Jako osoba urodzona i mieszkająca przez długi czas w Żywcu, a także uwielbiająca dynastię Habsburgów (zarówno naszą rodzimą linię żywiecką, jak i panującą), nie mogłam oprzeć się pokusie kupna tej książki.

Zasadniczo nie żałuję - jak na pozycję amatorską, wydana została dość poprawnie, a pod względem technicznym nawet starannie. Dobrej jakości papier, porządnie zszyte strony, wygodny do trzymania format, estetyczne i czytelne czcionki oraz śliczny materiał ilustracyjny sprawiają, że czytanie tej książki - przynajmniej jako czynność - sprawia dużą przyjemność.
Gorzej jest niestety z treścią. Poza dobrym pierwszym wrażeniem pozycja ta ma wszelkie cechy wydawnictw regionalnych - jest nieporadna językowo i merytorycznie, w tekście występują liczne kolokwializmy i literówki, których korekta nie wiedzieć czemu nie wyłapała, a autorzy nie mają bladego pojęcia o wyborze i krytyce źródeł, co przy ich popularnonaukowym zacięciu może czytelnikowi nieco mydlić oczy - zwłaszcza że praca posiada poprawnie skonstruowane przypisy i logiczny układ treści, co przypomina już na pierwszy rzut oka biografię naukową. Niewątpliwie jednak nią nie jest - aczkolwiek muszę zapisać na korzyść dziełka to, że wyraźnie nie pretenduje ono do rangi pisarstwa historycznego (co zresztą zostało podkreślone we wstępie) i wskutek tego muszę się starać ocenić je łagodniej.
Do minusów biografii należy też to, iż autorom zdarza się zwyczajnie fantazjować - na szczęście nie na poziomie samej faktografii (tu nie dopatrzyłam się żadnych poważnych błędów), ale ich interpretacji. Nie tylko dokonują komicznych analiz psychologicznych arcyksięcia Karola Stefana, ale zdarza się im także przedstawiać z pełnym przekonaniem tezy, które z punktu widzenia położenia politycznego Polski i Austro-Węgier pod koniec I wojny światowej wydają się nierealne i karkołomne (zapowiedź tego stanu rzeczy widzimy już w samym tytule pracy). Irytujące (przynajmniej w moim przypadku) były też liczne anegdotki - oczywiście zraziłam się nie samą treścią (często zabawną i pięknie ilustrującą charakter poszczególnych osób), ale sposobem przedstawienia. Nie wiadomo dlaczego zdecydowano się przekształcić większość z nich w coś w rodzaju scenek dialogowych - w dodatku nie wiedzieć po co pozaznaczanych kursywą (!) - nadając im formę rozwlekłą i nieciekawą literacko (podczas gdy większość z nich dałoby się rozpisać na dwa, a najwyżej trzy zdania i nic by na tym nie straciły).
Pociechę stanowi fakt, iż - jak już wspomniałam - autorzy nieźle orientują się w samej materii, o której piszą. Chwali się im dodanie króciutkiego rysu historycznego miasta i jego przedhabsburskich właścicieli - mało ludzi w Polsce zna chociażby dokładne położenie Żywiecczyzny, nie wspominając już o jej dziejach. Również źródła, o jakie się opierają, są solidne (składają się nań i osobiste rozmowy z nieżyjącą już niestety arcyksiężniczką Marią Krystyną, i prywatna korespondencja z jej kuzynem, i liczne artykuły z prasy polskiej i zagranicznej, które świadczą o solidnej i pracochłonnej kwerendzie) - tam, gdzie panowie Błecha i Tracz dają się nieco ponieść wyobraźni i gawędziarstwu, odrobinę wyrobiony czytelnik jest w stanie wysnuć samodzielne wnioski na podstawie przytoczonego fragmentu źródła. Niejednokrotnie mówi on sam za siebie, nie potrzebując odautorskiego komentarza (które niestety w "Ostatnim królu Polski" roją się od truizmów).

Na zakończenie wspomnę jeszcze raz o stronie technicznej książki - o ile robota drukarska została wykonana fachowo, o tyle przygotowanie do druku woła o pomstę do nieba. Korektor niewiele pracował z tym tekstem (o ile w ogóle) i jest to bardzo widoczne. Dziwi mnie też, że nikt w redakcji nie wyperswadował autorom naprawdę niefortunnego w odbiorze "dramatyzowania" tekstu (poprzez wspomniane już "scenki teatralne"). Fatalnie też, że w pracy tak pełnej imion oraz nazwisk mało kojarzonych (przynajmniej poza Żywcem) postaci i jeszcze mniej znanych faktów z ich życia nie znalazły się ani indeks, ani bibliografia (niepełną zapewne listę źródeł i opracowań, na których opierali się autorzy, można zrekonstruować wyłącznie na podstawie przypisów w tekście), ani też wykaz ilustracji - boli zwłaszcza brak tego ostatniego, ponieważ biografia zawiera mnóstwo niepublikowanych nigdzie dotąd fotografii rodziny arcyksiążęcej, a jakość reprodukcji tychże stoi na wysokim poziomie i stanowi chyba największy atut tej książki.

Jako osoba urodzona i mieszkająca przez długi czas w Żywcu, a także uwielbiająca dynastię Habsburgów (zarówno naszą rodzimą linię żywiecką, jak i panującą), nie mogłam oprzeć się pokusie kupna tej książki.

Zasadniczo nie żałuję - jak na pozycję amatorską, wydana została dość poprawnie, a pod względem technicznym nawet starannie. Dobrej jakości papier, porządnie zszyte...