Na półki polskich księgarń coraz częściej trafiają tytuły nie tylko zachodnich - brytyjskich i amerykańskich - autorów, ale też naszych bliskich sąsiadów. Wydawnictwo Erica skusiło się niedawno na wydanie dwóch książek autorstwa Jurija Červenáka, słowackiego autora dość nietypowej i mało u nas znanej fantastyki - połączenia słowiańskich legend i wierzeń z prawdziwą historią wschodnich krańców Europy.

Jedną z tych książek, chronologicznie wydaną jako drugą, jest Żelazny kostur, pierwszy tom trzyczęściowej sagi Bohatyr. To opowieść o Ilji Muromcu, postaci ze starosłowiańskich opowieści, który z nieumiejącego sobie radzić kaleki i pijaczyny stał się prawdziwym herosem, którego czyny opiewano w pieśniach. Ilję poznajemy jako dorosłego, kalekiego mężczyznę, którego całe plemię zostaje wymordowane przez bandytów. Za sprawą trzech spotkanych później nieznajomych, a zwłaszcza jednego z nich, będącego czarodziejem, Ilja zostaje uzdrowiony z kalectwa. Wkrótce przyłącza się do drużyny księcia Światosława, chcąc dokonać zemsty na najeźdźcach, którzy wymordowali jego ludzi. Nawet nie zdaje sobie sprawy z czym i kim przyjdzie mu się mierzyć - nie wyłączając stworzeń nie z tego świata.

Červenák zaczął niemal jak Hitchcock - na początek jest masakra całej osady, a potem napięcie stopniowo rośnie. Autor upodobał sobie opisy walk i tworzy je bardzo malowniczo, nie szczędząc detali. Całkiem sprawnie stworzył też głównych bohaterów. Ilja, po odzyskaniu sprawności, w nadludzkim tempie uczy się władać bronią i staje się w tym zabójczo skuteczny. Szybkość rozwoju Ilji może trochę dziwić, ale na tle całej powieści zupełnie nie razi i można bez żalu machnąć na ten drobny mankament ręką. Stopniowo następuje też wewnętrzny rozwój postaci Ilji, który wyzbywa się dawnej naiwności, słabości i braku wiary. Na dodatek towarzyszy mu sympatyczna, ciekawa kompania, obfitująca w najróżniejsze, często zgoła odmienne cechy charakteru, nadające opowieści smaku.

„Żelazny kostur” zawiera w sobie liczne elementy starosłowiańskich legend, a wszystko to zostało w interesujący i naturalny sposób wplecione w prawdziwe wydarzenia, z końca X wieku. Červenák, co prawda, mógł sobie pozwolić na pewną swobodę w interpretacji faktów i dowolne łączenie ich, gdyż z tamtych czasów niewiele zachowało się materiałów źródłowych o faktycznej wartości historycznej. Dzięki temu jednak stworzona przez niego opowieść mocno trzyma się kupy i czyta się ją z przyjemnością. Od strony wydawniczej również nie mogę temu tytułowi niczego zarzucić. Ilona Lechowicz przygotowała przyjemny, lekki przekład, a wydawnictwo zadbało o brak rażących błędów edytorskich i miłą dla oka szatę graficzną.

Nie pozostaje mi nic innego jak polecić pierwszy tom Bohatyra każdemu fanowi fantastyki - znajdziecie tu bitwy, magię, herosów, miłość i mityczne stwory. Czego chcieć więcej?

Paweł Kukliński