Być kobietą, być kobietą, z tęsknotą śpiewała Alicja Majewska w jednej ze swoich najbardziej znanych piosenek, przyznając w tekście, że dziecięce wyobrażenie o byciu kobietą niewiele ma wspólnego z rzeczywistością (dalej w tekście jest bowiem: najczęściej o tym marzę, kiedy piorę ci koszule albo... naleśniki smażę...). Powszechnie przyjęło się uważać, że mężczyźni mają w życiu lżej, bo być kobietą nie jest łatwo. I choć feminizm, czyli ruch dążący do tego, by to zmienić, ma swoje początki w XVIII wieku, wciąż jest postrzegany jako fanaberia brzydkich kobiet, które nienawidzą mężczyzn. Piszę o tym dlatego, że autorka „Kobiety dość doskonałej”, Sylwia Kubryńska jest właśnie feministką, co nie pozostaje bez wpływu na jej powieść, która więcej ma w sobie manifestacji niż interesującej i wciągającej historii.

Zaczyna się interesująco, bo od fragmentu z amerykańskiego poradnika dla kobiet z 1955 roku. A w nim rady: wyglądaj piękniej, gotuj smacznie, wysprzątaj dom – bądź idealną żoną dla swojego zapracowanego męża. Kubryńska komentuje: Dziś do powyższych obowiązków doszedł nam ośmiogodzinny dzień pracy. Poza tym bez zmian. Dalej skupia się jednak na czym innym – dorastaniu dziewczynki mającej się dopiero przerodzić w kobietę, ale już obciążonej brzemieniem swojej płci. Czytelnik szybko spostrzeże, że książkowa Kasia to tak naprawdę alter ego autorki, piszącej w pierwszej osobie. Sylwia – Kasia pisze o swojej rodzinie, o ojcu, który ją porzucił, a potem po latach znów się pojawił, o matce, która nigdy nie chwaliła, o ciotce, która ją zaraziła kompleksem niższości. O chwili, w której przekonała się, że dziewczynkom o pewnych rzeczach mówić nie wypada (jak na przykład, że boli ją cipka). I o tej, gdy z rozczarowaniem stwierdziła, że życie nie zmienia się po przefarbowaniu włosów. O tej dziewczynie, która jako nastolatka odkrywa, że kobiecość boli. Kłopotem jest brak biustu, modnych dżinsów i najbardziej wstydliwa rzecz na świecie – co miesięczny okres. I przyznaję, tu mnie Kubryńska kupiła, a dokładnie tym fragmentem: Chłopcy pękają z dumy rozprawiając o swoich jajach. Budząc szacunek, prezentują rozkwaszone nosy. Dziewczynki umierają ze wstydu powodu swojej krwi. Trudno zaprzeczyć, by było inaczej. Czemu tak jest? Tego akurat niekoniecznie się z tej książki dowiemy. Ale trafnych spostrzeżeń jest więcej. Jak ta, że największym wrogiem kobiety jest inna kobieta. Każda z nas spotka taką w swoim życiu – kobietę wrogą, oceniającą, uważającą się za lepszą od nas. Inna sprawa – kobieta patrzy w lustro i zawsze jej się w sobie coś będzie nie podobać. A to jest za gruba, a to ma pryszcza, a to włosy nie tak się układają. „Lustro jest potężnym wrogiem każdej kobiety”. I co za tym idzie, fotografia też. Spory fragment książki zajmują też utyskiwania na to, że kobiety muszą być perfekcyjnymi paniami domu. Po prostu się tego od nich wymaga. Dzieci, dom, gotowanie, sprzątanie, mąż, praca. To wszystko trzeba ogarnąć. Jak nie ogarniasz – jesteś przegrana. Ok., z tym wszystkim można się zgodzić. Do połowy książki przyznaję Kubryńskiej rację – być kobietą to nie bułka z masłem. Ale moja ocena książki zmienia się w momencie, kiedy autorka pisze: Najlepszy jest bowiem facet, którego nie ma. W tym momencie zaczyna się narzekanie na mężczyzn, co podbija stereotyp obrażonej na wszystkich facetów feministki. Ale i nie to jest najgorsze. Najgorsze jest, że autorka opisuje wszystkie następne życiowe doświadczenia swojej bohaterki – związki, macierzyństwo, karierę zawodową – jako wyzwanie, któremu musi ona sprostać. A skoro jest kobietą, to ma oczywiście pod górkę. Nic nie jest w jej życiu łatwe, na wszystko narzeka, wszystko ją irytuje. W życiu kobiety nie ma żadnych przyjemności, nikt jej nie docenia, jeśli nie świat ją dobija, to ona sama siebie dobija. Rozumiem, że sednem książki miał być przekaz: nie bądź potulna, nie musisz, możesz się zbuntować, żyć inaczej. Choć może jednak nie? Bo jakoś nie do końca taki przekaz z niej bije. Kubryńska stara się raczej tylko pokazać: ty tak masz i jak tak mam, i ona też tak ma, to jest normalne, nie jesteś sama. No ale właśnie: ja tak akurat nie mam. I pewnie nie ja jedna.

„Kobieta dość doskonała” nie jest książką o każdej kobiecie. Wyraźnie widać, że życie Kasi jest naznaczone brakiem ojca i staroświeckim wychowaniem przez mamę i babcię. Owszem, dużo tu celnych obserwacji reguł rządzących światem podzielonym na męski i żeński, ale jednak opowieść to mało uniwersalna. Trudno się z Kasią – Sylwią identyfikować, nawet jeśli niektóre przeżycia ma się wspólne. Poza tym świat się zmienia, zmieniają się mężczyźni, którzy coraz częściej są dla kobiet partnerami, w dosłownym tego słowa znaczeniu. Być może z Kasią jest w stanie utożsamiać się pokolenie dzisiejszych pięćdziesięciolatek, ale już współczesne dwudziesto- i trzydziestolatki (a chyba one są głównym targetem książki, zważywszy zwłaszcza na jej kolokwialny język) mogą mieć na swoją kobiecość nieco inne spojrzenie.

Sylwia Kubryńska w jednym z wywiadów poleciła „Kobietę dość doskonałą” jako książkę dla mężczyzn, którzy są ciekawi kobiet. Ja bym wolała, dla dobra nas – kobiet, żeby żaden mężczyzna jednak po nią nie sięgał. Morał z tej książki jest bowiem przykry, bo przedstawia ona kobiety jako sfrustrowane, nisko się oceniające, wiecznie niezadowolone istoty, nad których losem nic tylko się użalać. No cóż, jeśli tak będą o nas pisać, to tak będziemy postrzegane. A osobiście nie chcę żeby ktoś się nade mną użalał.

Malwina Sławińska