Ktoś, kiedyś obiecał mi, że w roku 2020 świat zmieni się w cyberpunka.

Bardzo kręciło mnie, że to fantastyka tak bliskiego zasięgu i łatwo było się oszukiwać, że mam szanse na własne oczy zobaczyć te wszystkie mechaniczne wszczepy, sztuczne inteligencje, złe korporacje, wielkie roboty i wojny ulicznych partyzantów-punków. Potem jednak pojawiły się przesunięcia, wersje według których to wszystko ma być pół wieku później, albo jeszcze dalej. Mój entuzjazm zaczął stopniowo wygasać, podobnie jak moda na tę estetykę w fantastycznym światku.

Pewien sentyment jednak pozostał. Nadal lubię w necie znajdować wiadomości, które utwierdzają mnie w przekonaniu, że jednak trochę w tym cyberpunku żyjemy. Staram się również regularnie czytać powieści, które w jakiś sposób z nim romansują. Ian McDonald jest jednym z moich ulubionych pogrobowców cyberpunka. Efektownie miesza jego kanony z postkolonializmem, ekologią, często egzotyczną scenografią i innymi konwencjami fantastyki. Przede wszystkim jednak potrafi opowiadać wciągające historie.

W „Lunie: Nów” McDonald wydaje się uciekać od cyberpunka dość daleko. Konkretnie na księżyc. Nie dałem się jednak zwieść i w tej historii o pionierach kosmicznego kolonializmu szybko wyłowiłem zaskakująco wiele elementów zarówno cyber, jak i punk. Cyber jest tu wszechobecnym naskórkiem. Wszyscy są tu zsieciowani dzięki powszechnym wszczepom, które kontrolują nawet czy jesteśmy w stanie zapłacić za każdy kolejny oddech. Porządku pilnują mechaniczne boty, a pieczę nad operacjami finansowymi sprawują AI (które w wolnych chwilach przewidują również przyszłość). To nie jest świat sterylnej, doskonałej techniki, jak w złotym wieku SF. Tutaj wszystko można zhakować, wykorzystać technologiczne niedoskonałości i obrócić przeciwko wrogom.

Punk natomiast w tej powieści jest bardziej przewrotny. Tytułowy Księżyc funkcjonuje na zasadach hiperkapitalizmu. Taki mokry sen młodego Korwina. Wszystko trzeba kupić i przetrwa tylko najsilniejszy. McDonald jednak szybko porzuca, naturalne dla cyberpunka, środowisko najbiedniejszych, którzy na ulicy walczą o każdą kroplę wody, i przenosi kamerę narracji na elity tego świata. Rodziny, które rządzą największymi księżycowymi korporacjami. I to tutaj odnajdujemy sporo punka. Bo w tych elitach nie ma nic arystokratycznego, są to dość przypadkowi dorobkiewicze, uwięzieni na księżycu jak szczury w klatce. Właściwie nie mają oni powrotu na Ziemię, więc w klaustrofobicznym transie walczą między sobą o zachowanie świeżo zdobytego majątku (no chyba, że akurat uprawiają między sobą ekstremalnie wyzwolony seks). Ich intrygi mają subtelność uderzenia młotem bojowym i jest to uroczo przekonujące. Normą są niekończące się rozprawy sądowe, bo na Księżycu nie ma prawa karnego, tylko cywilne - więc kto ma więcej kasy, lepszych prawników wygrywa. No chyba, że rzuci oponentowi wyzwanie na arenie walki na noże. McDonald nie daje nam zapomnieć, że to świat w którym bezwzględnie rządzi prawo silniejszego.

Uczepiłem się tego tropienia motywów cyberpunka, bo fabularnie „Luna: Nów” to właściwie pół książki. Rozbudowane wprowadzenie, którym trudno się emocjonować. Poznaliśmy, całkiem nieźle skrojonych, bohaterów, pokrążyliśmy trochę po świecie, figury zostały rozstawione na szachownicy – i tyle, urywa się. Całe szczęście „Luna: Wilczy księżyc” wisi w wydawniczych zapowiedziach na kwiecień, więc się nie obrażam, tylko grzecznie czekam.

Ktoś, kiedyś obiecał mi, że w roku 2020 świat zmieni się w cyberpunka.

Bardzo kręciło mnie, że to fantastyka tak bliskiego zasięgu i łatwo było się oszukiwać, że mam szanse na własne oczy zobaczyć te wszystkie mechaniczne wszczepy, sztuczne inteligencje, złe korporacje, wielkie roboty i wojny ulicznych partyzantów-punków. Potem jednak pojawiły się przesunięcia, wersje...