Porywająca historia narodzin drednotów i ludzi którzy do tego doprowadzili jak Lord Morski admirał John Arbuthnot Fisher.

Porywająca historia narodzin drednotów i ludzi którzy do tego doprowadzili jak Lord Morski admirał John Arbuthnot Fisher.

„Wyciągając rękę ku Niemcom Chamberlain zignorował wielowiekowe nauki wypływające z angielskiej historii: aby przetrwać i prosperować, Anglia zawsze musiała wiązać się ze słabszym mocarstwem lub mocarstwami Europy. W przeciwnym razie, związana sojuszem z najsilniejszym mocarstwem Anglia znalazłaby się w roli kraju podporządkowanego, jej interesy i niepodległość byłyby uzależnione od dyktatu silniejszego mocarstwa” (s.377, t.1)

Dreadnought to okręt, który zrewolucjonizował XX-wieczną marynarkę. Zaprojektowany przez brytyjskiego admirała Johna Fishera, stał się symbolem nowoczesności oraz morskiej potęgi. Zanim jednak położono stępkę pod pierwszy z tego typu okrętów, Europa tamtej epoki była świadkiem wzrastającej rywalizacji pomiędzy dwoma mocarstwami – Imperium Brytyjskim oraz II Rzeszą.
Co za opowieść! Tak jednym zdaniem można określić książkę Roberta K. Massiego. Amerykański dziennikarz i historyk zabiera czytelnika w niezwykle interesująca podróż dziejącą się w drugiej połowie XIX wieku. Był to czas zjednoczenia Niemiec oraz umacniana imperialnej i kolonialnej potęgi Wielkiej Brytanii. „Dreadnought” to książka, która w szeroki sposób przedstawia stosunki brytyjsko-niemieckie w latach 1871-1914. Jest to zatem czas od pokonania przez Prusy, II Cesarstwa Francuskiego do momentu rozpoczęcia I Wojny Światowej.

„Charakter Bismarcka był równie złożony i pełen przeciwieństw. Jego największym darem była inteligencja, dysponował przewagą intelektualną nad wszystkimi politykami swoich czasów, tak niemieckimi, jak europejskimi, a wszyscy oni – Niemcy i Europejczycy – przyznawali mu to. Był pewien siebie, nawet śmiały, aż do brawury. Łączył w sobie nieugiętą wolę i wytrwałość w dążeniu do wytyczonych sobie długofalowych celów ze zdolnością do odnalezienia się w każdej sytuacji, elastycznością i wirtuozowską improwizacją niezbędnych środków” (s.60, t.1)

Historię tego niezwykłego okresu w historii Europy, autor opowiada prezentując najważniejsze sylwetki niemieckiej oraz brytyjskiej polityki. Autor dokonuje starannej analizy charakterów osób, które piastowały w obu państwach równorzędne stanowiska. Tak też, możemy zapoznać się z sylwetką brytyjskiej monarchini Wiktorii czy niemieckiego cesarza Wilhelma I. Grossadmirala Alfreda von Tirpitza czy admirała Royal Navy Johna Fishera. Kanclerza Otto von Bismarcka czy premiera Arthura Balfoura. Książka Massiego zawiera w sobie kilkanaście takich mini-biografii najważniejszych person brytyjskiej i niemieckiej polityki. Życiorysy tychże osób prezentowane są nie tylko przez pryzmat ściśle polityczny, ale także charakterologiczny i osobowościowy.

Z tego też względu, książkę amerykańskiego autora czyta się po prostu błyskawicznie. Massie pokazuje swoich bohaterów jako ludzi z krwi i kości. Ludzi, którzy mają bardzo dużo słabości, dziwactw, ale także ambicji, poczucia honoru czy patriotyzmu. Dla mnie osobiście najciekawszą postacią, którą przedstawił w swojej publikacji autor, był „ojciec” Dreadnoughta John Fisher. Pokazanie jego determinacji do przeprowadzenia radyklanych zmian w brytyjskiej marynarce wojennej to doskonała historia, pokazująca jak ciężko jest każdemu innowatorowi przebić się przez gruby mur nieufności do nowości, które są potrzebne aby społeczeństwa i państwa mogły się dalej rozwijać.

„Jak zawsze, energia i zapał do pracy wykazywane przez Fishera były wręcz fenomenalne. Gdy nie mógł sobie znaleźć czegoś do roboty, w swoim biurze, spacerował po korytarzach z zawieszonym na szyi plakatem głoszącym „NIE MAM NIC DO ROBOTY” lub też żądającym „PRZYNIEŚCIE MI COŚ DO PODPISU”. (s.561, t.1)

„Dreadnought” wydany w Polsce w dwóch tomach składa się z pięciu obszernych części, które pokazują narastająca rywalizację między Niemcami i Brytyjczykami, której apogeum był wybuch I wojny światowej. Książka Massiego to bardzo dobry podręcznik, który w przystępny sposób pokazuje meandry XIX wiecznej polityki. Rywalizacja o prymat nad morzami świata pomiedzy Imperium Brytyjskim a II Rzeszą Niemiecką składała się z kilku etapów, w których każdy posiadał swoją charakterystyczną specyfikę. Niezwykle ciekawe w książce są porównania pomiędzy działaniami politycznymi a ściśle militarnymi. Wizje polityków i wojskowych, niejednokrotnie były rozbieżne. Skąd brały się te różnice oraz w jaki sposób dochodzono do konsensu pokazuje książką Massiego.

Mogę z pełnym przekonaniem napisać, że „Dreadnought” to jedna z najlepszych książek o stosunkach brytyjsko-niemieckich w drugiej połowie XIX w. jakie dotychczas czytałem. Robert K. Massie miał niezwykły dar do kreowania niezwykle ciekawej opowieści, opartej na bogatej bazie źródłowej. Książka, którą po prostu warto mieć w swojej kolekcji.

„Kaiser nie pragnął walczyć z Marynarką Królewską i nigdy nie marzył o inwazji na Wyspy Brytyjskie. Budował flotę, aby głosiła wielkość cesarskich Niemiec, aby świat z szacunkiem słuchał niemieckiego cesarza, a ponad wszystko aby zdobyć aprobatę Anglii i zmniejszyć uzależnienie Niemiec na oceanach świata od łaski Anglików. Ponieważ marynarka brytyjska była znacznie silniejsza, uważał on skargi Brytyjczyków odnośnie wielkości jego własnej floty za impertynenckie i napastliwe.” (s.190, t.2)

„Wyciągając rękę ku Niemcom Chamberlain zignorował wielowiekowe nauki wypływające z angielskiej historii: aby przetrwać i prosperować, Anglia zawsze musiała wiązać się ze słabszym mocarstwem lub mocarstwami Europy. W przeciwnym razie, związana sojuszem z najsilniejszym mocarstwem Anglia znalazłaby się w roli kraju podporządkowanego, jej interesy i niepodległość byłyby...

Bardzo barwna książka, świetny styl, jednak zestarzała się już. Badania poszły naprzód. Już w chwili jej pisania autor zresztą nie nie zawsze sięgał po nowsze wówczas ustalenia. Korekta to jakaś porażka.

Bardzo barwna książka, świetny styl, jednak zestarzała się już. Badania poszły naprzód. Już w chwili jej pisania autor zresztą nie nie zawsze sięgał po nowsze wówczas ustalenia. Korekta to jakaś porażka.

Książka momentami świetna a momentami nieznośna. Na szczęście z dużą przewagą tego pierwszego. Massie narastający konflikt pomiędzy Wielką Brytanią a Cesarstwem Niemieckim opisuje z niesamowitym rozmachem. Bardzo dużo uwagi poświęca postaciom dramatu - władcom, politykom i wojskowym, których portretuje tak szczegółowo, że książka momentami sprawia wrażenie jakiejś multi-biografii. Nieznośnie zaś zaczyna robić się właśnie wtedy gdy przesadza z zaglądaniem w zakamarki życia prywatnego swych bohaterów, serwując nieskończone anegdoty o ich zainteresowaniach, żonach, kochankach oraz rodzinach, czasem wręcz do trzeciego pokolenia wstecz. Kto lubił polować a kto wędkować, gdzie kto miał domek letniskowy, o której godzinie i z jakiej stacji kolejowej do niego jeździł pociągiem, gdzie i kiedy złamał obojczyk, skąd pochodziła jego druga żona i jakie miała poglądy, czym zajmował się jego młodszy brat a czym dziadek od strony matki. Oczywiście to także składa się na ten pełen rozmachu obraz społeczeństwa brytyjskiego ery wiktoriańskiej i edwardiańskiej oraz niemieckiego epoki ostatnich Hohenzollernów. Jednak po przeczytaniu książki i tak zostałem z wrażeniem, że wszystkie te ozdobniki i ciekawostki momentalnie uleciały mi z głowy jako kompletnie nieistotne dla zasadniczej opowieści. Gdyby więc Massie powściągnął pióro i lał mniej wody to tak, uznałbym tę książkę za genialną i obowiązkową do przeczytania. Oczywiście nadal uważam ją za bardzo dobrą ale zarazem wymagającą sporej cierpliwości i wcale nie mającą tak potoczystej narracji jak oczekiwałem.
Na przekór temu, co sugeruje tytuł, okładka i seria wydawnicza, książka nie jest adresowana tylko do pasjonatów tematyki wojenno-morskiej. Ba! Ci ostatni nawet mogą poczuć się trochę rozczarowani, gdy stwierdzą, że więcej tu napisano o gabinetowych i parlamentarnych rozgrywkach niż o armatach i pancerzach okrętów liniowych. Za to wszyscy miłośnicy historii interesujący się ostatnim ćwierćwieczem XIX i pierwszą dekadą XX wieku będą wniebowzięci. Nie wiem, czy na naszym rynku jest książka, która narastającą brytyjsko-niemiecką niechęć i rywalizację rozbijałaby w takim stopniu na atomy.
Na koniec mała ciekawostka - okręt na okładce polskiego wydania to nie jest Dreadnought. To jeden z kajzerowskich krążowników liniowych. Oczywiście to wciąż współgra z tematyką książki ale wydaje mi się, że jednak czymś oczywistym byłoby aby na okładce znajdował się właśnie „tytułowy” okręt (jak w oryginalnym wydaniu) :)

Książka momentami świetna a momentami nieznośna. Na szczęście z dużą przewagą tego pierwszego. Massie narastający konflikt pomiędzy Wielką Brytanią a Cesarstwem Niemieckim opisuje z niesamowitym rozmachem. Bardzo dużo uwagi poświęca postaciom dramatu - władcom, politykom i wojskowym, których portretuje tak szczegółowo, że książka momentami sprawia wrażenie jakiejś...

To niezwykła książka w wielu wymiarach. Niezwykle barwna, można by powiedzieć, lekka opowieść o tym jak dwa podziwiające (o ile taki czasownik można użyć dla opisania odczuć synów Albionu) siebie narody systematycznie miesiąc po miesiącu, rujnując swój budżet szykują się do wojny w którą jakby nikt nie wierzy. Dumni Kuzyni stojący na czele dwóch mocarstw, elity bywające u siebie i ze sobą skoligacone a na końcu wszystko utonie w morzu krwi Wielkiej Wojny. Nie jest to książka o samej wojnie a raczej o tym dlaczego stała się nieunikniona nie w sierpniu 1914 r. ale wcześniej już w 1906 z chwilą wodowania tytułowego HMS "Dreadnought". To nie jest książka historyczna, choć oparta o rzetelna wiedzę i głębokie badania. To wizja jej autora z którą można dyskutować na poziomie emocjonalnym lub akademickim ale nie sposób się jej oprzeć w trakcie lektury. Kreuje świat realnych - ludzi, których nazwiska wyryte w historii (np. Bismarck czy Churchil) oblekane są przez Massie'go w ciała i skórę ludzi wspaniałych i małostkowych jednocześnie, odważnych i pozbawionych odrobiny refleksji, marzycieli i brutalnych realistów liczących pieniądze i ....wagę salwy burtowej pancernika. To świat nieprawdopodobny, słabo znany u Nas, bo nie byliśmy wtedy podmiotem polityki nawet w skali europejskiej. Jest w tym wykreowanym obrazie jakiś patos i wielkość epoki o której my wiemy, że się skończyła ale Oni tego nie wiedzieli. Myślę, że czytanie o prawdziwych mężach stanu dla których polityczni przeciwnicy byli tylko ... przeciwnikami daje do myślenia. Oto lider rządzącej partii pisze do ojca swego politycznego dobrze zapowiadającego się oponenta z partii przeciwnej prośbę, żeby finansował karierę polityczną syna. Szalony admirał Jacky Fisher wspierany przez młodziutkiego Pierwszego Lorda Admiralicji odsyła w niebyt budowana przez ostanie 100 lat dominację morska Wielkiej Brytanii forsując budowę okrętu tak niezwykle oczywistego, że nie można było dłużej czekać. To w końcu ambasador który odmawia zostania Ministrem Spraw Zagranicznych bo go na to nie stać.

To niezwykła książka w wielu wymiarach. Niezwykle barwna, można by powiedzieć, lekka opowieść o tym jak dwa podziwiające (o ile taki czasownik można użyć dla opisania odczuć synów Albionu) siebie narody systematycznie miesiąc po miesiącu, rujnując swój budżet szykują się do wojny w którą jakby nikt nie wierzy. Dumni Kuzyni stojący na czele dwóch mocarstw, elity bywające u...

Świetnie wydana epopeja opisująca (wbrew tytułowi) dzieje polityczne mocarstw europejskich na przełomie wieków. Razem z Autorem wkraczamy w polityczny świat Anglii, Niemiec, Francji, Rosji, poznajemy koligacje rodzinne (królowa Wiktoria, ks. Walii Bercik, kaiser Wilhelm II),polityczne rozgrywki prowadzone przez ludzi takich jak von Bismarck, von Bulow, Caprivi, Holstein. Mamy scharakteryzowane postacie budowniczych i dowódców flot wojennych w postaci von Tirpitza, Fishera i jego wielkiego oponenta Beresforda. Mamy opisy rywalizacji potęg Europy takie jak np. wojna burska, kryzys marokański, Faszoda. Autor na prawdę wziął się za bary z dużym tematem i zrobił to w sposób nieprawdopodobny. Książkę mimo dużej objętości czyta się wybornie dzięki stylowi i ogromie ciekawostek, które Autor umiejętnie wplótł w treść. Za co zabrałem więc 1 gwiazdkę? Za to, że tytuł sugerował że mam w rękach pozycję dot. flot wojennych, opisującą rozwój "ojca" pancerników, ale niestety to co sugeruje tytuł jest tylko małym epizodem tej pracy. Według mnie tytuł jest po prostu niedopasowany.

Świetnie wydana epopeja opisująca (wbrew tytułowi) dzieje polityczne mocarstw europejskich na przełomie wieków. Razem z Autorem wkraczamy w polityczny świat Anglii, Niemiec, Francji, Rosji, poznajemy koligacje rodzinne (królowa Wiktoria, ks. Walii Bercik, kaiser Wilhelm II),polityczne rozgrywki prowadzone przez ludzi takich jak von Bismarck, von Bulow, Caprivi, Holstein....

Bardzo dobra książka. Wbrew tytułowi nie tylko dla miłośników marynarki. Możemy prześledzić powody zmiany sojuszy przed pierwszą wojną światową i obronę słabnącego imperium jakim była Francja. Cały czas miałem wrażenie, że historia się częściowo powtarza (na szczęście w pewnej odległości od nas) i łatwo można podmienić nazwy występujących w dramacie państw. Zdecydowanie polecam.

Bardzo dobra książka. Wbrew tytułowi nie tylko dla miłośników marynarki. Możemy prześledzić powody zmiany sojuszy przed pierwszą wojną światową i obronę słabnącego imperium jakim była Francja. Cały czas miałem wrażenie, że historia się częściowo powtarza (na szczęście w pewnej odległości od nas) i łatwo można podmienić nazwy występujących w dramacie państw. Zdecydowanie...