Rzecz dla koneserów, osobie nie orientującej się w tolkienowskiej mitologii będzie ciężko znaleźć tu coś dla siebie. Dla miłośników Mistrza Tolkiena jest to z kolei oczywiście pozycja absolutnie obowiązkowa, podobnie jak seria pt. The History of Middle-Earth (Historia Śródziemia).

Niedokończone opowieści jest to pozycja przybliżająca w równej mierze samą historię Númenoru i Śródziemia (bo na tych miejscach się koncentruje), co proces twórczy powstawania tolkienowskiego świata. Przedstawiono tutaj rozmaite szkice Tolkiena, stanowiące rozwinięcie wątków znanych z Władcy Pierścieni, bądź ksiąg Silmarillionu (Quenta Silmarillion, Akallabêth), czy też objaśniające pewne zagadnienia (np. Palantíry, Istari, czy Druedainowie). Równocześnie edytor dzieła, Christopher Tolkien, raczy nas uwagami na temat poszczególnych koncepcji ojca, ich rozwoju, rozbieżnościami pomiędzy poszczególnymi wersjami etc. Przybliża nam treść poszczególnych notatek ojca (delikatnie zahacza wręcz o kodykologię (naukę o rękopisach)), nierzadko miejscami już nieczytelnych. Ponadto należy czytać w tej książce przypisy. Znajduje się w nich sporo nieraz wybitnie interesujących uwag. Nierzadko są mocno rozbudowane.

Największe wrażenie wywarł na mnie tekst pierwszy, traktujący o podróży Tuora do Ukrytego Królestwa, Gondolinu. Wielka szkoda, iż Tolkien nie zdążył ukończyć tekstu, gdyż urywa się on w najciekawszym momencie. W przypisie przybliżono, iż miały się znajdować tam jeszcze takie smaczki jak opis pierwszego wrażenia, jaki zrobiła na Tuorze Idril, królewska córka i jego późniejsza żona, matka Eärendila. Czułem niedosyt kiedy po raz pierwszy czytałem to ok. 10 lat temu, czuję niedosyt i dzisiaj, kiedy właśnie odświeżyłem sobie książkę. No ale tytuł się zgadza, są to faktycznie Niedokończone opowieści....

Chyba najbardziej rozbudowane historie zamieszczone w książce to tragiczna historia dzieci Hurina, jedna ze sztandarowych tolkienowskich opowieści, a także dziejące się w okresie chwały Númenoru opowiadanie o Erendis i Aldarionie. O ile jestem w stanie zrozumieć rozmach opowieści o dzieciach Hurina, wszak dla Tolkiena dzieje Túrina były bardzo ważnym wątkiem i poświęcił im w swojej twórczości sporo uwagi, to zaintrygowało mnie czemu Mistrz tak rozbudował tekst o Erendis i Aldarionie. Jest to historia o charakterze wyraźnie obyczajowym. Choć nie jest to tragedia grecka ala Túrin Turambar (co tam się działo wszyscy wiedzą), jest to jednak niewątpliwie opowieść smutna i gorzka. Ciekawym wątkiem, który zapamiętałem na dłużej, jest tutaj niewątpliwie rozterka króla Tar-Meneldura (ojca Aldariona), który staje przed dylematem: włączyć się do wojny czy nie, działać czy siedzieć biernie? Jeśli zdecyduje się na ten pierwszy krok, splami ręce swojego spokojnego ludu krwią i zainicjuje jego moralny upadek. Jeśli wstrzyma się od podjęcia akcji, pozwoli przyjaciołom ginąć bez pomocy, dodatkowo kiedy oni upadną wtedy i na jego kraj prędzej czy później przyjdzie zagłada, choć na pewno już nie za jego życia i rządów. Ale wątek pierwszoplanowy, wątek obyczajowy, jest równie ciekawy i muszę przyznać, iż obecnie inaczej oceniam poszczególnych bohaterów opowiadania niż kiedyś, kiedyś... Wydaje mi się też, że o wiele lepiej ich rozumiem. Człowiek jednak dojrzewa.

Nie ma sensu opisywać wszystkich pozostałych tekstów, jeśli ktoś jest maniakiem Tolkiena powinien się z nimi zapoznać i tyle. Smaczków rozmaitych znajdzie tu co niemiara i nie odmówię sobie przybliżenia kilku z nich. Poznałem bardzo interesującą postać Elendura, najstarszego syna Isildura, pod względem charakteru i wyglądu bardzo podobnego z jednej strony do swojego dziadka Elendila, z drugiej do swojego praprapra....bratanka, Aragorna. Dowiedziałem się również co nie co o Númenorejskiej sztuce wojennej, co oznacza słowo Ohtar (nie jest to imię jak zawsze myślałem!), poznałem imię drugiego co do znaczenia z Nazgûli (Khamûl, zwany Czarnym Easterlingiem), niuanse dotyczące Palantírów, czy też pochodzenie Ellesara, kamienia od którego Aragorn otrzymał imię. Takich informacji jest tutaj naprawdę sporo, w sposób może drobny, ale istotny rozszerzają one naszą wizję i wiedzę na temat Środziemia i Númenoru. Nie brakuje również opisów dużo większego kalibru, jak choćby historii Amrotha i Nimrodel (wspominanej we Władcy Pierścieni, intrygowała mnie kiedy czytałem Powrót Króla) i krainy Lórien, organizacji i początków państwa Rohan oraz walk o brody na Isenie, przebiegu fatalnego starcia na Polach Gladden i wielu innych nie mniej interesujących rzeczy.

Dla każdego miłośnika twórczości Mistrza Tolkiena, spostrzeżenia i przede wszystkim tytaniczna praca edytorska jego syna ma olbrzymie znaczenia dla lepszego zrozumienia naszego ukochanego świata przedstawionego. Wszyscy fani twórczości Johna Ronalda Reuela powinni więc być wdzięczni nie tylko jemu samemu, ale i również Christopherowi Tolkienowi, który tak mozolnie porządkował spuściznę ojca.

Rzecz dla koneserów, osobie nie orientującej się w tolkienowskiej mitologii będzie ciężko znaleźć tu coś dla siebie. Dla miłośników Mistrza Tolkiena jest to z kolei oczywiście pozycja absolutnie obowiązkowa, podobnie jak seria pt. The History of Middle-Earth (Historia Śródziemia).

Niedokończone opowieści jest to pozycja przybliżająca w równej mierze samą historię Númenoru...