Książka dla Rosjan obrazoburcza. Z wielu względów. Jeśli przez wiele lat propaganda głosiła jedynie słuszną prawdę, a nagle znajduje się człowiek, który idzie całkowicie pod prąd, to oczywiście nie ma lekko. A Sołonin ma talent do poruszania kwestii bardzo delikatnych, np o bestialskim mordowaniu Niemców na Ziemiach Odzyskanych, co miało spowodować, że wszyscy Niemcy stamtąd uciekną. Temat jest tak mocno kontrowersyjny, że Niemcy Sołonina u siebie nie wydają.

"Moje książki wydawane są w Rosji, Polsce, na Litwie, w Czechach, na Słowacji i w innych krajach Europy Środkowo–Wschodniej. Jedynym krajem, w którym nie są wydawane, są Niemcy. I jeszcze dużo czasu upłynie, zanim będą mogły się tam ukazać. Niemcy boją się bowiem takich tematów jak ognia. Uważają, że jeżeli ktoś pisze, że Stalin był mordercą, to od razu usprawiedliwia Hitlera. Takie absurdalne przeświadczenie jest głęboko zakorzenione w środowisku akademickim i długo się tego nie przełamie."

Cytat z książki "Sowieci" Piotra Zychowicza, gdzie jest wywiad z Sołoninem.

To tylko jedna cegiełka wyrwana z fundamentów wersji historycznej oficjalnie obowiązującej po wschodniej stronie. Takich cegiełek jest więcej, jak choćby zbrodnia katyńska, o której Sołonin również pisze bez niedomówień. Ktoś mógłby wzruszyć ramionami i powiedzieć, iż sprawa Katynia została tak dobrze rozpoznana, że nie ma się nad czym zastanawiać. Może u nas, ale nie w Rosji. Sołonin przedstawia artykuły, tudzież książki, gdzie autorzy rosyjscy piszą tak (artykuł z 2006 roku):

"Obecnie w Polsce po raz kolejny zaczyna się nakręcanie tematu "winy Moskwy" w tragedii katyńskiej, która r z e k o m o [tu i dalej podkreślenia moje — M.S.] wydarzyła się jesienią 1940 roku, kiedy, z d a n i e m n i e k t ó r y c h h i s t o r y k ó w i badaczy, radzieckie NKWD rozstrzelało około 12 tysięcy polskich oficerów wziętych do niewoli przez Armię Czerwoną we wrześniu 1939 roku. (...) Żądania strony polskiej zostały spotęgowane stanowczym i emocjonalnym przyznaniem się Michaiła Gorbaczowa z 1990 roku, a nieco później również Borysa Jelcyna, do winy własnego kraju w dramacie katyńskim. Jednak, jak zaznaczają fundamentalni badacze tej kwestii, między innymi Jurij Muchin, ten gest pojawił się n a f a l i e u f o r i i c z a s ó w p i e r e s t r o j k i b e z w y s t a r c z a j ą c y c h d o t e g o p o d s t a w.
Wielu historyków europejskich jest przekonanych, że b e z a p e l a c y j n a i j e d n o s t r o n n a i n t e r p r e t a c j a Polaków tego aspektu wojny nie ma ważkich podstaw. (...) Komisja z profesorem N.N. Burdenką na czele, która przyjechała po przepędzeniu hitlerowców, ustaliła (...). W a ż k i e d o w o d y winy faszystów w sprawie zorganizowania i przeprowadzenia masowej kaźni Polaków zostały przedstawione przez oskarżycieli radzieckich Międzynarodowemu Trybunałowi w Norymberdze."

Dlatego polemika Sołonina bynajmniej nie jest wyważaniem otwartych drzwi i stanowi sporą część rozdziału "Prawo do hańby".

Wśród opinii, które tu przeczytałem, jest taka że Sołonin się kończy, ponieważ "to już kiedyś było". Można tak to ująć. Sołonin napisał kiedyś:

"Nie jestem przecież ani poetą, ani pisarzem, dlatego moje kolejne tematy pojawiają się nie pod wpływem natchnienia, a dostępności określonych materiałów. Pan na początku naszej rozmowy zadał bardzo dobre pytanie o to, co się stało z "Wojenno–istoriczeskim żurnałem" i innymi oficjalnymi czasopismami. Na przełomie lat 80. i 90. nastąpiła pewna erupcja lawy z wulkanu, która zawsze trwa krótko, pojawia się nieduża ilość masy, materii. Nastąpiła pewna erupcja i w ciągu tych kilku lat udostępniono pewną ilość dokumentów. Te dokumenty zostały przeanalizowane, zbadane, opracowane przez historyków, o których mówiłem jako o ludziach kształtujących nową historiografię wojny. Ta masa dokumentalnej informacji została już opracowana i przeanalizowana. Można oczywiście napisać szóstą, siódmą, ósmą, dziewiątą i dziesiątą książkę, ale wątpię, czy będzie to dla kogoś interesujące i potrzebne. A następny skok, następny etap rozwoju tej nowej historiografii wojny, moim zdaniem, będzie możliwy dopiero wtedy, gdy nastąpi kolejna erupcja informacji, czyli trzeba zrzucić po raz kolejny pomnik Feliksa Dzierżyńskiego przy użyciu liny i dźwigu."

Zatem Sołonin się "kończy", bo nie ma nowych materiałów. W tym przypadku może zrobić tylko trzy rzeczy:
1 pisać fantastykę, czyli zmyślać;
2 czekać, aż zostaną udostępnione nowe materiały, czyli przestać pisać;
3 uzupełniać dotychczasowe książki o wcześniej niepublikowane rzeczy, które jeszcze w zapasie ma.

Sołonin wybrał opcję trzecią i robi to (moim zdaniem) raczej oszczędnie.

Nie będę specjalnie odkrywczy, jeśli powiem, że książki Sołonina są uzupełnieniem książek Wiktora Suworowa. Jest tylko kilka różnic:
- Suworow ma o wiele lżejszy styl pisania i wie, kiedy natłok szczegółów (zwłaszcza technicznych) jest dla czytelnika nużący. Sołonin się tym nie przejmuje.
- Suworow jest o niebo delikatniejszy w pewnych kwestiach i o ile wali w komunizm jak w bęben, o tyle stara się nie uderzać w zwykłych ludzi. Sołonin w tym przypadku też nie ma zahamowań. Dlatego klęska 1941 roku dla Suworowa jest spowodowana nagłym uderzeniem Hitlera w potężną Armię Czerwoną, która była przygotowana do celów czysto ofensywnych, a zatem nie potrafiła się bronić, a u Sołonina Rosjanie po prostu chaotycznie zwiewali na "z góry upatrzone pozycje" porzucając sprzęt (lub się poddając).
- Suworow jest dość, rzekłbym, tradycyjny, jeśli chodzi o prowadzenie narracji i wyraźnie zaznacza stawianą tezę, a potem ją udowadnia. Sołonin zaś czasem daje czytelnikowi temat do rozmyślań - tu macie dane i sami się zastanówcie, co to oznacza. Tego też nie każdy lubi.

Ostatni akapit odnosi się nie tyle do tej konkretnej książki Sołonina, ile do całości jego dorobku.
Całościowa ocena książek też nie będzie jednoznaczna: 8 gwiazdek dla pasjonatów, którym nie przeszkadza przebijanie się przez natłok danych technicznych. 5 gwiazdek dla tych, których taka lektura nudzi.

Książka dla Rosjan obrazoburcza. Z wielu względów. Jeśli przez wiele lat propaganda głosiła jedynie słuszną prawdę, a nagle znajduje się człowiek, który idzie całkowicie pod prąd, to oczywiście nie ma lekko. A Sołonin ma talent do poruszania kwestii bardzo delikatnych, np o bestialskim mordowaniu Niemców na Ziemiach Odzyskanych, co miało spowodować, że wszyscy Niemcy...