – również pastorami, pierwsze małżeństwo, wiele smutnych, samotnie spędzonych lat, które nastąpiły po śmierci żony, wreszcie spotkanie z matką swojego syna, szczęśliwie spędzone lata starości. Pastor zdaje się podsumowywać swoje życie, przygotować się na nieuchronną śmierć. Niezwykłe to przygotowania; oprócz żalu za ulatniającym się z niego powoli życiem, w słowach Amesa odnaleźć można także jego potężną afirmację. Pastor, który odnalazł u jego schyłku życia miłość, spokój, i spełnienie, nie chce żegnać się ze światem. Nie buntuje się jednak przeciwko śmierci, przyjmuje ją z pokorą. Zanim nadejdzie, Ames próbuje jeszcze zmierzyć się ze swoimi słabościami. List pisany do syna pomaga mu przejść przez trudne chwile – ostanie w jego życiu.

„Gilead” to powieść subtelna, wyciszona; opowiedziana pięknie prostym, wytwornym językiem. Podobnie jak w przypadku „Domu nad jeziorem smutku” fabuła jest w niej drugorzędna – choć Marilynne Robinson udało się wprowadzić i do ostatnich stron zachować element napięcia (to za sprawą Jacka, syna przyjaciela Amesa o wątpliwej przeszłości, który niespodziewanie pojawia się w Gilead i powoli zjednuje sobie sympatię żony i syna pastora). Proza Robinson jest klasyczna, można by zaryzykować stwierdzenie, że wręcz niedzisiejsza – wolna od sensacji, efektownych zabiegów językowych, usilnych starań przypodobania się czytelnikowi. Robinson w najprostszej fabule, najprostszych słowach potrafi zawrzeć rzeczy mądre – i najważniejsze.

Zakończenie „Gilead” stanowią ostatnie słowa zapisane przez pastora. Lubię jednak zastanawiać się nad losem jego syna. Czy przeczytał list, jaki napisał do niego ojciec? Czy stał się człowiekiem, na jakiego pragnął wychować go John Ames? Oto kolejny wyznacznik świetnej prozy – książka Robinson nie daje o sobie zapomnieć, pozwala dalej snuć rozpoczętą historię.

„Gilead”, druga powieść Marilynne Robinson, opublikowana prawie ćwierć wieku po debiutanckim „Domu nad jeziorem smutku”, nagrodzona Nagrodą Pulitzera w 2005.

Głównym bohaterem powieści jest John Ames, prawie osiemdziesięcioletni pastor mieszkający z młodą żoną i kilkuletnim synkiem w tytułowym Gilead. Ames choruje na serce, codzienne obowiązki sprawiają mu coraz więcej...