Mam ambiwalentny stosunek do wydawanych pośmiertnie urywków prac profesora Tolkiena. Z jednej strony, jako osoba na jego książkach wychowana, jestem wniebowzięty mogąc po raz kolejny przeczytać coś, co wyszło spod jego pióra. Z drugiej zaś nie umiem pozbyć się wrażenia, że jest to robione trochę na siłę, żeby za wszelką cenę wycisnąć jak najwięcej pieniędzy od ludzi, którzy przecież i tak to kupią z czystej dla autora sympatii.

Książka, podobnie jak poprzednie publikacje, dzieli się na dwie części. Pozwolę sobie zatem odnieść się do każdej z nich z osobna.

Cześć pierwsza.
Jest to właściwa treść utworu. Wydawnictwo zdecydowało się wydać go w formie dwujęzycznej, zatem na stronach po lewej mamy oryginalne dzieło Tolkiena, zaś naprzeciwko jego polskie tłumaczenie. Już na wstępie należy zaznaczyć, że tłumaczenie jest bardzo dobre, płynne i lekkie, nie męczy czytelnika i zachęca go do lektury. Oczywiście w ogromnym stopniu jest to zasługa przede wszystkim samego utworu, ale przykład „Legendy o Sigurdzie i Gudrun” pokazuje, że tłumacz potrafi widowiskowo spartaczyć robotę.
Tolkien zostawił nam kawał cudownej poezji aliteracyjnej. „Upadek króla Artura” jest po prostu piękny, czyta się go jednym tchem a po zakończeniu (bardzo szybkim zresztą) człowiek ma ochotę na więcej. I właśnie tu pojawia się główna wada utworu. Jest niedokończony, urywa się nagle w punkcie kulminacyjnym i zostawia czytelnika z bardzo nieprzyjemnym uczuciem niedosytu.
Osobiście żałuję, i to bardzo, że Tolkien nigdy tego utworu nie skończył, bo spokojnie mógł stać się jednym z jego najlepszych dzieł.
Długość zaprezentowanego fragmentu każe też nam się zastanowić nad jednym... Po co to wszystko? Cieszę się, ze książka trafiła do moich rąk, ale czy na pewno trzeba ją było wydawać jako osobną publikację? Fragment jest na tyle krótki, że bez żadnych przeszkód mógłby zostać wydrukowany w jakimś zbiorze niedokończonych prac profesora, nie musiał stawać się niezależną książką. Niemniej jednak zapoznać się z tą opowieścią warto.

Część druga.
Czyli tradycyjny już komentarz Christophera Tolkiena do pracy jego Ojca.
Mamy tu do czynienia z kilkoma rozdziałami.
Pierwszy z nich: „Poemat w tradycji arturiańskiej” zestawia poemat Tolkiena ze średniowiecznymi wersjami legendy o królu Arturze zwracając uwagę na możliwe źródła inspiracji profesora, a także uwypukla podobieństwa i różnice pomiędzy różnymi interpretacjami legendy.
Drugi rozdział: „Poemat nienapisany i jego związek z koncepcją Silmarillionu”, ukazuje nam potencjalne ścieżki jakimi Tolkien miał zamiar podążyć dalej w swojej pracy nad poematem. Lwią część tego rozdziału stanowią notatki Profesora będące streszczeniem dalszych elementów poematu. Główny plus tego rozwiązania polega na tym, że mamy dzięki niemu chociaż mgliste pojęcie o tym jak całość mogłaby kiedyś wyglądać. No i przede wszystkim zostają tu ukazane podobieństwa pomiędzy pisaną przez Tolkiena opowieścią o królu Arturze a kształtującą się już w jego umyśle, mitologią Śródziemia.
Z kolei „Ewolucja poematu”, jak zresztą sama nazwa wskazuje, przedstawia czytelnikowi zmiany jakie zachodziły na kolejnych etapach tworzenia dzieła.
Ostatni zaś rozdział jest w dużej mierze zapisem wykładu profesora Tolkiena, dotyczącego poezji aliteracyjnej. Dzięki niemu czytelnik może lepiej zrozumieć i docenić ogrom pracy jaką Tolkien wykonał pisząc m.in. „Upadek króla Artura”, a także dostrzec w końcu sens drukowania oryginalnego tekstu w tym wydaniu książki.

Chyba pierwszy raz odkąd stykam się z pośmiertnymi wydaniami dzieł Tolkiena wywody jego syna mnie nie męczyły. Nie wiem czy wynika to z tego, że po prostu do nich dorosłem, czy coś zmieniło się w samej ich formie. Jakkolwiek by nie było są niezmiernie ciekawe.

Podsumowując, pomimo swojej niewielkiej objętości książka jest naprawdę godna polecenia. Przede wszystkim z powodu samego poematu, który czyta się jednym tchem, ale też ze względu na całe jego opracowanie. Polecam ją zarówno fanom Tolkiena, jak i tym, którzy z tworzoną przez niego literaturą nie mieli dotąd styczności.

Mam ambiwalentny stosunek do wydawanych pośmiertnie urywków prac profesora Tolkiena. Z jednej strony, jako osoba na jego książkach wychowana, jestem wniebowzięty mogąc po raz kolejny przeczytać coś, co wyszło spod jego pióra. Z drugiej zaś nie umiem pozbyć się wrażenia, że jest to robione trochę na siłę, żeby za wszelką cenę wycisnąć jak najwięcej pieniędzy od ludzi, którzy...