To moja pierwsza publikacja na temat Turcji i uważam że bardzo dobrze trafiłem, wybierając właśnie ten tytuł. Biografia Ataturka jest napsiana przystępnie. Można ją podzielić je na trzy części - wprowadzającą (zarys późnych lat Imperium Osmańskiego),czas wojenny (kariera Ataturka w armii) oraz część polityczna (etap dochodzenia do władzy i rządzenia). Mnie osobiście najbardziej podobała się ostatnia część, ponieważ zawiera ona jedynie samo czytelnicze "mięso", podane w zjadliwy sposób. Autor porusza tutaj wybraną kwestię i nie wdając się w szczegóły przedstawia ogólny zarys wprowadzonych zmian, dzięki czemu można się dowiedzieć konkrektów i nie tonąć przy tym w wątkach pobocznych. Dwie pierwsze części muszę uznać za słabsze, ale to moje subiektywne zdanie (czasy wojenne to mnogość dat, miejsc, nazwisk generałów itd. co mnie nigdy nie zachwycało). Reasumując - jeśli ktoś chce się czegoś dowiedzieć o Turcji, warto zacząć od tej pozycji.

To moja pierwsza publikacja na temat Turcji i uważam że bardzo dobrze trafiłem, wybierając właśnie ten tytuł. Biografia Ataturka jest napsiana przystępnie. Można ją podzielić je na trzy części - wprowadzającą (zarys późnych lat Imperium Osmańskiego),czas wojenny (kariera Ataturka w armii) oraz część polityczna (etap dochodzenia do władzy i rządzenia). Mnie osobiście...

Jeżeli zastanawialiście się kiedyś, co by było, gdyby przywódcy niemieccy po pierwszej wojnie światowej powiedzieli „nie” 132 miliardom marek kontrybucji, utracie Lotaryngii i Alzacji, gdyby powiedzieli: „mamy już dość tej przeklętej wojny, więc bierzcie nasze kolonie, ale wiedzcie, że nie zostaliśmy zwyciężeni”, to przeczytajcie o Mustafie Kemalu. W Polsce często dyskutujemy o naszych powstaniach, czyli o tym, czy „bić się czy nie bić” – często w sprawie, co do której zgadzamy się, że była beznadziejna. W Turcji rozdarcie to było bardziej dramatyczne aniżeli tragiczne.

Wśród czynników które umożliwiły Ataturkowi zwycięstwo, Łątka wymienia między innymi sojusz z Rosją Radziecką; wyrzutki dyplomacji europejskiej połączyły siły, pokazując, że mogą przełamać odwieczną wrogość. Inna sprawa, że Mustafa Kemal bezlitośnie zabijał komunistów tureckich. Pomogły także Włochy, które mimo że należały do obozu ententy, to jednak obawiały się nadmiernego wzrostu wspieranej przez Brytyjczyków Grecji. To właśnie minister spraw zagranicznych Carlo Sforza miał przekonać stronnictwo Kemala do udziału w konferencji londyńskiej. Jak twierdzi Łątka, niezgoda na całkowite odrzucenie traktatu z Sevres przez Wielką Brytanię, a zaledwie jego rewizję, było jedynie próbą ratowania imperialnego honoru. Pozostaje jeszcze kwestia finansowania – datki na anatolijski rząd spływały podobno z całego muzułmańskiego świata.

W samej osobowości Ataturka zaintrygowała mnie najbardziej jedna rzecz. Z jednej strony był zafascynowany mundurem; o karierze wojskowej marzył od wczesnej młodości. Sławę zdobył jako „bohater spod Anafarty”, wspaniały dowódca w bitwie pod Gallipoli. Z drugiej – od początku był przeciwny wciąganiu Turcji w I wojnę światową. Już przed wojną sceptycznie podchodził do wspierania reformy tureckiej armii przez Niemców. Na pewno miało to związek z osobistym uprzedzeniem do naczelnego wodza, beja Envera z Towarzystwa Jedności i Postępu, z którym (wtedy bezskutecznie) rywalizował, i który (przynajmniej według niego samego oraz Łątki) udaremniał mu awans mimo wysokich kwalifikacji. Mimo to, widać wyraźnie, że Mustafa Kemal nie był typowym „jastrzębiem.” Również obecnie warto zastanawiać się nad relacją między otrzymaniem tak zwanego „know-how” od wyżej rozwiniętego państwa, a utratą kontroli politycznej nad własnym.

Co do samego Łątki: moje zaufanie wzbudza fakt, że spora część bibliografii jest po turecku, co daje nadzieję, że nie kopiował autorów angielskich czy francuskich, a zachował osobiste spojrzenie. Obszerny wstęp o historii Turcji również oceniam pozytywnie, zwłaszcza, że podkreśla jak niezmiennie wojsko (dawniej przede wszystkim janczarzy) ingerowało w rządy sułtanów.

Jeżeli zastanawialiście się kiedyś, co by było, gdyby przywódcy niemieccy po pierwszej wojnie światowej powiedzieli „nie” 132 miliardom marek kontrybucji, utracie Lotaryngii i Alzacji, gdyby powiedzieli: „mamy już dość tej przeklętej wojny, więc bierzcie nasze kolonie, ale wiedzcie, że nie zostaliśmy zwyciężeni”, to przeczytajcie o Mustafie Kemalu. W Polsce często...

Świetnie się czyta. Naprawdę dobrze napisana biografia. Są tam zawarte ważne konteksty i wszystko jest zrozumiałe.

Świetnie się czyta. Naprawdę dobrze napisana biografia. Są tam zawarte ważne konteksty i wszystko jest zrozumiałe.

Jeździcie do Turcji - trzeba przeczytać. Historia powstawania nowoczesnej Turcji i życie Ataturka.

Jeździcie do Turcji - trzeba przeczytać. Historia powstawania nowoczesnej Turcji i życie Ataturka.

Bardzo ciekawa biografia Ataturka, założyciela Republiki Turcji. Żałuję, że nie przeczytałem przed zamieszkaniem w Turcji, więcej bym rozumiał.

Bardzo ciekawa biografia Ataturka, założyciela Republiki Turcji. Żałuję, że nie przeczytałem przed zamieszkaniem w Turcji, więcej bym rozumiał.

Bardzo ciekawa biografia jednej z kluczowych postaci dla losów XX wieku i rzeczywistego twórcy państwa oraz … języka (o czym niewiele osób wie) tureckiego. Autor rzetelnie opisuje drogę życiowa swojego bohatera – od Mustafy do Atatürka, jak i czasy w których żył oraz ich uwarunkowania historyczne i geograficzne. Zarówno karierę wojskową (Gallipoli, walki z Grekami po I wojnie światowej),jak i polityczną. Przy czym ta druga wydaje się bez porównania ciekawsza.
W istocie Atatürk zastał chorego człowieka Europy (i Bliskiego Wschodu),przygotowanego do pogrzebu, uratował go, uleczył i wprowadził na salony. Do drugiej – trzeciej ligi, ale na równi z takimi krajami … jak nasz. Alfabet łaciński, wprowadzenie nazwisk, kodyfikacja i standaryzacja języka (wraz z usunięciem obcych naleciałości),kalendarz gregoriański, parlament i powszechne wybory, prawo świeckie zamiast religijnego, neutralność i wolność religijna (wobec prawa),oświata (świecka),emancypacja i zrównania praw kobiet (kobiety uzyskały bierne i czynne prawa wyborcze wcześniej niż m.in. we Francji, Włoszech czy Jugosławii),zmiana i budowa nowej stolicy - to tylko niektóre z reform zaprowadzonych w na poły koczowniczo – pasterskim państwie.
Niestety, nie wszystkie reformy udało mu się zrealizować. O ile zmusił Turków do zaprzestania noszenia fezów na rzecz europejskich nakryć głowy, o tyle nie udało mu się uwolnić Turczynek od hidżabów, czarczafów, nikabów i czadorów, które są obecnie usilnie lansowane przez Erdogana, odkąd doszedł do władzy.
Do tego trwały ustrój republikański – Kemal nie miał nawet najmniejszych ciągot do wprowadzenia monarchii – ani formalnej, ani nieformalnej jak np. w Azerbejdżanie czy w przyszłości być może na Białorusi. I wbrew pozorom nie był germanofilem, a frankofilem, co mu się nie do końca przysłużyło. Mało kto wie, ale jedno z jego dzieł natury prawnej, dzięki traktatowi, przetrwało cały okres ZSRR i nadal trwa w najlepsze w Gruzji. To tylko podkreśla dyplomatyczny talent wtedy jeszcze Mustafy Kemala Paszy.
Warto również poznać losy jego adoptowanej córki - Sabihy Gökçen, pierwszej kobiety-pilotki sił zbrojnych Turcji.
Nic dziwnego, że kult Atatürka cały czas trwa w Turcji, mimo iż obecne władze próbują nieustannie zniweczyć część jego reform (przywrócono szkolnictwo religijne oraz wprowadzono do parlamentu i na uczelnie kobiety zakwefione). To wszystko w przystępny i ciekawy sposób przedstawiono w książce.

Bardzo ciekawa biografia jednej z kluczowych postaci dla losów XX wieku i rzeczywistego twórcy państwa oraz … języka (o czym niewiele osób wie) tureckiego. Autor rzetelnie opisuje drogę życiowa swojego bohatera – od Mustafy do Atatürka, jak i czasy w których żył oraz ich uwarunkowania historyczne i geograficzne. Zarówno karierę wojskową (Gallipoli, walki z Grekami po I...

Atatürk, a właściwie Elew Mustafa Kemal, można powiedzieć, że w ciągu swojego życia dokonał niemożliwych do przeprowadzenia reform. Dzięki swoim osobistym zdolnościom, twardej oraz nieugiętej postawie, potrafił przekształcić Turcję nazywaną „chorym człowiekiem Europy” w nowoczesne, świeckie państwo, które ponownie zaczęło się liczyć na arenie międzynarodowej.
Napisanie ciekawej książki o twórcy nowoczesnej Turcji nie jest zadaniem łatwym. Postacią Mustafy Kemala interesowało się setki badaczy, o czym może świadczyć fakt, że lista nietureckich publikacji dotyczących jego postaci wynosi blisko 10 tysięcy! Poza tym Atatürkowi w jego ojczyźnie jest oddawana cześć, którą można niemalże przyrównać do kultu Proroka. Tym samym wiele źródeł oraz pisarzy bardzo często przedstawia „Ojca Turków” jedynie w pozytywnym świetle.
Recenzowaną przeze mnie pracę napisał doktor Jerzy Siemisław Łątka, który jest doktorem nauk humanistycznych, etnologiem oraz orientalistą. Jego książka o pierwszym prezydencie Turcji ukazała się po raz pierwszy w 1994 roku pt. Ojciec Turków - Kemal Atatürk. Po ponad 20-latach, Wydawnictwo Poznańskie zdecydowało się na reedycję książki Jerzego S. Łątki. Czy słusznie? Od razu odpowiem, że tak! Na mój zachwyt składa się kilka czynników, które pozwolę sobie teraz wymienić.

Pierwszym atutem książki, który od razu rzuca się w oczy jest styl autora, przez co książkę czyta się błyskawicznie. Chciałoby się aż napisać, że Atatürka pochłania się jak jedną z baśni z „1000 i jednej nocy„. Autor ukazuje swojego bohatera na tle całej epoki, w której przyszło mu żyć. Tym samym praca Łątki oddaje losy Turcji na przestrzeni ostatnich 200 lat. Jerzy S. Łątka w prosty sposób wyjaśnia skomplikowane dzieje Imperium Osmańskiego, mentalność turecką czy dominującą rolę islamu. Trzeba napisać, że autorzy biografii, bardzo często zapominają o przedstawieniu podstawowych terminów oraz faktów, które były związane z epoką, w której żyła dana postać historyczna, uważając, że czytelnik jest obeznany w temacie. Po drugie, autor książki zadał sobie trud, aby dotrzeć do jak największej ilości źródeł oraz prac naukowych, które były pisane zarówno przez krajanów „Ojca Turków„ jak i obcokrajowców. Polskiego czytelnika szczególnie zaciekawi osobny rozdział dotyczący opinii Atatürka na temat Polski oraz Polaków. Autor przy pisaniu tej części książki wykorzystał m.in. ciekawe wspomnienia ambasadorów II RP przy stolicy Turcji. Na końcu wreszcie, Jerzy S. Łątka, choć wyraźnie darzy swojego bohatera sympatią, ”odmitologizuje” jego postać, przedstawiając jego wady oraz kontrowersje, które narosły wokół jego postaci na przestrzeni lat. Tym, co również jest ważne, jest fakt, że autor zwiedził najważniejsze miejsce związane z postacią Mustafy Kemala, co nie zawsze jest praktykowane przez autorów biografii.

Atatürk, a właściwie Elew Mustafa Kemal, można powiedzieć, że w ciągu swojego życia dokonał niemożliwych do przeprowadzenia reform. Dzięki swoim osobistym zdolnościom, twardej oraz nieugiętej postawie, potrafił przekształcić Turcję nazywaną „chorym człowiekiem Europy” w nowoczesne, świeckie państwo, które ponownie zaczęło się liczyć na arenie międzynarodowej.
Napisanie...

Gazi Mustafa Kemal Pasza, urodził się w Salonikach, Wyższą Szkołę wojskową skończył w Bitoli, oba te miasta nie leżą obecnie w granicach Turcji, natomiast pierwszy prezydent tego kraju i współtwórca jego niepodległości darzony jest nadal wielkim szacunkiem, jego podobizny można znaleźć na właściwie wszędzie zaczynając od banknotów i monet, a kończąc na magnesach na lodówkę, jego imię nosi wiodący uniwersytet i stambulski port lotniczy.
Polityk znany powszechnie jako Atatürk dokonał rzeczy prawie niewykonalnej, nie tylko ocalił ojczyznę przed rozbiorowymi zakusami wielkich mocarstw, ale na zgliszczach zacofanego Imperium Osmańskiego udało mu się stworzyć nowoczesne świeckie państwo, liczące się w regionie. Powstanie Turcji okupione było krwawymi walkami i licznymi ofiarami, po drodze nie obyło się również bez nietrafionych sojuszy międzynarodowych, niechlubnych zbrodni na mniejszości ormiańskiej czy kurdyjskiej, a ceną wolności była utrata dużej części dawnego terytorium, kraj ten istnieje jednak do dziś, choć w międzyczasie z map zniknęło wiele innych.
Jerzy S. Łątka w swojej książce poza szczegółowym życiorysem Ojca Turcji i licznymi ciekawostkami na jego temat, przedstawił także skróconą historię Osmanii i jej upadku, analizę sytuacji politycznej w Europie i na Bliskim Wschodzie, na przełomie XIX i XX wieku, nie zabrakło również zaskakujących polskich epizodów, pokazujących że oba narody łączy dużo więcej niż byśmy mogli przypuszczać.

Gazi Mustafa Kemal Pasza, urodził się w Salonikach, Wyższą Szkołę wojskową skończył w Bitoli, oba te miasta nie leżą obecnie w granicach Turcji, natomiast pierwszy prezydent tego kraju i współtwórca jego niepodległości darzony jest nadal wielkim szacunkiem, jego podobizny można znaleźć na właściwie wszędzie zaczynając od banknotów i monet, a kończąc na magnesach na lodówkę,...

Mimo już 30 lat od pierwszego wydania czyta się znakomicie.Całkiem rzetelne i wyczerpujące przedstawienie zarówno samego Kemala Mustafy jak i przeobrażeń teokratycznej Turcji w laicką republikę.

Mimo już 30 lat od pierwszego wydania czyta się znakomicie.Całkiem rzetelne i wyczerpujące przedstawienie zarówno samego Kemala Mustafy jak i przeobrażeń teokratycznej Turcji w laicką republikę.

Wojownika Mustafa Kemal Pasza Ataturk - Marszałek Turcji, generał-major armii osmańskiej, pierwszy przewodniczący Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, pierwszy premier rządu TBMM, pierwszy Prezydent Republiki Turcji. Człowiek bez którego nigdy nie powstałby nowoczesny, europejski, laicki kraj o nazwie Turcja, zamiast tego widzielibyśmy w Anatolii tzw. "Nową (Wielką) Grecję", inne kolonie oraz malutkie państewko postosmańskie zarządzane przez Brytyjczyków. Nienadaremno Kemal Ataturk jest dla Turków największym synem tego narodu, większym niż de Gaulle i Napoleon dla Francji. Bohater wojen bałkańskich, w Trypolitanii i Albanii, niepotrzebnej dla Imperium Osmańskiego jej gwoździa do trumny czyli Wielkiej Wojny (I wojna światowa),która to przyniosła mu sławę na czele z frontem pod Canakkale, człowiek, który rzucił rękawicę okupantom, twórca zalążka nowego państwa, głównodowodzący w wojnie o niepodległość Turcji, twórca i reformator Republiki. Był dyktatorem ale w przeciwieństwie do swoich odpowiedników takich jak np. Hitler, Stalin czy nawet Piłsudski nie wprowadził aż takich represji przeciwko opozycji. Najważniejsza była budowa nowego państwa, w ostatnich latach życia uczynił nawet pierwsze kroki w kierunku do demokracji.

Książka nie jest stuprocentowym ideałem (np. parę błędów w podpisach zdjęć) jednak na jej korzyść należy zapisać, że jest to chyba jedyna wydana w Polsce biografia Ojca Turków. Człowieka, które pamięć, dobre imię i dziedzictwo niszczy teraz skrajna prawica Recepa Erdogana.

Wojownika Mustafa Kemal Pasza Ataturk - Marszałek Turcji, generał-major armii osmańskiej, pierwszy przewodniczący Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, pierwszy premier rządu TBMM, pierwszy Prezydent Republiki Turcji. Człowiek bez którego nigdy nie powstałby nowoczesny, europejski, laicki kraj o nazwie Turcja, zamiast tego widzielibyśmy w Anatolii tzw. "Nową (Wielką)...