Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Gerald Steinacher to profesor historii i judaistyki pracujący na Uniwersytecie w Stanach Zjednoczonych. Jego książka „Zbiegli naziści. Jak hitlerowscy zbrodniarze uciekli przed sprawiedliwością” powstała na podstawie jego badań i przedstawia okoliczności oraz trasy ucieczek, którymi poruszali się zbrodniarze nazistowscy opuszczający Europę. Na pewno część czytelników zna te historie np. z filmu „Akta Odessy”, czy opowieści o ucieczce Adolfa Eichmanna do Argentyny. Chichotem historii i rzeczą, której nie znałam jest opowieść, jak w latach 1945-1947 tymi samymi trasami uciekali zbrodniarze wojennymi uciekający do Ameryki Południowej, jak i ich ofiary - Żydzi z Polski i Rumuni uciekający do Palestyny cyt:” Znam małą gospodę w pobliżu Merano we włoskim Tyrolu oraz inne miejsce w pobliżu przełęczy Reschen pomiędzy Austrią a Włochami, gdzie nazistowscy i żydowscy podróżni spędzali czasem noce, nie wiedząc o sobie nawzajem. Żydów umieszczano na piętrze i kazano im się nie ruszać, a nazistów na parterze i ostrzegano ich, aby nie wychodzili na zewnątrz”. Oczywiście zbrodniarze nazistowscy nie mogliby uciec z Niemiec, czy Austrii do Włoch, a potem do Ameryki Południowej, gdyby nie fałszywe dokumenty, ułatwiające zmianę tożsamości, które dostarczał Czerwony Krzyż. To też swoista ironia losu, do czego przyczynił się chaos i wędrówka ludów w Europie po zakończeniu wojny, że ci, którzy mieli na sumieniu życie wielu niewinnych ludzi, dzięki pomocy Czerwonego Krzyża uciekali przed sprawiedliwością. Inną instytucją, która pomagała się wydostać nazistom z Europy był Watykan. Co ciekawe, także Stany Zjednoczone po wybuchu „zimnej wojny” nie miały żadnych skrupułów, by zatrudniać zbrodniarzy wojennych u siebie, tłumacząc to walką przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Jak się do tego odnieść, czy można być tak cynicznym, żeby puścić w niepamięć popełnione zbrodnie na niewinnych ofiarach w imię interesu politycznego cyt. ”Historia amerykańskiego szczurzego korytarza i przywróconych do obiegu agentów jest przykładem oportunizmu i hipokryzji usprawiedliwianych nadejściem zimnej wojny. Dla niektórych nazistów, esesmanów i kolaborantów okazała się ona całkiem ocaleniem, dla innych jedynie tymczasowym odroczeniem ostatecznej sprawiedliwości”. Mimo, że książka jest obszerna, to czyta się ją łatwo i przyjemnie. Znakomita opowieść oparta na faktach, godna polecenia nie tylko osobom zainteresowanym tematyką drugiej wojny światowej, czy losami powojennymi nazistów. Polecam.